«نرگس» موهایت کو؟

«نرگس موهات كو؟» این جمله‌اي است كه «نرگس» بارها با گریه آن را تکرار و هر بار بيشتر از قبل گريه كرد؛ سوالی که همکلاسی‌هایش بعد از دیدن دسته موی بریده‌شده‌اش از او پرسیدند.

نرگس دانش‌آموز کلاس ششم دبستان گلستان آبادان وقتی به خانه رفت، گیس‌‌بریده‌اش را در مشت گرفته بود و گریه می‌کرد. اسپري آسمش را در مدرسه جا گذاشته بود. «تحریک‌کننده یعنی چه؟» این سوالی بود که نرگس چندین‌بار از خواهر بزرگترش پرسید و جوابی نگرفت. پدر و مادر، چشمان خیس دخترشان را خواندند و او را به دکتر بردند. او دچار شوک تنفسی شده بود.

ماجرا چه بود؟

صبح یکشنبه شانزدهم اردیبهشت، «نرگس» مثل هر روز دیگر در صف صبحگاهی دبستان گلستان ایستاد تا به نوبت وارد کلاس درس شود، اما این جمله او را نگه داشت: «مثل اينكه تو آدم نمي‌شوي، بايد موهايت را ببُرم.» جمله‌ای که باعث وحشت نرگس شد. معاون پرورشي، «نرگس» را جلوي چشم بچه‌ها از صف بيرون كشید و با تكرار اين جمله او را به دفتر مدرسه برد. قیچی را گرفت، نصف موهایش را برید و به دستش داد: «موهايت تحريك‌كننده است.»

وقتی نرگس وحشت‌زده از کار معاون با آن حالت به خانه رفت، خانواده‌اش تصمیم به شکایت گرفتند و این کار را هم کردند. برای معاون پرورشی مدرسه حكم كيفري صادر و قرار بر این شد تا زمانی که به پرونده رسیدگی می‌شود، معاون در حالت تعلیق قرار گیرد. نرگس اما از آن روز دیگر رغبتي به مدرسه‌رفتن ندارد، هر چند آموزش‌وپرورش بعد از رسانه‌اي‌شدن اين ماجرا جوابيه‌اي خطاب به رسانه‌های منتشر‌کننده این خبر نوشت و در آن عنوان کرد که «یکی از دانش‌آموزان پایه ششم دبستان گلستان شهرستان آبادان با وجود دریافت تذکر نسبت به کوتاه‌كردن موهایش اقدامی نمی‌کند، اما متاسفانه شانزدهم اردیبهشت معاون پرورشی این دبستان در اقدامی غیراصولی، نابخردانه و برخلاف موازین تربیتی اقدام به کوتاه‌كردن دو سانت از موی دانش‌آموز که از مقنعه بیرون مانده بود، می‌کند.

اگرچه در نخستین فرصت معاون آموزش ابتدایی این شهرستان همراه جمعی از مسئولان ستادی برای دلجویی از خانواده این دانش‌آموز به منزل او می‌روند. البته در همان ساعات اولیه معاون پرورشی برای دریافت توضیحات به اداره آموزش‌وپرورش آبادان دعوت می‌شود. اظهارات این معاون گرفته شده و پس از دریافت شکایت اولیای دانش‌آموز پرونده تشکیل می‌شود. این پرونده شنبه ۲۲اردیبهشت به هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات اداری اداره کل آموزش‌وپرورش خوزستان فرستاده شد. فعالیت این معاون پرورشی تا اطلاع ثانوی در حالت تعلیق قرار دارد. شایعه بستری‌شدن او به دنبال این اتفاق از اساس کذب است.»

تنبیه این دانش‌آموز تخلف محض است

اعظم قاسمي‌زاده، معاون مديركل و مدير آموزش‌وپرورش آبادان ماجراي «نرگس» را اينگونه براي «شهروند» روايت مي‌كند: «حقيقت ماجرا اين است كه مسئولان آموزش‌وپرورش فرداي اين ماجرا از مسأله خبردار مي‌شوند. دانش‌آموز موردنظر، شيفت بعدازظهري بوده است. موي اين دانش‌آموز بلند بوده و كمي از مقنعه بيرون زده بود، البته چندين‌بار در اين مورد تذكراتي از مسئولان مدرسه گرفته است.» قاسمي‌زاده معتقد است که رفتار غیراصولی و خلاف موازین تربیتی برای این دانش‌آموز رخ داده است: «متاسفانه معاون پرورشي مدرسه رفتاري غيراصولي و خلاف موازين تربيتي انجام داده و دچار تخلف شده است.

اين معاون پرورشي براي تنبيه يا ترساندن اين دانش‌آموز يا به هر دليل ديگري كه دوباره موي سرش از زير مقنعه بيرون نزند، دوسانت از پايين موي اين دانش‌آموز را قيچي كرده است، البته به‌ گفته خود دانش‌آموز، معاون مديركل و مدير آموزش‌وپرورش آبادان با شنيدن اين ماجرا، معاون اداره و مدير مدرسه را راهي منزل دانش‌آموز مي‌كنند تا اظهارات او را هم بشنوند و در كنار گفته‌هاي مدير و معاون پرورشي مدرسه قرار بگيرد.»

قاسمي‌زاده با اشاره‌ به اينكه تمامي گفته‌ها با استناد به صحبت‌هاي خود دانش‌آموز است، ادامه می‌دهد: «به گفته خود نرگس، معاون پرورشي براي كوتاه‌كردن موي سرش او را به اتاقي برده و اين كار در معرض ديد ساير دانش‌آموزان اتفاق نيفتاده، البته مادر نرگس هم گفته‌هاي او را تاييد كرده است.» به ‌گفته قاسمي‌زاده نخستین اقدام پس از مراجعه به منزل دانش‌آموز این بود که از معاون پرورشي دبستان گلستان خواسته شد به اداره آموزش‌وپرورش مراجعه و اظهاراتش را در اين مورد ثبت کند. در گام بعدي معاون پرورشی تعلیق شد و تا زمانی که هيأت‌ رسیدگی به تخلفات رأی صادر کند، اين فرد حق حضور در هيچ مدرسه‌اي را ندارد. 

معاون مديركل و مدير آموزش‌وپرورش آبادان ادامه مي‌دهد: «پرونده اين معاون تشكيل شده، والدين اين دانش‌آموز در اداره حضور پيدا كردند و اظهارات‌شان در مورد اين ماجرا به صورت كتبي ثبت شده است، البته مسأله‌اي كه در اين ميان وجود دارد، اين است كه خانواده اين دانش‌آموز پايين شكايت خود نكته‌اي را نوشته‌اند که دانش‌آموز بعد از اين ماجرا دچار حمله آسم عصبي و شب در بيمارستان بستري شده است. نكته‌اي كه باعث تعجب ما شد، روزي كه به منزل آنها رفتيم، صحبتي از بستري‌شدن نشد.

البته بعد از اين موضوع با خواهر دانش‌آموز كه از طرف خانواده براي تنظيم شكايت مراجعه كرده بود، تماس گرفتيم و مسأله بستري‌شدن را جويا شديم كه در پاسخ به ما گفت، نرگس هميشه از اسپري آسم استفاده مي‌كند و غروب براي خريد اسپري مراجعه كرديم و اينگونه نبوده است كه در بيمارستان بستري شود. البته خواهر نرگس در پاسخ به اين سوال كه چه كسي بستري‌شدن را پايين اظهارات اضافه كرده است، گفت که آنها اين موضوع را به اظهارات اضافه نكرده‌اند و نمي‌دانند چه كسي اين نكته را یادآور شده است.»

قاسمي‌زاده با اشاره به اين نكته كه خانواده دانش‌آموز شكايتي را هم به مراجع قضائي داشته‌اند، مي‌گويد: «خانواده دانش‌آموز شخصا شكايتي را عليه معاون پرورشي مدرسه تنظيم و به مراجع قضائي ارجاع داده‌اند، اين درحالي است كه چند ساعت پيش نامه‌اي تايپ و امضاشده از طرف پدر دانش‌آموز به اداره آموزش‌وپرورش رسيده است خطاب به داديار شعبه دوم دادسرا مبني بر اينكه هيچ‌گونه شكايتي ندارد و از نظر او اين پرونده مختومه است، البته اين نامه را به شعبه دو دادسرا برده‌ايم تا تأييد شود و جوسازي‌ها در اين مسأله صورت نگيرد.»

روايت خواهر نرگس از ماجراي دبستان گلستان آبادان

«نرگس» دانش‌آموز مقطع ششم است و در دبستان گلستان آبادان تحصيل مي‌كند كه ماجراي كوتاه‌كردن مويش توسط معاون پرورشي مدرسه، این روزها به سرخط خبرها تبدیل شده. ماجرایی که به شکایت از معاون مدرسه و بازشدن پرونده قضائی کشیده شد. «مروارید» خواهر نرگس در گفت‌وگو با «شهروند» روند شکایت از معاون مدرسه را تشریح می‌کند.

