«پوپولیست‌ها» بازار را برهم ریختند

برخلاف ذخایر ایمن، بهای نفت، شاخص سهام آمریکا، چین، ژاپن و اروپا به همراه شاخص دلار تقویت شدند. اما اوراق خزانه که سه‌شنبه‌شب با فروش به مدار صعود بازگشته بود، باز هم به سیر نزولی عقب‌نشینی کرد.

دولت آمریکا سه‌شنبه اعلام کرد که وضع تعرفه ۱۰ درصدی بر برخی کالاهای وارداتی از چین از جمله اقلام تکنولوژیک مانند لپ‌تاپ، گوشی تلفن همراه، اسباب‌بازی و پوشاک را تا ماه دسامبر به تعویق انداخته است. در همین حین وزیر تجارت چین در تماس با وزیر خزانه‌داری آمریکا توافق کرد تا از دو هفته آینده مذاکرات دو جانبه را ادامه دهند. در پی اعلام این خبر بهای جهانی طلا که صبح سه‌شنبه به بالاترین حد در ۷۶ ماه گذشته رسیده بود، از اوج ۱۵۳۵ دلار عقب‌نشینی کرد و تا ۱۴۸۴ دلار کاهش یافت، ولی سپس در سطح هزار و ۵۰۰ دلار به تعادل رسید و رو به رشد قرار گرفت. در مقابل قیمت هر بشکه نفت پایه برنت دریای شمال ۲ دلار بالا رفت و به ۶۰ دلار و ۶۰ سنت رسید که بالاترین نرخ در یک هفته گذشته به شمار می‌رود.

اوایل ماه میلادی جاری و در پی تشدید تنش تجاری میان واشنگتن و پکن، دونالد ترامپ اعلام کرد که از ابتدای ماه سپتامبر ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای وارداتی از چین را مشمول تعرفه ۱۰ درصدی خواهد کرد. او پیش‌تر تعرفه واردات ۲۵۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی را به ۲۵ درصد افزایش داده بود. این اظهارنظر او که موجب تیره‌تر شدن چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان شده بود به رشد قیمت جهانی طلا کمک کرد. در گفت‌وگوی تلفنی بین مقامات تجاری چین و آمریکا، واشنگتن با تعویق اعمال تعرفه بر ۳۰۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی از اول سپتامبر(۱۰ شهریور) به ۱۵ دسامبر (۲۴ آذر) سال جاری موافقت کرده است.

این تصمیم به دنبال تماس تلفنی لیوخه، عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب، معاون نخست‌وزیر و مسوول طرف چینی گفت‌و‌گوهای همه‌جانبه اقتصادی چین با رابرت لایتیزر، نماینده تجاری آمریکا و استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا انجام شده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در روز یکم آگوست اعلام کرده بود از دهم شهریور سال جاری بر ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از واردات چین تعرفه اعمال می‌کند. جنگ تجاری چین و آمریکا از بهمن سال ۱۳۹۶ شروع شده و همچنان ادامه دارد. دو کشور تا کنون ۱۲ بار با یکدیگر در این مورد نشست تشکیل داده‌اند و چند بار هم تلفنی گفت‌و‌گو کرده‌اند؛ اما هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.

همزمان با تحولات جنگ تجاری، ارزهای بازارهای نوظهور نیز شروع به ریزش کردند. افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک در سطح جهانباعث شد تا ارزش روپیه هند به پایین‌ترین حد خود در طول ۶ ماه اخیر برسد و هر دلار به ازای ۴۰/ ۷۱ روپیه معامله شود. ریزش روپیه هند به‌عنوان یکی از خریداران اصلی نفت ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

از سوی دیگر روند نزولی ارزش پزو آرژانتیننیز ادامه دارد و بازارهای مالی این کشور نوسانات شدیدی را تجربه می‌کند که در طول نیم قرن اخیر بی‌سابقه بوده است. از ابتدای این ماه تاکنون، روپیه ۵/ ۳ درصد ارزش خود در برابر دلار را از دست داده است و این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که ماه جاری میلادی ماه خوبی برای دلار در برابر ارزهای مهم جهانی نظیر پوند، یورو، فرانک و ین نبود. از زمانی‌که بانک مرکزی آمریکا تصمیم به کاهش نرخ بهره گرفت، فشارها بر بانک مرکزی هند برای اتخاذ رویکرد مشابه افزایش پیدا کرده است و این مساله می‌تواند با توجه به احتمال بالای کاهش مجدد نرخ بهره در آمریکا، روپیه را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد.

ارزش پزو در برابر دلار روز سه‌شنبه ۵ درصد دیگر کاهش یافته و ظرف روز دوشنبه و سه‌شنبه ۲۲ درصد از ارزش پول ملی آرژانتین از بین رفت. ارزش پزو پس از آن ریزش کرد که نامزد پوپولیست حزب رقیب رئیس‌جمهوری کنونی این کشور توانست در انتخابات ریاست جمهوری از وی پیشی بگیرد؛ هر چند که به دلیل نرسیدن رای وی به تعداد مورد نیاز، انتخابات به مرحله بعدی کشیده شد. از همین رو شانس مجددی برای بقای ماکری در سمت خود باقی مانده است. پزو سال گذشته حدود نیمی از ارزش خود در برابر دلار را از دست داده بود که این مساله به نوبه خود باعث کاهش شدید محبوبیت دولت فعلی و افزایش نرخ تورم در سومین اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی شد. در حال حاضر ۳۲ درصد مردم این کشور در فقر زندگی می‌کنند. بورس مروال نزدیک به ۳۸ درصد از ارزش خود را پس از شکست ماکری در دور اول انتخابات از دست داد.

بازار سهام آرژانتین نیز حدود ۴۸ درصد فروریخت که در مقایسه با سقوط‌های تاریخی ۹۴ بورسی که بلومبرگ از سال ۱۹۵۰ رصد می‌کند، دومین ریزش بزرگ محسوب می‌شود. بزرگ‌ترین سقوط تاریخی بورس به سال ۱۹۸۹ باز‌می‌گردد؛ زمانی که بورس سریلانکا در جریان جنگ داخلی حدود ۶۲ درصد تضعیف شد. بازگشت دولت پوپولیست سابق نااطمینانی را درفضای بازارهای آرژانتین به‌شدت افزایش داده و هراس از فساد و ورشکستگی دوران دیکتاتوری پیش از ماکری بر بوئنوس آیرس سایه انداخته است. پزو سال گذشته حدود نیمی از ارزش خود در برابر دلار را از دست داده بود که این مساله به نوبه خود باعث کاهش شدید محبوبیت دولت فعلی و افزایش نرخ تورم در سومین اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی شد.