۶ شرط انتقال دانشجوی پزشکی

به گزارش مهر، صفحه های «آ چهار» سیاه و سفیدی که در روی ستون ها و دیوارهای دانشکده های پزشکی، دندانپزشکی و .... جاخوش کرده بودند، دیگر راهگشا نیستند.

روی این کاغذها نوشته بود: «جابجایی دندانپزشکی اهواز با تهران؛ با بهترین شرایط»، «ورودی ۹۵ مایل به جابجایی با شرایط استثنایی»، «جابجایی دستیار قلب در تهران». تمام این کاغذها وعده می دادند اگر کسی نیاز به جابجایی دارد می تواند بدون گذراندن هفت خوان کمیسیون های موارد خاص و انتقال و بدون دردسر در صندلی دیگری بنشیند.

این آگهی ها و شایعات مربوط به ارقامی که در این زمینه میان دو فرد جابجاکننده، رد و بدل می شود، موجب شد که در بهمن سال ۸۷ با تصویب شورای برنامه‌ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت، جابه‌جایی در تمام مقاطع تحصیلی ممنوع اعلام شود اما در نهایت باز هم این روند ادامه داشت تا جایی که قرار شد کمیته ۷ نفره ای برای این منظور تشکیل شود و تصمیم گیری در آن کمیته انجام گیرد. 

بخشنامه ای در سال ۸۹ صادر و اعلام شد که کمیسیون مربوطه از تابستان سال ۹۰ برای انتقال از شهرستان به تهران برگزار نمی شود و این مسئله به دانشگاه های علوم پزشکی مستقر در تهران واگذار شد.

اما با روند رو به رشد دانشجویان و با توجه به شرایط کنکور و رشته های پرمتقاضی که موجب شده بود برخی از داوطلبان رشته های پرمتقاضی از جمله دکتری عمومی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی فقط قبولی در کنکور برایشان مهم باشد و توجه چندانی به شرایط شهرهای محل پذیرش نداشته باشند، مشکلات و دردسرهای جابجایی و انتقال همچنان پابرجا بود.

دگرگون شدن نقل و انتقال دانشجویان و ایجاد سامانه الکترونیک

با ایجاد سامانه جامع خدمات آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۹۵ و راه اندازی سامانه انتقال و میهمانی دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی در نیمسال دوم ۹۷-۹۶ تمامی موارد رسیدگی و پاسخگویی به تقاضاهای انتقال و میهمانی دانشجویان بر اساس بازه های زمانی اعلام شده صرفا از طریق سامانه انتقال و میهمانی اقدام و استفاده از سایت یا سامانه دانشگاه در این خصوص ممنوع شد.

به این ترتیب رویای جابجایی با کاغذهای «آ چهار»، اسم و شماره دانشجویی، گردن کج کردن در مقابل دفتر آموزش و درخواست های عجیب و غریب از مسئولان دانشگاه و یا اعلام شرایط طاقت فرسای تحصیلی رنگ باخت.

دانشجویان علوم پزشکی در بدو ورود آیین نامه های آموزشی را مطالعه می کنند و بخش مربوط به انتقال دانشجویان در آیین نامه های آموزشی مربوط به داروسازی، دندانپزشکی، کاردانی و کارشناسی ذکر شده است.

با توجه به تاکید آیین نامه های آموزشی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی مبنی بر ممنوعیت انتقال و تغییر رشته و جابجایی، در این مقاطع تنها میهمانی آن هم با شرایط خاص امکان پذیر است.

بر اساس مواد مورد تاکید آیین نامه های آموزشی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی درصورتی که ارائه برخی از دروس در یک رشته و در یک زمان معین در دانشگاه مبداء ممکن نباشد، دانشجو می تواند آن دروس را با موافقت استاد راهنما و گروه آموزشی مربوطه و تایید شورای تحصیلات تکمیلی در دانشگاه یا دانشکده دیگری که مجری دوره است به صورت میهمان بگذارند و در این صورت کسب موافقت دانشگاه مقصد هم ضروری است. همچنین تعداد واحدهای درسی دانشجوی میهمان در یک دانشگاه نباید از نصف واحدهای آموزشی دوره تجاوز کند.

در فصل هشتم آیین نامه آموزشی دوره دکتری داروسازی در بخش انتقال ماده ۴۲ آمده است: انتقال به معنی تغییر محل تحصیل دانشجو از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر در همان رشته و همان مقطع تحصیلی است.

بر اساس ماده ۴۳ این آیین نامه؛ انتقال دانشجو با توافق دانشگاه های مبدا و مقصد منوط به داشتن همه شرایط زیر است:

«ادامه تحصیل متقاضی در دانشگاه مبداء از نظر مقررات آموزشی و انضباطی بلامانع باشد. متقاضی حداقل دو نیمسال از دوره آموزشی خود را در دانشگاه مبداء گذرانده باشد. واحدهای باقیمانده دانشجو برای دانشگاه نقصد حداقل نصف کل واحدهای دوره باشد. میانگین نمرات دروس گذرانده شده متقاضی حداقل ۱۲ باشد. نمره آزمون ورودی متقاضی در سال ورود به تحصیل، از نمره آزمون آخرین فرد پذیرفته شده همان سال در رشته و سهمیه مربوط در دانشگاه مقصد کمتر نباشد.»

تبصره: انتقال محل تحصیل دانشجویانی که به دستگاه های اجرایی خاص تعهد سپرده اند، با رعایت شرایط ماده ۴۳ و اعلام موافقت دستگاه اجرایی ذیربط امکان پذیر است.

امکان انتقال دانشجو تنها با ۶ شرط

ماده ۴۴ : در موارد زیر انتقال دانشجو با محل یا نزدیکترین محل سکونت دائم خانواده با توافق دانشگاه های مبداء و مقصد خارج از شرایط مذکور در ماده ۴۳ (به استثنای شرط اول) انجام می شود:

«شهادت، فوت یا معلول شدن سرپرست خانواده دانشجو، به طوری که وی به تشخیص مراجع قانونی به عنوان کفیل خانواده شناخته شود. بیماری صعب العلاج یا معلولیت موثر دانشجو، به نحوی که به تشخیص شورای پزشکی قادر به ادامه زندگی به طور مستقل نباشد. ازدواج رسمی و دائمی دانشجوی دختر که محل تحصیل یا اشتغال شوهر به تایید مراجع ذیربط در شهر دیگری باشد.»

اما دیگر با الکترونیک شدن فرآیند نقل و انتقال، دانشجویان راهی جز ارائه درخواست قانونی ندارند و دیگر راه برای درخواست های خارج از موضوع بسته شد.

شروط انتقال: شهادت، فوت یا معلول شدن سرپرست خانواده دانشجو، به طوری که وی به تشخیص مراجع قانونی به عنوان کفیل خانواده شناخته شود. بیماری صعب العلاج یا معلولیت موثر دانشجو، به نحوی که به تشخیص شورای پزشکی قادر به ادامه زندگی به طور مستقل نباشد. ازدواج رسمی و دائمی دانشجوی دختر که محل تحصیل یا اشتغال شوهر به تایید مراجع ذیربط در شهر دیگری باشد.

دکتر حمید اکبری، رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت در این باره به خبرنگار مهر گفت: دانشجویان در کارشناسی بعد از گذراندن یک ترم می توانند درخواست انتقالی بدهند. در دکتری حرفه ای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی حداقل باید ۲ ترم را گذرانده باشد که درخواست انتقال دهند. دانشجویان باید بر اساس آیین نامه آموزشی همان رشته مربوطه اقدام کنند.

وی افزود: انتقال و میهمانی صرفا از طریق سامانه «نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی» انجام می گیرد و دیگر دانشجو نمی تواند خودش به دانشگاهی مراجعه کند و اعلام کند که می خواهد به آنجا منتقل شود. دانشجو باید وارد سامانه شود.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت گفت: ما سال قبل (۹۵) این کار را شروع کردیم و برخی از دانشجویان اطلاع نداشتند و بازهم درخواست های دستی را ارائه داده بودند. دانشجویی که می خواهد در بهمن ماه سرکلاس بنشیند باید حداکثر تا آذرماه درخواست خود را ارائه داده باشد و برای ترم مهرماه نیز این درخواست ها باید در اردیبهشت ماه ارائه شده باشد اما برخی از دانشجویان امسال اصرار می کردند که در دی ماه درخواست خود را ارائه کنند.

موافقت با انتقال ۱۰ تا ۱۲ درصد درخواست ها

وی درباره آمار میزان نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی گفت: از مجموع ۲۰۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی که در دانشگاه های علوم پزشکی مشغول به تحصیل هستند حدود ۴ هزار درخواست وجود دارد اما پس از بررسی نهایی با ۱۰ تا ۱۲ درصد این درخواست ها موافقت شده است.

اکبری گفت: این میزان پاسخ به درخواست ها نیز به دلیل این بوده است که آن متقاضیان مشکلات خاص داشته اند.

وی تاکید کرد: مبنای ما در دانشگاه های علوم پزشکی این است که کسی که شهر و دانشگاهی را انتخاب می کند در همان شهر و دانشگاه درس خود را بخواند و تمام کند حال اگر به دلایل پیش بینی نشده مشکلی پیش بیاید این مسئله به عنوان یک مسئله خاص برای انتقال و میهمانی بررسی می شود.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت افزود: داوطلبان کنکور و دانشجویان توجه داشته باشند که انتقال و میهمانی به راحتی امکان پذیر نیست. داوطلبان در انتخاب رشته دقت کنند که انتقالی به راحتی امکان پذیر نیست و شرایطی باید وجود داشته باشد که در اراده دانشجو نبوده است.

وی اظهار داشت: دانشجویان باید توجه داشته باشند که انتقال و میهمانی، نیاز به موافقت دانشگاه های مبداء و مقصد دارد و فرد باید حائز شرایط آیین نامه های آموزشی نیز باشد.

از مجموع ۲۰۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی که در دانشگاه های علوم پزشکی مشغول به تحصیل هستند حدود ۴ هزار درخواست وجود دارد اما پس از بررسی نهایی با ۱۰ تا ۱۲ درصد این درخواست ها موافقت شده است.اکبری  درباره آگهی های جابجایی که بر در و دیوار دانشگاه های علوم پزشکی بعضا دیده می شود، گفت: با توجه به سامانه ای شدن سیستم نقل و انتقال دانشجویان این آگهی ها به هیچ عنوان صحیح نیستند و اگر کسی این آگهی را درج می کند به دلیل ناآشنایی با قوانین و مقررات و سیستم نقل و انتقال است. کسانی که فکر می کنند از این مسیر می توانند جابجا شوند باید متوجه  باشند که هیچگاه این موضوعات بر اساس این آگهی ها قابل بررسی نیست و چنین مسیری به هیچ عنوان وجود ندارد.

وی درباره برخورد با آگهی دهندگان جابجایی دانشجو گفت: طبیعتا اگر مشخص شود که کسی می خواهد در این زمینه تخلف کند به طور جدی با آن برخورد می شود.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت درباره دوره های تخصصی و دستیاری یادآور شد: در دوره های دستیاری تخصصی نیز نقل و انتقال نداریم اما میهمانی در شرایط ویژه ای داریم. به طور معمول در دوره های دستیاری تخصصی و دکتری تخصصی نقل و انتقال نداریم. البته ممکن است یک دوره تخصصی در یک جایی با پذیرش دو نفر ایجاد شده و هنوز آمادگی پذیرش دو دستیار را ندارد، در کمیسیون موارد خاص این موضوع بررسی می شود.

آگهی های جابجایی دانشجو وجاهت قانونی ندارند

به این ترتیب آگهی های جابجایی وجاهت قانونی ندارند و دانشجویان تنها بر اساس سامانه الکترونیک باید نقل و انتقال خود را ثبت کنند.

تبصره های موجود در آیین نامه های آموزشی می گوید هر یک از موارد مذکور در این ماده باید بعد از قبولی دانشجو در دانشگاه صورت گرفته باشد و صحت هر یک از مواردی که در آیین نامه به عنوان شرایط آمده باید به تایید دانشگاه مقصد نیز برسد.

همچنین بر اساس تاکید آیین نامه انتقال دانشجو به هر یک از دانشگاه های تهران جز در موارد مذکور در ماده ۴۴ و همچنین انتقال از دانشگاه های غیردولتی به دانشگاه های دولتی ممنوع است ولی انتقال به عکس آن با موافقت دانشگاه های مبداء و مقصد با رعایت ضوابط بلامانع است.

البته دانشجویان و داوطلبان کنکور باید توجه داشته باشند که بر اساس قانون برنامه ششم توسعه و اختیار هیات امنای دانشگاه های علوم پزشکی، هیات امنا می تواند بر اساس مصوبه خود از دانشجویان شهریه بگیرد.

این موضوع که چندی پیش به محل مناقشه چند نفر از دانشجویان و وزارت بهداشت منجر شده بود، در نهایت به حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر قانونی بودن مصوبه هیات امنای دانشگاه های علوم پزشکی در زمینه اخذ شهریه برای نقل و انتقال منجر شد.

سرانجام حکم دیوان عدالت اداری درباره نقل و انتقال دانشجویان

برخی از دانشجویان در شکایت خود اعلام کرده بودند که مصوبه معاونت آموزشی وزارت بهداشت مبنی بر اخذ شهریه از دانشجویان انتقالی پذیرفته شده بر اساس آزمون سراسری غیرقانونی است اما با وجود اینکه ابتدا دیوان عدالت اداری این موضوع را تایید کرد اما دوباره موضوع به شکل دیگری رد شد.

در نهایت دیوان عدالت اداری در رای خود در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۶ اعلام کرد: با عنایت به اینکه بخشنامه شماره ۴۶۷۹/۹۴/م (۲۳ شهریور ۱۳۹۴) مفاداً ابلاغ مصوبه هیأت امنای دانشگاههای علوم پزشکی است و مستقلاً واجد قاعده آمره و عام الشمول نیست، بنابراین قابل طرح و امعان نظر در هیأت عمومی تشخیص نشد.

بر این اساس دکتر ابراهیم گلمکانی معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت نیز تاکید کرد هیات عمومی دیوان عدالت اداری با ابطال مصوبه هیات امناء دانشگاههای پزشکی در خصوص انتقال و مهمانی موافقت نکرد.

وی با بیان اینکه هرساله درخواست‌های متعددی از سوی دانشجویانی که دارای شرایط انتقال نیستند، ولی متقاضی انتقال یا مهمانی در دانشگاه ها بوده‌اند به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارائه می‌شود، گفت: هیات امنای دانشگاه‌ها با اختیار حاصله از بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه کشور و نیز ماده «۱» قانون احکام دائمی اجازه دارد با درخواست آن دسته از دانشجویانی که متقاضی مهمانی یا انتقالی می‌شوند مشروط به تایید شورای نقل و انتقال، وجود امکانات برای پذیرش آنها و با توجه به اینکه جزو ظرفیت اصلی دانشگاه قلمداد نمی‌شوند با اخذ شهریه موافقت کند.

معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت ادامه داد: در این راستا گروهی از افراد ذی نفع با طرح دعوا در دیوان عدالت اداری خواستار ابطال این مصوبه شده بودند که هیات عمومی دیوان پس از بررسی موضوع، تصمیم هیات امناء دانشگاه را در این خصوص خروج از اختیارات و یا خلاف قوانین و مقررات تشخیص نداد؛ بنابراین مصوبه مزبور کماکان از اعتبار قانونی لازم برخوردار است.

امکان انتقال رایگان دانشجویان تنها با شرایط آیین نامه

دکتر اکبری رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت در این باره نیز به مهر گفت: مصوبه هیات امنای دانشگاه های علوم پزشکی از سوی دیوان عدالت اداری تایید شده است و دانشگاه ها مختار هستند که شهریه بگیرند.

وی در پاسخ به این سئوال که چرا فردی که در دانشگاه علوم پزشکی در دوره رایگان پذیرفته شده باید دوباره برای انتقال شهریه بپردازد، گفت: فردی که در دانشگاه علوم پزشکی «الف» در دوره روزانه و رایگان قبول شده، رایگان تحصیل می کند اما اگر این فرد مایل به ادامه تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی «ب» است، دانشگاه «ب» ظرفیتی برای پذیرش این فرد نداشته است و یک بار دولت هزینه تحصیل رایگان این فرد را در دانشگاه «الف» پرداخت کرده است.

وی افزود: البته اگر دانشجو طبق آیین نامه واجد شرایط انتقال باشد، هزینه ای ندارد و رایگان تحصیل می کند.

به نظر می رسد آشنایی دانشجویان با آیین نامه های آموزشی در بدو ورود به دانشگاه یکی از ملزومات آموزشی است چرا که در صورت ناآگاهی و ناآشنایی با قوانین، سردرگمی و گرفتاری های متعدد در انتظار دانشجویان است. اما اگر فردی با آشنایی با قوانین قصدی برای تغییر مسیر آموزشی خود داشته باشد با قوانین و سامانه های قانونی موجود می تواند راحت تر دوره دانشجویی خود را بگذراند.