انفورماتیک پزشکی دانشی چند رشته‌ای است که از ترکیب علوم مختلف تشکیل شده است انفورماتیک پزشکی
انفورماتیک پزشکی، متشکل از ترکیب علوم مختلفی ازجمله علوم کامپیوتر و طراحی نرم‌افزار ، علوم شناختی، دانش اطلاعات، مهندسی نیاز، مهندسی ارتباطات انسان و کامپیوتر میباشد که در حوزه علوم پزشکی و سلامت، قصد جمع آوری، نگهداری، تحلیل و پردازش اطلاعات را دارد.
متخصص انفورماتیک پزشکی، قادر به بررسی سیستم های مراکز بهداشتی درمانی و تشخیص نیازهای نرم‌افزاری و سخت افزاری آنان است. او میتواند با استفاده از دانش تخصصی انفورماتیک پزشکی و روش های مختلفی از جمله هوش مصنوعی ، سیستم های متنوعی نظیر سیستم های تصمیم یار، سیستم های خبره، سیستم های پزشکی از راه دور را طراحی کند و آنرا در اختیار گروه پزشکی و بالینی قرار دهد. از این رو تیم طراحی سیستم های تخصصی پزشکی و پیراپزشکی به عنوان بهترین گزینه برای مدیریت( رهبری) محسوب می شوند.
تاریخچه انفورماتیک پزشکی
در اوایل دهه ۱۹۵۰ استفاده از فناوری رایانه در پزشکی، هم زمان با رشد کامپیوترها در سراسر جهان آغاز شد. سپس اولین سازمان حرفه ای انفورماتیک در سال ۱۹۴۹، توسط گوستاو واگنر در آلمان تأسیس شد. این علم با عنوان Informatique Medicale برای نخستین بار در دهه ۶۰ در فرانسه معرفی شد.
از دهه ۶۰ نخستین بخش های انفورماتیک پزشکی در برخی از کشورها کار کردند که از آن ها می توان به آلمان، فرانسه، بلژیک و هلند اشاره کرد. در دهه ۷۰ واحدهای تخصصی تحقیقات در انفورماتیک پزشکی در لهستان و ایالات متحده بوجود آمدند. ایالات متحده و اتحادیه اروپا، اهدافی ازجمله توسعه تحقیقات، آموزش و پرورش و زیرساخت های اطلاعاتی با کیفیت بالا را داشتند. انجمن بین المللی انفورماتیک پزشکی از اواخر دهه هفتاد در فدراسیون بین المللی پردازش اطلاعات به صورت یک کمیته فنی به وجود آمد و از سال ۱۹۸۷ تا کنون در شاخه های مختلف انفورماتیک پزشکی بعنوان بزرگ ترين سازمان بین المللی صاحب نظر، فعالیت می کند.
تاریخچه انفورماتیک پزشکی در ایران
انفورماتیک پزشکی بعد از انقلاب فرهنگی در ایران فعالیت کرد و در سال ۱۳۶۴ دانشگاه های علوم پزشکی بطور عملی تأسیس شد. دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران، در اولین دوره پذیرش دانشجو برای رشته انفورماتیک پزشکی در دوره کارشناسی ارشد مجوز گرفتند. سپس در سال ۱۳۹۰، دانشگاه های علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشگاه علوم پزشکی تربیت مدرس به لیست دانشگاه های پذیرنده دانشجو اضافه شدند. دانشگاه های علوم پزشکی شهر تبریز و دانشگاه علوم پزشکی ارومیه از سال ۱۳۹۴ به پذیرش دانشجو در رشته انفورماتیک پزشکی در مقطع کارشناسی ارشد اقدام کردند.
متخصص انفورماتیک پزشکی میتواند سیستم‌های مراکز بهداشتی درمانی را ارزیابی کند تفاوت انفورماتیک پزشکی با سایر رشته های مشابه
رشته های زیر با رشته انفورماتیک پزشکی، ارتباطات و مشابهاتی دارد و به تفاوت هر یک اشاره شده است:
* مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی:
رشته مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی بر مدیریت استفاده از داده ها و اطلاعات در سیستم های بهداشتی درمانی تمرکز دارد. با توجه به اینکه این رشته به عنوان شاخه ای از مباحث کاربردی انفورماتیک پزشکی میباشد ، ولی بعنوان یک رشته مستقل در دنیا شناخته میشود. مباحث قابل بحث در این رشته نظیر سیستم های بایگانی اطلاعات سلامت، استاندارد های محتوا و تبادل اطلاعات پرونده های الکترونیک و مدیریت اطلاعات در شبکه های اطلاعات سلامت است.
* مهندسی پزشکی( Medical Engineering):
این رشته بر جنبه های سخت افزاری سیستم های پزشکی، اشاره دارد و نوعی گرایش تخصصی از رشته های مهندسی به شمار می رود. به عنوان مثال در تخصص مهندسین پزشکی، دستگاه هایی طراحی شده که قادر به جمع آوری و پردازش تصاویر پزشکی و یا صداها و یا امواج قلب می باشد.
* بیوانفورماتیک( Bioinformatics):
رشته بیو انفورماتیک شاخه بیولوژی مولکولی دانش وسیع انفورماتیک پزشکی و در واقع شاخه ای فوق تخصصی برای آن محسوب می شود. با توجه به اینکه میزان مشترکات رشته بیوانفورماتیک با دانش انفورماتیک پزشکی، کم است ولی کاملاً با یکدیگر فرق دارند و دامنه کاربردی آن ها مجزاست.
هدف کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی
انفورماتیک پزشکی قصد دارد نیروی انسانی متخصصی را تربیت کند که بتواند در جهت رفع محدودیت های منابع مالی، راه حل های لازم را ارائه دهد. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در مراکز بین المللی انفورماتیک پزشکی به منظور ارتقای سیستم های سلامت، استفاده بهینه از منابع موجود و کاهش خطاهای پزشکی فعالیت کنند.
دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی به تربیت دانش آموختکانی پرداخته که از آگاهی و مهارت های زیر بطور کامل برخوردار باشند:
- دانشجویان دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی می توانند ساختار داده های پزشکی و پایگاه های داده ها را بشناسند.
- دانشجویان دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی نسبت به کاربرد استانداردها در پزشکی آگاه هستند.
- فارغ التحصیلان این رشته به منظور تصمیم سازی مبتنی بر سیستم های خیره از نرم افزارهای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می کنند.
فعالیت در زمینه انفورماتیک پزشکی در ایران بعد از انقلاب فرهنگی آغاز گردید - دانشجویان این رشته می توانند از نرم افزارهای جامع پزشکی استفاده کنند.
- از دیگر مهارتهای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی می توان به کاربرد مفاهیم اولیه بیوانفورماتیک در تشخیص بالینی اشاره کرد.
- دانشجویان این رشته می توانند در زمان تحلیل اطلاعات در پزشکی، با شبکه های هوشمند عصبی و کاربرد آنها کار کنند.
- فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی از مراجع انفورماتیک سلامت و پزشکی بهره می گیرند.
آینده تحصیلی انفورماتیک پزشکی
دوره کارشناسی ارشد انفورماتیک پزشکی در ایران در ۲ مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ارائه میشود. فارغ التحصیلان این رشته برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری، گزینه های انتخابی بسیارمتنوعی دارند که از آن ها می توان به وزارت علوم:دکترای زیست شناسی( کلیه گرایش ها)، وزارت بهداشت:دکترای رشته های مدیریت اطلاعات سلامت، مهندسی پزشکی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، سلامت در بلایا و فوریتها ( مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، انفورماتیک پزشکی( مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، گفتار درمانی( مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی،) سلامت و رفاه اجتماعی ( مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، اپیدمیولوژی ( مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، مددکاری اجتماعی( مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی به شرط داشتن کارشناسی مددکاری) اشاره کرد.
هدف انفورماتیک پزشکی تحلیل، و پردازش اطلاعات در حوزه علوم پزشکی و سلامت استگردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 13
- 1
