هدف رشته كتابداری اینست كه باعث رشد فرهنگی جامعه شوند رشته کتابداری
نام قدیمِ« علم اطلاعات و دانش شناسی»، علوم کتابداری و اطلاع رسانی می باشد که شیوه های گوناگون تولید دانش، گردآوری منابع اطلاعاتی، سازمان دهی، بازیابی و اشاعهٔ این منابع و محمل های اطلاعاتی را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد و قصد صرفه جویی در وقت خواننده یا کاربر را دارد. رشته كتابداری با این هدف بوجود آمد كه كتابخانه ها با کسب جایگاه واقعی خود بتوانند موجب رشد فرهنگی جامعه شوند. گرایشهای رشته كتابداری در مقطع كارشناسی شامل گرایش علوم انسانی وعلوم پایه است .
تاریخچه رشته کتابداری
واژه انگلیسی کتابداری،" Librarianship" می باشد. زمانی که شیالی رانگاناتان( دانشمند) از انگلیس به هندوستان در دههٔ ۱۹۳۰ سفر کرد؛ قصد داشت که این دانش نوین را در کشور هند، راه اندازی کند ولی جامعه هند، این واژه را نمی فهمیدند؛ همین امر باعث شد تا این دانشمند، بجای آن کلمه از واژه جدید" Library Science" استفاده کند. امروزه بیشترین کاربرد این واژه در آمریکا می باشد.
با اختراع ریزرایانه ها و وب در سال۱۹۹۰ این فن آوری های نوین اطلاعاتی، وارد پهنه کتابخانه های جهان شدند و این دانش دچار تغییرات گسترده ای شد. از این رو پژوهشگران و استادان این رشته میخواستند نام آنرا تغيير دهند؛ بخاطر همین واژه" Information" یعنی" اطلاعات" یا" اطلاع رسانی" به نام این دانش اضافه شد و تحت عنوان علوم کتابداری و اطلاع رسانی شناخته شد.
ماهیت رشته کتابداری
رشته کتابداری دارای طرفداران خاصی می باشد. کارشناسان این رشته به افراد در جهت کسب اطلاعات مناسب کمک می کنند. تصور بسیاری از افراد اینست که باتوجه به راحت بودن رشته کتابداری، فرد می تواند ساعتی از خود را در هرروز در کتابخانه سپری کند و به رسیدگی کارهای ارباب رجوع بپردازد ولی چنین نیست. یک کتابدار باید با افزایش اطلاعات خود در زمینه انواع کتاب ها و مطالعه آن ها بتواند به مراجعین، کمک درستی کند.
وظایف فارغ التحصیلان رشته کتابداری
وظایف فارغ التحصیلان رشته کتابداری به شرح زیر میباشد :
* فارغ التحصیلان رشته کتابداری باید با کمک به مراجعان کتابخانه به انجام تحقیقات و کسب اطلاعات موردنیاز خود بپردازند.
* این دانشجویان باید برای ارزیابی نتایج جستجو و مواد مرجع به مشتریان خود کمک کنند.
* فارغ التحصیلان رشته کتابداری به گونه ای موظف به سازمان دهی منایع اطلاعاتی کتابخانه هستند تا این منابع به راحتی پیدا شوند و مجموعه ها را حفظ کنند.
امکان ادامه تحصیل در رشته کتابداری در گرایش های تخصصی تا مقطع دکترا در ایران وجود دارد* از دیگر وظایف فارغ التحصیلان رشته کتابداری اینست که برای گروه‌های سنی مختلف، برنامه هایی را برنامه ریزی کنند. به عنوان نمونه برای کودکان خردسال، داستان بگویند.
* از مسئولیت های فارغ التحصیلان رشته کتابداری می توان به توسعه و استفاده از پایگاه داده های منابع اطلاعاتی کتابخانه ای اشاره کرد.
* فارغ التحصیلان رشته کتابداری باید قادر به تهیه ی بودجه کتابخانه باشند.
توانایی های لازم برای ورود به رشته کتابداری
- مهارت های ارتباطی:
كتابداران باید توانایی تبیین ایده ها و اطلاعات به روش های قابل فهم برای مراجعان را داشته باشند.
- ابتکار عمل:
کتابداران باید بتوانند در زمینه های منابع، تکنولوژی و … دانش خود را بطور مداوم تغيير دهند تا در شرایط مختلف، مفید باشند.
- مهارتهای بین فردی:
كتابداران باید توانایی همکاری با مردم یا با محققان و فعالیت بعنوان بخشی از یك تیم را داشته باشند.
- مهارت حل مسئله:
یکی از خصوصیات كتابداران اینست که برای کسب اطلاعات مرتبط، از روحیه تحقیق کردن برخوردار باشند.
- مهارت های خواندن:
مهارت خواندن، یکی از خصوصیات كتابداران می باشد. افراد فعال در کتابخانه های ویژه باید در زمینه تخصص خود، آشنا به آخرین ادبیات باشند.
- مهارت های فناوری:
امروزه با گسترش تکنولوژی، کتابداران برای پیدا کردن موضوعات تحقیق، کتاب یا مقاله از فناوری هایی مانند کامپیوتر استفاده می کنند. همچنین یک کتابدار باید اشنا به مواردی همچون طبقه بندی منابع، ایجاد پایگاه داده و انجام وظایف اداری با کامپیوتر باشد.
دروس رشته کتابداری
>> درس های پایه:
از دروس پایه رشته کتابداری می توان به روانشناسی اجتماعی، تاریخ تمدن، مبانی جامعه شناسی، روانشناسی عمومی، تاریخ ادبیات ایران، تاریخ عمومی فلسفه، تاریخ ادبیات جهان، متون اختصاصی انگلیسی ۱ و ۲، متون اختصاصی فرانسه ۱ و ۲ اشاره کرد.
میزان دریافتی فارغ التحصیلان رشته کتابداری با توجه به محیطی که درآن مشغولند، متفاوت است>> درس های اصلی:
دروسی ازجمله كتابخانه و كتابداری، سازمان دهی مواد ۱ و ۲ و ۳ و ۴، مجموعه سازی ۱ و ۲، مرجع شناسی عمومی( فارسی و عربی)، مواد سمعی و بصری، ساختمان و تجهیزات كتابخانه، مواد خدمات كتابخانه برای بزرگسالان نوسواد، ماشین نویسی فارسی، ماشین نویسی لاتین، مواد خدمات كتابخانه برای كودكان و نوجوانان، اداره كتابخانه، مرجع شناسی عمومی( لاتین)، اصول كار مرجع، گزارش نویسی، كارآموزی ۱ و ۲ و ۳ و ۴ از دروس اصلی رشته کتابداری محسوب میشود.
>> دروس تخصصی گرایش علوم انسانی و اجتماعی:
دروس تخصصی گرایش علوم انسانی و اجتماعی شامل آمار و احتمالات مقدماتی، مبانی سازمان و مدیریت، مبانی كامپیوتر و برنامه نویسی، مبانی علم حقوق، جغرافیای شهری و روستاشناسی، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، كلیات علم اقتصاد، روانشناسی كودك و نوجوان، آشنایی با بانكهای اطلاعاتی، تاریخ ادیان می باشد.
>> دروس تخصصی گرایش علوم پایه:
از دروس تخصصی گرایش علوم پایه میتوان تاریخ علوم، ریاضیات عمومی، فیزیك عمومی، زمین شناسی، شیمی عمومی، آمار و احتمالات، آشنایی با بانك های اطلاعات علوم پایه، فیزیولوژی عمومی، مبانی كامپیوتر و برنامه نویسی، برنامه نویسی كاربردی را نام برد.
رشته دانشگاهی کتابداری در ایران
رشته کتابداری تحت عنوان علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های ایران شناخته میشد که اعضای کمیته برنامه ریزی، این عنوان را در تاریخ ۱۹ شهریور ماه ۱۳۹۱ در جلسه شورای عالی برنامه ریزی، به رشته کتابداری تغییر دادند.
وضعیت ادامه تحصیل در رشته کتابداری در مقاطع بالاتر
گرایش های تخصصی تا مقطع دکترای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران برای دانشجویان فراهم شده است.
درآمد و حقوق رشته کتابداری در ایران
میزان درآمد و حقوق فارغ التحصیلان رشته کتابداری براساس محیط کار آن ها تعيين میشود. معمولاً کتابدارن به دو روش تمام وقت یا پاره وقت، کار میکنند.
آینده شغلی و بازار كار رشته کتابداری
ایجاد و گسترش كتابخانه ها بخاطر پیشرفت سریع جوامع انسانی و افزایش میزان انتشارات در زمینه های مختلف دانش بشری، ضروری می باشد. كتابخانه های عمومی در سراسر كشور و كتابخانه های مدارس مقاطع مختلف، منتظر كتابداران فارغ التحصیل از دانشگاه هستند. فارغ التحصیلان این رشته، مجوز کار در كتابخانه های دانشگاهی و تخصصی و مراكز اطلاع رسانی را دارند.
كارشناسان رشته های دیگر در نبود فارغ التحصیلان رشته کتابداری، مسئولیت ها و پست‌ها را برعهده گرفته اند. درصورت وسیع و گسترده شدن كتابخانه ها و مجموعه های آن ها، تعداد كتابداران شاغل در آن ها زیاد میشود و دغدغه ی فارغ التحصیلان این رشته برای یافتن شغل، کاهش می یابد.
رشته كتابداری در مقطع كارشناسی دارای دو گرایش علوم انسانی وعلوم پایه استگردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 13
- 6
