آشنایی با رشته مهندسی معدن و گرایشهای این رشته

مهندسان معدن در معادن و استخراج مواد معدنی فعالیت می کنند

رشته مهندسی معدن

مهندسان معدن به فعالیت در معادن و استخراج مواد معدنی، مشغول هستند. از وظایف این مهندسان می توان به هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت های این معدن در مورد حفر، استخراج و انتقال مواد معدنی از معدن اشاره کرد. تخصص اصلی مهندسان معدن در زمینه ی طراحی، توسعه و ازمایش ماشین ها، تکنیک ها و فرآیندهای برداشت مواد زمین شناسی می باشد.

مهندسان معدن باتوجه به نوع سنگ معدن یا موادی نظیر فلزات، نفت و گاز، زغال سنگ، الماس و سایر مواد معدنی که استفاده می کنند؛ تخصص دارند. هر یک از این مواد، نیازمند ابزارها و روش های استخراج خاصی است و وظیفه ی مهندسان معدن، طراحی و اجرای آن ها برای دستیابی به حداکثر بهره وری و کیفیت مواد می باشد. مهندسان معدن باید اگاهی کاملی نسبت به محیط زیست داشته باشند و برای فعالیت هایشان راه هایی را کشف کنند که تأثیر منفی کمتری بر طبیعت بگذارد.

شرکت های استخراج مواد معدنی به عنوان متداول ترین کارفرمایان برای مهندسان معدن شناخته می شوند که اقدام به فروش مواد اولیه استخراج شده از زمین به پالایشگاه ها و سایر تولید کنندگان می نمایند. مهندسان معدن می توانند در محل، سایت یا ترکیبی از هر دو کار کنند. بیشتر سایت ها متشکل از دو نوع معادن تونل و معادن می باشد.

تاریخچه رشته مهندسی معدن

در کشور انگلستان، رشته مهندسی معدن برای نخستین بار تأسیس شد و بعنوان نخستین رشته مهندسی اکادمیک تاریخ معرفی گردید و انسانها از زمان گذشته اشنا به فنون این رشته بوده اند و برای پیشبرد زندگی خود از آن بهره می گرفتند.

هدف از رشته مهندسی معدن

رشته مهندسی معدن با این هدف بوجود آمد تا نیروی متخصصی را در دانشگاه ها تربیت کند که بتواند در طول مدت بهره برداری از معدن، ذخایر معدنی، روش های استخراج بهینه و سیستم های نگهداری زیر زمینی یا روزمینی را کشف و ارزیابی کند.

وظایف و توانایی های رشته مهندسی معدن

از وظایف مهندسان معدن می توان به استفاده از تکنیک های نقشه برداری زمین برای ترسیم طرح جغرافیایی معدن، حفر زمین و تهیه نمونه از سنگ و خاک برای ازمایش، ساخت مدل های کامپیوتری از معدن و مواد داخل آن، انتخاب بهترین راه برای انتقال مواد معدنی به کارخانه های فراوری، نظارت بر ساخت تونل ها در عملیات حفاری و … اشاره کرد. البته دقت کنید که داشتن برخی از توانایی ها نظیر مهارت بودجه ریزی، مهارت استفاده از برنامه های طراحی کامپیوتری، توان بدنی مناسب، مهارت کار تیمی، دانش و توانمندی های موردنیاز مهندس معدن و … برای موفقیت در این رشته ضروریست.

رشته مهندسی معدن برای نخستین بار در انگلستان پایه گذاری شد

رشته مهندسی معدن مناسب چه کسانی است؟

علاقمندان به تحصیل در رشته مهندسی معدن باید از توانمندی بالا و پرطاقت برخوردار باشند. داشتن علاقه، یکی از شروط موفقیت در این رشته به شمار می رود؛ بدین دلیل که آنها به خاطر دشواری های رشته مهندسی معدن بزودی از پا در می آیند. امروزه مهندسان معدن برخلاف گذشته، از نرم افزارهای کامپیوتری در کارهایشان استفاده می کنند که این نرم افزارها شامل نرم‌افزار GEMS، نرم افزار MineX، نرم‌افزار Rockworks، و ... است و دانشجویان رشته مهندسی معدن باید آشنایی نسبی با این نرم افزارها و زبان انگلیسی داشته باشند.

دانشجویان رشته مهندسی معدن باید از توانایی مدیریت و نظارت بر معدن، به غیر از دانش کافی در زمینه سنگ ها و کانی ها و معادن برخوردار باشند و توانایی هماهنگ کردن افراد در درون کار تیمی را داشته باشند.

گرایش های رشته مهندسی معدن

گرایش های رشته مهندسی معدن عبارتند از؛

> استخراج:

دانشجویان در گرایش استخراج رشته مهندسی معدن با دروسی همچون آتشباری برای خرد کردن سنگ ها، بارگیری و باربری، عملیات حفاری و فرآیند سنگ شکنی به دانشجویان مهندسی معدن اشنا می شوند. مهندسان این گرایش، کار خود را در فضای باز انجام می‌دهند ، به همین علت باید حتماً توانایی بدنی داشته باشند.

