معرفی گرایش ها و زیرگروه های رشته طراحی صنعتی (+ تاریخچه)

در رشته‌ طراحی صنعتی، خلاقیت‌ حرف‌ اول‌ را می‌زند

رشته طراحی صنعتی

طراحی صنعتی همانطور که از نامش پیداست ترکیبی است از هنر طراحی و آشنایی با صنعت است. رشته طراحی صنعتی در نگاه اول یک رشته بسیار گسترده بنظر میرسد که هر کدام از فارغ التحصیلان آن در یک زمینه خاص توانایی هایی دارند که دیگر همکلاسی ها و هم رشته های آنان، امکان دارد در زمینه دیگری مهارت داشته باشند.

طراح صنعتی امکان دارد در کنار دانش هنری طراحی، با توجه به زمینه تخصصی مورد علاقه خود، اطلاعات زیادی در زمینه مواد، مکانیک، برق و کامپیوتر، کنترل، پزشکی و حتی دانش های علوم انسانی مانند روانشناسی، جامعه شناسی و اقتصاد داشته باشد. طراحی صنعتی بعنوان یک رشته و شغل مخلوطی از علم و هنرست. هر یک از دو رکن علم و هنر جایگاه مخصوصى دارند که با حذف هر کدام، روند طراحی صنعتی ناتمام خواهد ماند و نتیجه کار یا به سمت صنعت صرف منحرف شده و یا بسوی هنر صرف منحرف میشود. به علت نوپا بودن رشته طراحی صنعتی، در دانشگاه های ایران دکترای طراحی صنعتی وجود ندارد.

تاریخچه رشته طراحی صنعتی

رشته طراحی صنعتی، در پی انقلاب صنعتی در اروپا و طبق نیازهای متنوع مردم، توسط هنرمندان و پیشه وران با استفاده از روش های دستی و نه ماشینی و در مقیاس محدود ساخته می شدند. با ظهور ماشین و پدید آمدن روش های تولید ماشینی، چهره مصنوعات دچار دگرگونی شد و مصنوعات دست ساز، آرام آرام جای خود را به مصنوعات زمختی می دادند که هیچ خبری از هنر هنرمند در آنها یافت نمی شد. همه بدون توجه به زیبایی پیکره و صرفاً در جهت برآورده کردن نیازهای عملکردی، طراحی و ساخته می شدند. در این چنین وضعی بود که هنرمندان دست ساز، با اعتراض به چنین نابسامانی خواستار طرد ماشین و فرزندان آن و بازگشت به اوضاع قبلی شدند. جنبش هنر و پیشه که سردمدار آن جان راسکین و ویلیام موریس بودند، در همین راستا شکل گرفت.

گرایش ها و زیرگروه های رشته طراحی صنعتی

- طراحی محصول:

شامل لوازم خانگی، مبلمان اداری و خانگی، وسایل صوتی و تصویری، موبایل، ماشین های اداری، نوشت افزار، اسباب بازی، پوشاک و غیره.

- طراحی دکوراسیون:

شامل دکوراسیون خانگی، دکوراسیون اداری، فروشگاه ها، مراکز تجاری و غیره.

رشته طراحی صنعتی باعث می شود هنر وارد صنایع مختلف شود

- طراحی محیطی:

فضا، مبلمان و چیدمان شهری و کلیه فضاهای زیر مجموعه آن مانند پارک ها، نمایشگاه ها، مراکز خرید، ایستگاه های اتوبوس و تاکسی و کلیه محیط های عمومی، تأسیسات ترافیکی و نظایر آن.

- طراحی خودرو:

طراحی بدنه و نمای داخلی خودرو.

- طراحی بسته بندی:

بسته بندی کالا و محصولات مختلف.

- طراحی اصلاحی:

اصلاح خصوصیات عملکردی یا فرمی یک محصول به منظور بهبود کارایی آن.

- طراحی هویت:

به علت توانایی های طراحان صنعتی در ایده پردازی، فارغ التحصیلان رشته طراحی صنعتی بعضا بعنوان مشاور در شرکتهای بزرگ و کوچک ظاهر می شوند. طراحی هویت سازمانی (برند) برای مجموعه های صنعتی هم از توانایی های بعضی از فارغ التحصیلان این رشته است.

رشته طراحی صنعتی در دانشگاه

مباحثی که در دوره کارشناسی رشته طراحی صنعتی به دانشجویان آموزش داده می شود دامنه ی بسیار گسترده ای داشته و از تنوع زیادی برخوردارند. آنچه در دوره کارشناسی ارشد رشته طراحی صنعتی به صورت تخصصی تر به آن اهمیت داده شده است مباحث تئوری تخصصی در زمینه طراحی صنعتی میباشد، مباحث اقتصادی و اجتماعی، جامعه شناسی صنعتی، علوم و فنون جدید و روش های طراحی صنعتی در دنیای امروز از این جمله موضوعات هستند.

درس های رشته طراحی صنعتی در طول تحصیل

آشنایی با هنر در تاریخ، مواد و روش های ساخت، کارگاه طراحی پایه، مبانی هنرهای تجسمی، عکاسی پایه، ریاضی کاربردی، نقشه کشی صنعتی، هندسه، فیزیک، شیمی کاربردی، تاریخ طراحی صنعتی، مهندسی عوامل انسانی، حجم سازی، کارگاه طراحی صنعتی، فرم و فضا، مدل سازی، هنر و تمدن اسلامی، طراحی فنی، طراحی به کمک کامپیوتر، ارزیابی تولیدات صنعتی، پروژه طراحی صنعتی (پروژه طراحی صنعتی در هر ترم به یک مسئله خاص مانند بسته بندی، طراحی صنعتی در حال و آینده، مبلمان یا بیونیک می پردازد)، اقتصاد و مدیریت تولیدات صنعتی، جامعه شناسی صنعتی، پروژه نهایی از دروس رشته طراحی صنعتی در حین تحصیل می باشد.

تعداد واحدهای دوره کارشناسی رشته طراحی صنعتی

- دروس عمومی رشته طراحی صنعتی (۲۰ واحد)

- دروس پایه رشته طراحی صنعتی (۴۲ واحد)

- دروس اصلی رشته طراحی صنعتی (۳۶ واحد)

- دروس تخصصی رشته طراحی صنعتی (۳۷ واحد)

کامپیوتر ها و لپتاپ ها اصلی ترین ابزار برای رشته طراحی صنعتی هستند

موقعیت شغلی رشته طراحی صنعتی در ایران

متأسفانه در کشور ما تکنولوژی تولید پایین است و ما تولیدات محدودی داریم و ۹۹% همین تولیدات محدود هم کپی از تولیدات خارجی است؛ یعنی کارخانه دارها برای طرح جدید سرمایه گذاری نمی کنند. برای همین فرصت های شغلی طراحان صنعتی بسیار محدود است. از طرف دیگر در کشور ما رابطه نزدیکی بین صنعت و دانشگاه وجود ندارد و به همین خاطر صاحبان صنایع رشته طراحی صنعتی را نمی شناسند و حتی در خیلی از کارخانه ها یک مهندس مکانیک، کار طراح صنعتی را انجام می دهد؛ یعنی هم طرح یک محصول و هم تولید آن برعهده مهندس مکانیک است. بدین ترتیب فارغ التحصیلان رشته طراحی صنعتی هنوز حضور فعالی در صنعت ندارند و تنها در بحث مبلمان شهری، صنعت راه آهن و تا حدودی لوازم خانگی و صنعت خودروسازی فعالیت می کنند.

توانایی های لازم دانشجوی رشته طراحی صنعتی

در رشته طراحی صنعتی، خلاقیت حرف اول را می زند و دانشجوی این رشته باید توانایی اختراع و تفکر خلاق را داشته باشد؛ یعنی هم هنر و هم صنعت را درک کرده و هم قدرت مدیریت داشته باشد و علاوه بر موارد فوق تا حدودی با موضوعات کاربردی علوم پایه مانند فیزیک، شیمی، هندسه و زیست شناسی آشنا باشد. دانشجوی رشته طراحی صنعتی باید نگاه خود را به اطراف و اشیاء دقیقتر کند و پیوسته نیازهای فردی و اجتماعی افراد را در ذهن خود مرور نماید. وی باید به آسانی با محیط های کاری رابطه برقرار کرده و تجارب خود را از نظر فنی توسعه و گسترش دهد بگونه ای که بتواند عملکرد طرح خود را به طور کامل توجیه نماید و تمامی مراحل اجرایی آنرا زیر نظر داشته باشد.

طراحان صنعتی بیشتر در چه زمینه هایی مشغول به کار می شوند؟

یک طراح صنعتی امکان دارد در شرکت شخصی یا شرکت دولتی مشغول بکار باشد و چنانچه در جایگاه درست خود بکار گرفته شده باشند، مهم ترین وظیفه آن ها ایده پردازی برای نوآوری است. شرکتهای طراحی داخلی، تولیدات وسایل خانگی و اداری و ورزشی، شهرداری ها و سازمان زیباسازی، شرکتهای تبلیغاتی، صنعت خودرو، کارخانه هایی که نیاز به بسته بندی های گوناگون و متنوع دارند و دیگر شرکت هایی که به امر برند (هویت سازمانی) اهمیت میدهند، عمده مکانهایی هستند که طراحان صنعتی جذب آن ها می شوند.

وظایف یک طراح رشته طراحی صنعتی

- بررسی هزینه های مواد و تولید برای تعیین ملزومات ساخت

- طرح ایده یا ایجاد نقشه

- ارزیابی ایمنی، ظاهر و عملکرد محصول برای تعیین عملی بودن طرح

- تحقیق در مورد کاربران محصول و روش های گوناگون استفاده از آن

- استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری برای ایجاد مدل های مجازی طرح های گوناگون

- ارائه طرح ها و نمونه ها به مشتریان برای تائید

- کار با سایر متخصصان برای ارزیابی این که آیا طرح هایشان در چارچوب هزینه هایی منطقی پاسخگوی نیاز مشتریان است یا خیر

دانشجوی‌ رشته‌ طراحی صنعتی باید توانایی‌ نوآوری‌ و تفکر خلاق‌ را داشته‌ باشد

درآمد و حقوق رشته طراحی صنعتی

فارغ التحصیلان رشته طراحی صنعتی اگر در کارخانه یا شرکت خصوصی استخدام شوند، با توجه به میزان تخصص، تبحر، تجربه و توافق با کارفرما، درآمدهای مختلفی دارند.

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش