رشته صنایع غذایی
مجموعه علوم و صنایع کشاورزی که با عنوان مهندسی کشاورزی توسط داوطلبان گروههای آزمایشی علوم ریاضی و علوم تجربی انتخاب می شود، به علوم و صنایعی اطلاق می شود که طی آن مواد خام غذایی گیاهی و حیوانی، تولید، برداشت و فرآوری شده، برای مصرف آماده می گردد. رشد بی رویه جمعیت همراه با کاهش منابع غذایی، اهمیت به کارگیری روش های علمی مؤثر برای افزایش تولید محصولات زراعی و دامی، بهبود کیفیت و کاهش ضایعات این محصولات را آشکار می سازد و دست یابی به این اهداف در قالب رشته های مهندسی کشاورزی ممکن و میسر است. بدین سبب در آزمون سراسری، مجموعه مهندسی کشاورزی برای تربیت متخصصان رشته صنایع غذایی در گرایش های گوناگون با مقاطع کارشناسی و کاردانی در نظر گرفته شده است.
در حال حاضر، دو رشته مستقل، در مقطع کارشناسی، در حوزه صنایع غذایی، ارائه میشوند و دانشجو می پذیرند. رشته اول، رشته صنایع غذایی گرایش كنترل كیفیت كه وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و اغلب به کنترل بهداشت و سلامت مواد غذایی میپردازد. رشته دوم، با عنوان رشته ی مهندسی علوم و صنایع غذایی، كه وابسته به، تحقیقات و فناوری بوده و اغلب به نحوه ی تبدیل مواد غذایی نظارت دارد.
تاریخچه رشته صنایع غذایی
برای علوم و مهندسی صنایع غذایی نمی توان تاریخچه ای در نظر گرفت چراکه یکی از بدوی ترین نیازهای انسان، احتیاج به غذاست و از گذشته های دور انسانها برای تامین غذا می کوشیدند. با وجود این، رشته صنایع غذایی در ایران در سال ۱۳۴۲ در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران تأسیس شد. نام این رشته در ابتدا مهندسی کشاورزی – صنایع فرآورده های کشاورزی بود و در سال ۱۳۷۱ شمسی به رشته علوم و صنایع غذایی تغییر نام داد.
ماهیت رشته صنایع غذایی
رشته صنایع غذایی از گرایش های رشته مهندسی شیمی است. نقش صنعت مواد غذایی تولیدی در مورد تهیه مواد غذایی ۴ هدف اصلی رضایت مشتری، ایمنی، ارائه اطلاعات مربوط به محصول و حفظ دوام تجاری را دنبال می کند. مقصود از ایجاد این رشته این است که محصولات سالم و با کیفیت بدست مردم برسد. دانشجویان رشته صنایع غذایی در طی دوران تحصیل خود با عملیاتی مثل روش های نگه داری، فرآوری و بسته بندی محصول آشنا می شوند. در واقع این تخصص با تندرستی افراد جامعه در رابطه است و معمولاً بعنوان مسئول فنی در کارخانه های تولید مواد غذایی مشغول بکار می شوند.
تعداد واحدهای رشته صنایع غذایی
تعداد واحدهای درسی رشته صنایع غذائی ۱۴۰واحد به شرح زیر است:
- دروس عمومی رشته صنایع غذایی: ۲۰ واحد
- دروس علوم پایه رشته صنایع غذایی: ۳۵ واحد
- دروس اصلی رشته صنایع غذایی: ۱۷ واحد
- دروس تخصصی رشته صنایع غذایی: ۶۸ واحد که ۵۹ واحد آن الزامی و ۹ واحد آن انتخابی است.
گرایش های رشته صنایع غذایی در مقاطع مختلف
۱. گرایش های رشته صنایع غذایی در مقطع کارشناسی:
- مهندسی صنایع غذایی
- فرآوری موادغذایی
- علوم موادغذایی
- زیست فناوری موادغذایی
۲. گرایش های رشته صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد:
- علوم موادغذایی
- فناوری تبدیل موادغذایی
- شیمی موادغذایی
- میکروبیولوژی موادغذایی
- مهندسی صنایع غذایی
- تکنولوژی موادغذایی
- مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی
۳. گرایش های رشته صنایع غذایی در مقطع دکتری:
- تکنواوژی موادغذایی
- میکروبیولوژی مواد غذایی
- شیمی موادغذایی
- مهندسی صنایع غذایی
مزایا و معایب رشته صنایع غذایی
یکی از فواید رشته صنایع غذایی، بازار کار خوب رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی است و در صورتی که به این کار علاقه داشته باشید امکان رشد و پیشرفت در آن وجود دارد. همچنین معمولاً کارخانه ها برای کارشناسان صنایع غذایی اتاقی جداگانه در نظر می گیرند تا با دقت بالا به انجام آزمایشات خود بپردازند به علت اینکه در این رشته اکثر فعالیت ها با دستگاه ها انجام می شود، انرژی کمتری از شخص می برد و شخص در زمان تایم اداری کم تر خسته می شود.
کار در کارخانه و سروصدای دائمی ماشین آلات یکی از معایب و دشواری های رشته صنایع غذایی است.
توانایی های لازم برای رشته صنایع غذایی
راز موفقیت دانشجوی رشته صنایع غذایی در دست یابی به فرآورده های جدید و عرضه آن به بازار و قابلیت توافق و سازش با تقاضای مشتریان است و چنین کاری احتیاج به تلاش و کوشش بسیار دارد. از طرف دیگر دانشجوی این رشته باید آمادگی کار در شهرهای کوچک یا حومه شهرهای بزرگ را داشته باشد زیرا اکثر کارخانه های صنایع غذایی خارج از شهرهای بزرگ یا در شهرهای کوچک مستقر هستند. دروس مهم و پایه در رشته صنایع غذایی نیز شامل شیمی، زیست شناسی (شاخه میکروبیولوژی) و آمار و احتمالات می شود.
وظایف متخصص رشته صنایع غذایی
در این بخش وظایف کارشناس رشته صنایع غذایی بطور کلی بیان می شود که بعضی از آن ها بین تخصص های گوناگون آن مشترک و بعضی اختصاصی میباشد:
- تهیه اطلاعات غذایی صحیح برای برچسب های محصولات
- بررسی راههای نگهداری تازه و ایمن مواد غذایی
- یافتن راههای تولید سریع و ارزان مواد غذایی
- آزمایش سلامت و کیفیت مواد غذایی
- کارکردن روی مواد تشکیل دهنده جدید برای رسیدن به ترکیب غذایی جدید
- اصلاح مواد غذایی مانند تولید محصولات فاقد چربی
- انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
- کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
- طراحی فرآیند های تولید محصولات غذایی به صورت انبوه
- طراحی دستگاه ها و کارخانجات تولید مواد غذایی
- مهارت و دانش مورد نیاز متخصص صنایع غذایی
- دانش بالا در شیمی، زیست شناسی و ریاضی
- علاقه به کار در حوزه تولید مواد غذایی
- دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات
- رعایت دقیق کلیه دستور العملهای بهداشتی
- توانایی کار تیمی
- توان جسمی مناسب
- توانایی کار در محیط کارخانجات (که اغلب در شهرهای کوچک یا خارج از شهرهای بزرگ هستند)
- آشنایی با اصول و مقررات حوزه بهداشت و کیفیت
موقعیت شغلی رشته صنایع غذایی در ایران
در کشوری که باید مواد غذایی را برای بیش از ۶۰ میلیون جمعیت تأمین کرد، صنایع غذایی هیچ وقت در انزوا قرار نخواهد گرفت برای همین فارغ التحصیل رشته صنایع غذایی چنانچه آمادگی کار در کارخانه یا کارگاه را داشته باشد ـ کارخانه هایی که اغلب در حومه شهر یا شهرهای کوچک واقع شده است ـ فرصت شغلی مناسبی بدست خواهد آورد. در ضمن فارغ التحصیل رشته صنایع غذایی می تواند با استفاده از سرمایه شخصی یا مشارکت با فردی که سرمایه مایحتاج را دارد، واحد تولیدی خصوصی ایجادکند.
میزان درآمد کارشناس رشته صنایع غذایی
اطلاعات دقیقی از میزان درآمد متخصصان صنایع غذایی در کشور در دسترس نمی باشد. آن گروه از متخصصانی که در بخش های دولتی مشغول بکار میشوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند ولی در بخش خصوصی شرایط متفاوت است. سطح تحصیلات، میزان تجربه، تبحر و توانایی ها و نوع توافق صورت گرفته بین کارفرما و کاربر، تعیین کننده میزان دریافتی متخصصان رشته صنایع غذایی در این بخش می باشد.
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 13
- 3