> اکتشاف:

از دروس گرایش اکتشاف رشته مهندسی معدن می توان به زمین شناسی معدنی، ژئوفیزیک، مکانیک سنگ و زمان شناسی ساختمانی اشاره کرد. این گرایش قصد دارد که مهندسانی را تربیت کند که معادن و منابع معدنی جدید را کشف کنند و دانش آموختگان این گرایش مهندسی معدن برای رسیدن به این هدف از علم آمار و طراحی های رایانه ای استفاده میکنند.

> فرآوری مواد معدنی:

امکان استفاده از مواد معدنی استخراج شده بلافاصله پس از استخراج، وجود ندارد و باید مشخصات خاصی از آن نظیر دانه بندی، عیار، میزان رطوبت، میزان ناخالصی، و ... را متناسب با صنعت مورد استفاده سنجید.

از وظایف فارغ التحصیلان گرایش فرآوری منابع معدنی می توان به مهارت اداره کلیه مراحل سنگ شکنی، فیلتراسیون، طبقه بندی مواد، آسیا کردن، پرعیار کردن فیزیکی مواد، لیچینگ، فلوتاسیون، استخراج متالوژیکی فلزات، طراحی کارخانه کانه آرایی و نهایتا ارزیابی اقتصادی آن اشاره کرد.

> مکانیک سنگ:

مکانیک سنگ در گرایش مکانیک سنگ مهندسی معدن، وظیفه ی بررسی نحوه ی رفتار سنگ دربرابر عوامل بیرونی و درونی را بر عهده دارد. از گرایش مکانیک سنگ به عنوان علم مطالعه اثر نیروها بر سنگ ها یاد میشود و مکانیک سنگ، تصمیم دارد اطلاعاتی را تجزیه و تحلیل کند که بر اساس آن ها قادر به طراحی سازه های مهندسی در داخل یا بر روی سنگ ها به صورت کاملا ایمن باشد.

رشته مهندسی معدن جز رشته های دشوار به حساب می آید

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

رشته مهندسی معدن در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، گرایش های متنوعی دارد. فارغ التحصیلان کارشناسی رشته مهندسی معدن برای ادامه تحصیل در یکی از گرایش های کارشناسی ارشد این رشته باید در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی معدن شرکت کنند و نمره لازم را به دست آورند. گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی معدن در ادامه آورده شده است:

- مهندسی معدن گرایش فرآوری مواد معدنی

- مهندسی معدن گرایش اکتشاف معدن

- مهندسی معدن گرایش استخراج معدن

- مهندسی معدن گرایش مکانیک سنگ

- تونل و فضاهای زیرزمینی

- مهندسی معدن گرایش معدن و محیط زیست

بازار کار و درآمد رشته مهندسی معدن

ذخایر معدنی بسیاری در ایران وجود دارد که شامل مس، سنگ های ساختمانی وقیمتی، روی، قلع، اورانیوم، سرب، طلا و زغال سنگ می باشد. به همین دلیل مهندسان معدن می توانند در بخش های دولتی و خصوصی این معادن، کار کنند. همچنین فرصت های شغلی خوبی در آینده، با افزایش بهره برداری از معادن و اکتشافت و استخراج معادن جدید، برای این مهندسین فراهم می شود.

فرصت های شغلی برای رشته مهندسی معدن

فارغ التحصیلان رشته مهندسی معدن، مجوز فعالیت در تمامی بخش های صنعت معدن و صنایع معدنی را دارند. درواقع یک مهندس معدن میتواند در حرفه های گوناگونی کار کند که شامل صنایع و مشاغل وزات صنعت، معدن و تجارت، مسئولین فنی معادن، مدیریت معدن، سازمان زمین شناسی و اکتشاف معدنی، طراحی روش های اکتشافی و پهنه بندی های اکتشافی، طراحی معادن روباز و زیر زمینی، مهندسین مشاور در امور صنایع معدنی و معدنکاری، مهندسین مشاور در زمینه تونل و فضاهای زیر زمینی و طراحی سیستم های حفاری و طراحی باطله برداری می باشد.

همچنین مهندسان رشته مهندسی معدن میتوانند مرتبط با حرفه خود در معادن خصوصی به فعالیت بپردازند یا اقدام به ایجاد و استخراج معدن و فراوری مواد معدنی در صورت داشتن سرمایه کافی و مجوز نمایند.

طول دوره تحصیلی رشته مهندسی معدن

تحصیل در رشته مهندسی معدن بمدت ۴ سال زمان میبرد که در طول ۸ ترم، دروس آن را برنامه ریزی کرده اند. دانشجویان این رشته در ۶ ترم نخست با درس های مشترک مهندسی معدن( گرایش های اکتشاف، استخراج، مکانیک سنگ و فرآوری) اشنا می شوند درحالیکه درس های تخصصی گرایش انتخابی خود را در دو ترم آخر، اموزش می بینند.

برای موفقیت در رشته مهندسی معدن علاقه مهم است

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش