معرفی گرایشها، بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی نفت

رشته مهندسی نفت به چندین گرایش از جمله مهندسی اکتشاف و مهندسی مخازن تقسیم میشود

رشته مهندسی نفت

یکی از رشته های مهندسی که با تولید هیدروکربن ها( که امکان دارد نفت خام یا گاز طبیعی باشند) ارتباط دارد، رشته مهندسی نفت می باشد. زیرا در کشور ما، نفت و گاز به مقدار فراوان وجود دارد دولت به علوم مربوط به این موارد تأکید زیادی دارد که شامل صنایع پالایش نفت، گاز و پتروشیمی می باشد. صنایع نفتی در بیشتر صنایع، نقش زیربنا را ایفا میکنند.

کاهش وابستگی به واردات و صادرات نفت بجای صادر کردن نفت خام و تبدیلش به محصولات صنایع پتروشیمی نظیر کود شیمیائی، مواد پلیمری برای تهیه لاستیک، پلاستیک و الیاف مصنوعی، مواد شیمیائی مختلف مثل اسیدها، نمک ها، بازها، شوینده ها، رنگینه ها، حلال ها، مواد بهداشتی و غیره در تولیدات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی نقش دارد و قصد دارد در صنایع نفت، کارشناس مهندسی شیمی را تربیت کند. این دوره در رشته مهندسی شیمی به جای دوره های کارشناسی صنایع پالایش، صنایع پتروشیمی و صنایع گاز پدید آمده است. طول دوره کارشناسی این رشته ۴ سال زمان میبرد که یک ترم بجز درس های نظری و کارگاه پروژه، به کارآموزی اختصاص یافته است. درواقع هر ترم بمدت ۱۷ هفته میباشد و هر واحد درس نظری در هر ترم ۱۷ ساعت میباشد در حالی که واحدهای آزمایشگاهی ۳۴( یا ۵۱ ساعت) و واحدهای کارگاهی بمدت ۵۱ ساعت می باشد.

توانایی های لازم رشته مهندسی نفت

دانشجویان رشته مهندسی نفت باید یک سری توانایی ها را مانند سایر رشته های دیگر داشته باشند. به عنوان نمونه دو درس بسیار مهم در رشته مهندسی نفت میباشد که از آن ها می توان به درس ریاضی و فیزیک اشاره کرد. افراد باید در این دو درس مذکور از توانایی های لازم برخوردار باشند. همچنین درس زبان انگلیسی هم در این رشته اهمیت بسیار زیادی دارد بدین دلیل که محیط کار این افراد، گاهی اوقات بگونه ایست که باید با افرادی از کشورهای دیگر در ارتباط باشند. خیلی از افراد به دلیل کار سنگین این رشته باید خارج از شهر باشند و یکی از دلایل گرایش بیشتر داوطلبان مرد در مقایسه با زن همین مورد می باشد.

رشته مهندسی نفت با وجود داشتن سختی های زیاد، جزء پردرآمد ترین مشاغل به حساب می آید

وظایف مهندس نفت

- برای استخراج بهینه نفت و گاز تجهیزات را طراحی کند.

- روش های استخراج نفت را طراحی و توسعه دهد.

- برای طراحی و انجام آزمایش ها و تفسیر و تحلیل داده ها ، دانش علمی و مهندسی را تلفیق کند.

- از تکنیک ها، مهارت ها، و ابزارهای مدرن مهندسی به درستی استفاده کند.

- راههای تزریق آب، مواد شیمیایی، گازها یا بخار را به ذخیره های نفتی توسعه دهد.

- چاه ها را به درستی ارزیابی کند.

- بر نصب، به کارگیری و نگهداری درست از تجهیزات، نظارت داشته باشد.

- به بررسی قابلیت تولید در مخزن ها و روش های بهره برداری بپردازد.

- مخزن ها و تجهیزات آنرا بطور اقتصادی ارزیابی کند.

- مخزن ها و تجهیزات آنرا به صورت فنی بررسی و ارزیابی کند.

- برای افزایش طول عمر منابع نفت و گاز، روش های عملی را ارائه و طراحی کند.

گرایش های رشته مهندسی نفت

مهندسی نفت به چندین گرایش تقسیم می شود. در زیر با این گرایش ها آشنا شوید:

> مهندسی اکتشاف:

گرایش اکتشاف نفت رشته مهندسی نفت به این منظور بوجود آمد که متخصصانی را تربیت کند تا نحوه شکل گیری هیدروکربن ها، برداشت عوارض و تهیه نقشه های مسطح و توپوگرافی به صورت موردی، تشخیص ابعاد مختلف زمین شناسی، مطالعه چین ها و گسل ها و ... را مطالعه و بررسی کنند.

رشته مهندسی نفت علاوه بر مقطع کارشناسی ، در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز وجود دارد

> مهندسی مخازن:

مهندسان مخازن وظیفه دارند که از مخازن نفت و گاز، تمامی فرایندهای تحلیل، توسعه و ازدیاد برداشت را انجام دهند. خواص سنگ و سیال در این گرایش، اهمیت فراوانی دارد.

> مهندسی حفاری:

از دلایل گرایش حفاری و استخراج نفت رشته مهندسی نفت می توان به مواردی همچون طراحی تجهیزات حفاری و انجام عملیات حفاری و استخراج نفت در بهترین شرایط، ارائه راهکارهای مناسب برای بهترین حفاری، ارزیابی اثرات فن آوری حفاری و استخراج بر محیط زیست و جلوگیری از تخریب محیط زیست اشاره کرد.

> مهندسی بهره برداری:

بهره برداری درواقع به فرآیند انتقال نفت و گاز به سطح زمین میگویند. مهندس بهره برداری وظایف مختلفی دارد که شامل مشبک کاری، مهار تولید شن، کنترل تجهیزات تولیدی، کنترل جریان سیال، استفاده از روش های فرازآوری مثل تزریق گاز به چاه و پمپ های درون چاهی و همچنین استفاده از جداکننده های سطحی آب، نفت و گاز است.

دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی نفت

از دروس مشترک گرایش های مختلف مهندسی نفت می توان به ریاضی عمومی، ریاضیات مهندسی، معادلات دیفرانسیل، شیمی عمومی، فیزیک، شیمی آلی، برنامه نویسی کامپیوتر، موازنه انرژی و مواد، زمین شناسی عمومی، استاتیک و مقاومت مصالح، ترمودینامیک، انتقال حرارت، مکانیک سیالات، کنترل فرآیندها، مبانی فرآیندهای صنایع نفت، زمین شناسی نفت، خواص سنگ های مخزن، کارگاه عمومی، خواص سیالات مخزن، مبانی چاه آزمایی، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، نمودارگیری چاه، زمین شناسی ساختمان و مهندسی مخازن اشاره کرد.

بیشتر واحدهای‌ رشته‌ مهندسی نفت با رشته‌ مهندسی‌ شیمی‌ مشترک‌ است

زمینه های شغلی رشته مهندسی نفت

فارغ التحصیلان رشته مهندسی نفت این توانایی را دارند که در شرکت هایی همچون شرکت ملی نفت ایران، پخش فرآورده های نفتی، پالایشگاه نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، بورس انرژی، داد و ستد در حوزه انرژی و بازرگانی خارجی، شرکتهای خصوصی فعال در حوزه بالادستی و پائین دستی صنعت نفت و گاز مشغول به فعالیت شوند.

موقعیت شغلی رشته مهندسی نفت در ایران

قطعاً وزارت نفت به عنوان نخستین بازار کار برای فارغ التحصیلان رشته مهندسی نفت محسوب میشود ولی اکنون دانشجویان این رشته توسط دانشگاه صنعت نفت بورسیه نمی شوند بلکه درصورت خوب بودن سطح علمی دانشجویی، در نهایت جذب وزارت نفت می شود. البته بیش از ۷۰ درصد از دانشجویان در حال حاضر به وزارت نفت جذب شده اند درحالیکه بقیه ی آن ها به صنایع شیمیایی خصوصی جذب میشوند چون اکثر واحدهای رشته مهندسی نفت و رشته مهندسی شیمی با هم مشترک هستند.

وضعیت ادامه تحصیل  رشته مهندسی نفت در مقاطع بالاتر

رشته مهندسی نفت علاوه بر مقطع کارشناسی، در مقاطع دیگری مانند کارشناسی ارشد و دکتری تدریس میشود و فارغ التحصیلان کارشناسی مهندسی نفت میتوانند در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کنند و پس از کسب نمره ی موردنیاز به ادامه تحصیل در یکی از گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی نفت بپردازند. گرایش های رشته مهندسی نفت در مقطع کارشناسی ارشد عبارتست از؛

* مهندسی اکتشاف نقت

* مهندسی مخازن هیدروکربوری

* مهندسی نفت گرایش حفاری

* مهندسی نفت گرایش بهره برداری

* مهندسی ابزار دقیق و اتوماسیون در صنایع نفت

درآمد و حقوق رشته مهندسی نفت در ایران

با این که سختی های رشته مهندسی نفت، زیاد است ولی از پردرآمد ترین مشاغل محسوب میشود. میزان حقوق فارغ التحصیلان رشته مهندسی نفت با هم‌دیگر متفاوت است و باتوجه به مواردی همچون سمت کاری، سطح تحصیلات، سابقه شغلی و … تعيين میشود.

افراد در رشته مهندسی نفت باید از توانایی‌ها همچون تسلط در درس ریاضی و فیزیک برخوردار باشند

بازارکار و آینده شغلی رشته مهندسی نفت در دنیا

یک شغل بسیار خوب که درآمد بسیار عالی دارد، مهندسی نفت می باشد. مهندسین سطح ابتدایی معمولاً زیر نظر مهندسان مجرب و ماهر، مشغول به فعالیت میشوند. مهندسان جدید گاهی وقت ها در شرکتهای بزرگ، آموزش رسمی می بینند. درواقع این مهندسان بعد از کسب دانش و تجربه، پروژه های پیچیده ای را درست می کنند که از استقلال بیشتری در آن ها به منظور توسعه طرح ها، حل مشکلات و تصمیم گیری برخوردار میشوند. جهان همیشه نیازمند انرژیست، از این جهت این حرفه علاوه بر این که هیچوقت منسوخ نمیشود، بلکه در آینده نیازمند مهندسان نفت بیشتری هستیم تا بتوانند نفت و گاز جهان را پیدا، بازیابی و نگه داری کنند.

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش