مشکل امسال کنکوری‌ها از کجا می‌آید؟/ ماجرای عجیب داوطلبان مردودشده با رتبه‌های تک‌رقمی

براساس اطلاعات رسیده از طرف داوطلبان با رتبه‌های تک‌رقمی، تکمیل ظرفیت امسال به گونه‌ای است که آنها می‌توانند به دانشگاه‌های برتر کشور برگردند؛ این در حالی بود که همین افراد در مرحله انتخاب‌رشته از قبولی در این دانشگاه‌ها بازمانده بودند و حالا فرصت بازگشت را به دانشگاه‌های برتر پیدا کرده‌اند.

چندی پیش مرکز سنجش آموزش پزشکی اطلاعیه تکمیل ظرفیت را منتشر کرد که حکایت از ظرفیت‌های کم‌سابقه دانشگاه‌های برتر در این مرحله داشت. تکمیل ظرفیت امسال مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت متفاوت از سال‌های پیشین است و در اطلاعیه امسال ظرفیت‌های فراوانی در نظر گرفته شده که به نظر می‌آید نتیجه اعتراض و تلاش‌های داوطلبانی با رتبه‌های تک‌رقمی است که یا اصلا قبول نشدند یا از ورود به دانشگاه مورد علاقه خود بازماندند.

ماجرای عجیب داوطلبان مردودشده با رتبه‌های تک‌رقمی

پیش از این شهروندآنلاین در گزارشی با عنوان «داستان عجیب داوطلبانی که با رتبه دو و سه قبول نشده‌اند»روایت این داوطلبان را از کنکور امسال و همچنین پایه قانونی این تغییرات را منتشر کرده بود که با پیگیری همین داوطلبان و همراهی بعضی مدیران و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، حالا بخشی از مشکل حل شده و این داوطلبان می‌توانند در تکمیل ظرفیت به دانشگاه‌های برتر ایران برسند؛ به‌عنوان مثال رتبه دو کنکور کارشناسی در فیزیولوژی در مرحله اول شانس قبولی در دانشگاه علوم پزشکی تهران را با ظرفیت دو نفر از دست داد که حالا در تکمیل ظرفیت، یک ظرفیت برای این دانشگاه لحاظ شده است که زمینه‌ساز حضور این داوطلب خواهد شد.

در همین رشته ۱۲ ظرفیت برای دانشگاه‌های مختلف هم لحاظ شده است که مشکل بسیاری از داوطلبان این رشته را حل خواهد کرد. علاوه‌براین مثلا داوطلبی با رتبه سه بینایی‌سنجی در هیچ دانشگاهی قبول نشده‌ بود که با ظرفیت‌های در نظرگرفته‌شده در این مرحله، او هم می‌تواند در روزهای آینده به دانشگاه برگردد. این داوطلب پیش از این درباره قبول‌نشدن در دانشگاه با رتبه سه به شهروندآنلاین گفته بود: «اساتید هم تعجب کرده بودند و می‌گفتند احتمالا اشتباه شده است.

تا الان در دانشگاه‌های ایران رتبه سه مردودی نداشتیم. امسال در دانشگاه علوم پزشکی ایران ظرفیت روزانه دو و پردیس هم دو نفر بود. اولویت دوم شهید بهشتی بود و ظرفیت‌ها هم به همین صورت بود و دو نفر روزانه می‌گرفتند؛ یعنی درمجموع چهار نفر روزانه می‌گرفتند و من با رتبه سه قبول نشدم؛ یعنی این ظرفیت چهار نفره به رتبه‌های یک و دو و دو نفر سهمیه‌ای رسیده است.» البته با تغییرات ایجادشده در ظرفیت دانشگاه‌ها و در مرحله تکمیل ظرفیت، این داوطلب هم می‌تواند به یکی از دانشگاه‌های برتر در زمینه رشته تخصصی خود برود؛ هر چند که به نظر می‌آید حل این مشکل به صورت اساسی نیاز به تصمیم مجلس شورای اسلامی دارد.

مشکل امسال کنکوری‌ها از کجا می‌آید؟

بخشی از ریشه این مشکل به ماجرای سهمیه‌ها و ششمین برنامه پنج‎‌ساله توسعه برمی‌گردد که البته هیچ‌گاه پیش از تصویب و ‏اجرا مورد مناقشه قرار نگرفت و به نظر می‌آید پیش از عملی‌شدن، کمتر فردی به چنین نتایجی آگاه ‏بود و اگر کسانی هم آگاه بودند، چندان اعتراض یا شفاف‌سازی در آنها دیده نشد. در این برنامه ‏پیشنهادی دولت و مصوب مجلس، گروهی از نمایندگان نزدیک به فراکسیون ایثارگران تغییری در ‏یک ماده ایجاد کردند که حالا نتیجه آن به وضوح شفاف شده است. این ماده، ‏ماده ۹۰ این برنامه است که می‌گوید باید سهمیه‌ای برای ایثارگران بالای ۲۵‌درصد و زیر ۲۵ ‏درصد لحاظ شود: «سهمیه ورود با ۵‌درصد، سهمیه اختصاصی برای جانبازان زیر ۲۵‏درصد، همسران و فرزندان جانبازان زیر ۲۵‌درصد و همسران و فرزندان ‏رزمندگان با حداقل ۶‌ ماه حضور داوطلبانه در جبهه به ۳۰‌درصد افزایش یابد‏‎.»

در ادامه ‏این ماده تبصره‌ای هم آمده که تا اندازه‌ای‌ نحوه اجرای این ماده را توضیح می‌داد: «در صورتی که ‏سهمیه ۲۵‌درصد ایثارگران (مشمولین ماده(۷۰) قانون جامع خدمات‌رسانی به ‏ایثارگران و اصلاح بعدی آن) تکمیل نشود و ۵‌درصد سهمیه اختصاصی جانبازان زیر ۲۵‌درصد و همسران و فرزندان جانبازان زیر ۲۵‌درصد و فرزندان و ‏همسران رزمندگان با حداقل ۶‌ ماه حضور داوطلبانه در جبهه، پاسخگوی متقاضیان واجد‏الشرایط نباشد، دولت مکلف است مانده ظرفیت خالی ۲۵درصد ایثارگران را مازاد ‏بر ۵‌درصد مذکور به جانبازان زیر ۲۵‌درصد و همسران و فرزندان جانبازان ‏زیر ۲۵‌درصد و فرزندان و همسران رزمندگان با حداقل ۶‌ماه حضور داوطلبانه در ‏جبهه که شرایط لازم را داشته باشند، اختصاص دهد‎.»

این تبصره بر این موضوع تأکید می‌کند که اگر سهمیه ۲۵‌درصدی ایثارگران بالای ۲۵‌درصد تکمیل نشد که تکمیل نمی‌شد، سهمیه نه به داوطلبان ‏آزاد بلکه به ایثارگران و جانبازان زیر ۲۵درصد برسد که البته این گروه یک سهمیه ۵‌درصدی از ‏ظرفیت‌های دانشگاه را هم دارند. ‏

چنین سهمیه‌ای که در دو سال گذشته به مرحله اجرایی رسیده با اعتراض‌های فراوانی روبه‌رو شده است. البته پارسال مشکل تا این اندازه حاد و اساسی نبود که به نظر یکی از دلایل آن مازادبودن سهمیه‌ استعداد درخشان از ظرفیت‌های کنکور بود اما امسال به‌ عنوان مثال اگر دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در رشته‌ای سه نفر ظرفیت داشت، یک ظرفیت به رتبه یک، یک ظرفیت به داوطلبی با سهمیه و یک ظرفیت هم به استعدادهای درخشان رسید و عملا رتبه دو کنکور از پذیرفته‌شدن در دانشگاه با سه ظرفیت بازماند.

با ظرفیت‌های لحاظ‌شده در تکمیل ظرفیت امسال گروه‌های پزشکی، به نظر می‌آید مشکل تعداد زیادی از داوطلبان دست‌کم در این ‌سال حل خواهد شد؛ اما به نظر می‌آید این موضوع نیازمند راه‌حلی بنیادی است که البته در روزهای گذشته صدای تغییراتی هم به گوش رسیده است.

محمد باقرزاده