   شما چطور از ماجرا اطلاع پيدا كرديد؟

از سركار كه رسيدم خانه متوجه شدم كسي در خانه نيست و پرس‌وجوها نشان از اين داشت كه نرگس را برده‌اند دكتر. نرگس اسپري آسمش را در مدرسه جا گذاشته بود. بعد فهمیدم که چه اتفاقی در مدرسه برایش افتاده. روزي كه موهاي نرگس را كوتاه كرده بودند، از شدت استرس نفسش‌ بالا نمي‌آمد و با موهايش در دست به خانه آمده بود. ما اصالتا كُرد هستيم و در فرهنگ ما اگر زني اشتباهي مرتكب شود يا سنگسارش مي‌كنند يا موهايش را كوتاه مي‌كنند. همه ما از اين ماجرا شوكه شده‌ايم.

  مسئولان مدرسه براين مسأله تاكيد داشتند كه قبل از اين ماجرا در مورد كوتاهي مو به «نرگس» تذكر داده بودند.

نه نرگس و نه خانواده در اين زمينه تذكري از مدرسه نگرفته بودند و اصلا اين مسأله درست ندارد. اگر تذكري در اين مورد داده مي‌شد، بي‌شك بعد از اين ماجرا ما هيچ‌گونه پيگيري نمي‌كرديم.

  گفته مي‌شود تنها دو سانت از موهاي نرگس كوتاه شده.

موهاي نرگس تا روي كمرش است و اينگونه نيست كه يكي، دو سانت از آن كوتاه شده باشد بلكه معاون پرورشي موهاي نرگس را از نصفه قيچي کرده است.

  واکنش مسئولان مدرسه چه بود؟

بعد از اين ماجرا مسئولان مدرسه به منزل ما آمدند و اجازه نمي‌دادند در مورد اين مسأله با جايي صحبت كنيم. بارها با مدیر آموزش‌وپرورش و رئیس کلانتری و... براي گرفتن رضايت به منزل ما مراجعه كردند، از آنجايي كه معاون پرورشي باردار است، مادرم كمي حساس شده و دلش به رحم آمد اما من اجازه نمي‌د‌هم رضايت بدهند، چون اين خانم بايد پاسخگوي كار اشتباهي كه كرده‌اند، باشند. من از آموزش‌وپرورش هم پرسيدم كه آيا اولياي مدرسه حق چنين كاري را دارند يا خير؟ كه گفتند بخشنامه شده است موهاي دانش‌آموز حتي اگر شپش داشته باشد، بدون اجازه اولياي دانش‌آموز، نمی‌توان آن را کوتاه کرد. تنها حقي كه اولياي مدرسه دارند اين است كه اجازه ندهند دانش‌آموز به مدرسه نيايد.

  شرايط روحي نرگس بعد از اين ماجرا چطور است؟

نرگس از لحاظ روحي ضربه خورده است و علاقه‌اي ندارد به مدرسه برود. چهار‌سال پيش نرگس از يك ساختمان چهارطبقه سقوط کرد. از آن حادثه به بعد دچار استرس عصبي شده. بعد از آن ماجرا از شدت استرس موهاي نرگس سكه‌اي مي‌ريخت. دو‌سال طول درمان گرفتيم و براي درمان آن به شهرهاي مختلف مراجعه كرديم. به تهران، اراك، شيراز و اصفهان رفتیم. برنامه‌هاي زيادي را اجرا كرديم تا از استرسش كاسته شود و موهايش شروع به رشد كند.

بعد از اين موضوع همه ما روي موهاي نرگس حساس بوديم، چون در طول درمان نرگس خيلي اذيت شد و بچه‌ها او را كچل صدا مي‌زدند و هميشه از اين مي‌ترسيد كه موهايش رشد نكند. زماني كه موهايش رشد كرد، موهايش را خيلي دوست داشت.

  مسئولان آموزش‌وپرورش مدعي‌اند نامه‌اي از طرف پدر شما به آموزش‌وپرورش رسيده مبني بر اينكه شكايتي در اين مورد ندارد و از نظر آنها اين پرونده مختومه است.

من از طرف پدر و مادرم براي تنظيم شكايت اقدام كرده‌ام و هيچ‌كدام از اعضاي خانواده اقدامي در راستاي مختومه‌شدن پرونده نداشته‌اند و نامه‌اي از طرف پدرم با اين مضمون به آموزش‌وپرورش ارايه نشده است.

لیلا مهداد