اصولگرایان در برزخ

به‌جای ارتقای کارآمدی و رفع نواقص و تن‌دادن به شفافیت، برای حذف رقبا به هر دری می‌زنند. چندی پیش در مجلس به دنبال ممنوعیت نامزدی افرادی با سابقه نمایندگی مجلس رفتند، اما مجبور به عقب‌نشینی شدند؛ زیرا تصمیمی خلاف قانون اساسی بود. اکنون هم یک طیف به دنبال تسویه‌حساب سیاسی جامانده از انتخابات ۹۶ رفته است تا بتواند هم‌اکنون رقیب را از میدان به‌ در کند و طیفی دیگر به دنبال ایجاد ترس آمدن اعتدالیون و شاید بخشی از اصلاح‌طلبان و متعاقب آن حذف طیف فعلی اصولگرایان از مجلس است تا شاید ائتلافی شکل بگیرد و در جبهه‌ای متحد، امید به بقا تقویت شود. در دنیای سیاست‌ورزی امروز ایران ما در یک ژانر سینمایی نیستیم و در واقعیت، تبعات تصمیمات اشتباه و عملکرد ضعیف قدرت یکدست‌شده بر زندگی مردم چنان تأثیری داشته که حتی دل‌بستن به مشارکت حداقلی و رسیدن به مجلسی مانند مجلس یازدهم نیز دورنمایی مطلوب ندارد؛ در‌حالی‌که نیاز به گرم‌شدن تنور انتخابات و بالابردن مشارکت یک امر اجتناب‌ناپذیر است.

در همین حین و در میان اختلافات رخ‌داده میان جریان اصولگرا که بخشی از بهارستان‌نشینان چک سفید‌امضای خود را از دولت اصولگرا پس گرفته‌اند و راه خود را از قاطبه فعلی جدا کرده‌اند، همچنان به‌جای اصلاح امور، حذف رقیب تنها برنامه چهره‌های شاخص اصولگرایان برای انتخابات پیش‌رو است.

قالیبافی‌ها با امید حذف اسحاق جهانگیری که آمدنش به معنای تصاحب صندلی ریاست مجلس هم‌ خواهد بود، طیف نزدیک به رئیس مجلس را به پیگیری پرونده شش سال پیش مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری واداشته‌اند که همان ابتدا نتیجه عکس داشت و بسیاری در انتظار دفاعیه اسحاق جهانگیری در دادگاه هستند. مناظره ۹۶ و شکست سیاسی و رسانه‌ای تیم قالیباف مجددا در حال بازخوانی است. افکار عمومی اگرچه فراموش‌کار است، اما یادآوری گذشته با یک تلنگر رخ می‌دهد. از سویی دیگر جریان تندرو‌ اصولگرایی که آمدن لاریجانی برایش ائتلاف بخش مهمی از میانه‌روها در جریان اصولگرایی را به دنبال خواهد داشت، دست پیش را گرفته، به خبرسازی حول محور آمدنش پرداختند که این رفتار رسانه‌ای آنها هم به کلیدواژه جدیدی در ادبیات سیاسی کشور یعنی «خالص‌سازی» ختم شد و به پاسخ علی لاریجانی به برگ برنده او در این نبرد رسانه‌ای تبدیل شد. همه اینها در کمتر از۲۴ ساعت رخ دادند تا مثمرثمر بودن تلاش اصولگرایان برای حفظ قدرت یکدست‌شده‌شان در انتخابات اسفند را با تردیدی جدی مواجه کنند. فارغ از اینکه امروز علی لاریجانی به‌واقع قصد حضور در انتخابات مجلس را دارد یا خیر! بحث رقیب‌تراشی و جمع‌کردن متحد برای حفظ «خالص‌سازی» فعلی در پایگاه اصولگرایان به‌ویژه تندرو‌ها ازجمله پایداری‌ها خیلی نتیجه‌بخش متصور نیست.

دو‌شنبه‌شب دفتر علی لاریجانی با انتشار متنی ادعای حضور در انتخابات را تکذیب کرد و نوشت: رفع نگرانی از جریان خالص‌سازی؛‌ خبری درباره انتخابات مجلس وجود ندارد. بدین وسیله از جریان خالص‌سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش‌های برادران بتوان رقابت تصنعی ایجاد کرد. ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است. این توضیح به نیامدن در انتخابات مجلس اشاره دارد که چند صباحی است که نزدیکان لاریجانی از این تصمیم سخن گفته و حتی گمانه‌زنی‌ها برای حضور احتمالی‌اش در انتخابات مجلس است؛ اما مسئله ائتلاف یا هم‌گرایی سیاسی است که در جریان اعتدالیون رخ نمایان کرده و فتح بهارستان به کلید ورود به بهارستان تعبیر شده است. البته این متن دفتر لاریجانی در نهایت هم پیش از آنکه به اتمام‌‌حجتی برای نیامدن لاریجانی تعبیر شود، محلی برای تفسیر تکه‌های سیاسی لاریجانی به جریان خالص‌شده است.

محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم، در توییتی نوشت: ناکارآمدی «خالص‌سازی» برادران احتمالا با «متنوع‌سازی» جبران نمی‌شود، بلکه به چاره «تقطیرسازی» روی خواهند آورد.

حسین دهباشی نیز در توییتر نوشته است: «نامه علی لاریجانی را خواندید؟ ادعایش درباره عدم شرکت در انتخابات را چطور؟ پیش‌بینی این پیرمرد قهوه‌چی هم بماند در اینجا به یادگار که نه‌‌فقط او و حسن روحانی در انتخابات فرارو شرکت می‌کنند، بلکه از هم‌اکنون و مستظهر به همان روش تکراری، چشم دوخته به تصاحب حداقل ۱۲۷ صندلی». ناگفته نماند که برخی رسانه‌ها معتقدند که لاریجانی قصد آمدن ندارد و قصد طراحان این گمانه ایجاد یک رقیب مشترک و جلب حمایت پایداری‌چی‌ها و خلاصه ایجاد وحدت در درون جبهه اصولگرایی است! کانال تلگرامی بامداد نو که طرح این گمانه را به سود قالیباف و فضاسازی جریان نزدیک به او می‌داند و در ادامه سناریوسازی خود در جهت آرام‌کردن جبهه متلاطم اصولگرایی از هماهنگی لاریجانی با حسن روحانی در این موضوع خبر داده و در ادامه غلظت هشدار خود را بیشتر کرده، بلکه اصولگرایان از ترس رقیب مشترک کمتر نسبت به هم پرده‌دری کنند؛ زیرا که علی لاریجانی و حسن روحانی دو خط قرمز جبهه پایداری هستند که از الان قصد کرده با وارد‌کردن سعید جلیلی در دوره بعد مجلس، محمدباقر قالیباف را از کرسی ریاست مجلس بردارد. حسین انتظامی، کارشناس فرهنگی هم در توییتر نوشته است: «توان یک سیاست‌مدار در قدرت موج‌سازی او است. با یک حرف، با یک اکت، دستور کار درست کند. همه را به واکنش بیندازد و البته رقیب را چنان در شوک فرو ببرد که در ساعات اولیه و با وجود ارتش سایبری حیران واکنش بماند. رئیس اسبق مجلس در پاسخ به گزارش تسنیم نوشت: بدین وسیله از جریان خالص‌سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش‌های برادران بتوان رقابت تصنعی ایجاد کرد. ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است».

به‌ هر حال تجربه انتخابات‌های مختلف در ایران نشان داده تا لحظه آخر ثبت‌نام نامزدهای انتخابات نمی‌توان از هیچ قطعیتی سخن گفت و حتی خود نامزدها هم چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب نمی‌توانند چنین ادعایی داشته باشند؛ مگر سید‌ابراهیم رئیسی نبود که نزدیکانش به‌شدت آمدنش برای انتخابات ریاست‌جمهوری را تکذیب می‌کردند یا خود علی لاریجانی در لحظه آخر در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد، در میان سایر جریان‌ها از‌جمله اصلاح‌طلبان هم این‌گونه رفتار کم نیست.

اما نکته مهم آنجاست که حتی تلاش برای فضا‌سازی رسانه‌ای و حمله به نامزدهای احتمالی نیز به دلیل عملکرد جریان خالص‌سازی نتیجه عکس می‌دهد.

سردرگمی طیف‌های مختلف اصولگرا برای انتخابات پیش‌رو، از یک سو نگرانی از حضور رقبای قوی است و از این‌رو بر ائتلاف روحانی و لاریجانی بارها تأکید داشته‌اند و از سویی دیگر تجربه همکاری سه سال اخیر در بهارستان نشان داده آب تندروها ازجمله پایداری‌ها با قالیبافی‌ها و بخش معتدل مجلس فعلی در یک جوی نمی‌رود و اگر ائتلافی باشد، پایداری‌ها حتی با تاکتیک ایجاد دشمن مشترک هم شانس زیادی برای حضور در این ائتلاف ندارند و احتمالا مستقل با همان سیاق همیشگی و تندرویی که چاشنی رفتار و سکنات‌شان است، وارد انتخابات می‌شوند و معتقدند با یک مشارکت حداقلی کرسی‌های خود را در مجلس حفظ می‌کنند و نیازی به ائتلاف ندارند و اگر بتوانند سعید جلیلی را وارد مجلس کنند هم که پایانی بر ریاست قالیباف رقم زده‌اند و پیروزی دلچسبی خواهند داشت.

بنابراین در همین یک سال اخیر هم دیگر طیف‌های اصولگرا را به چشم رقیب دیده و جایی که منافع‌شان تأمین نشده، حملات خود را انجام داده‌اند. همین یک سال پیش یعنی در اردیبهشت ۱۴۰۱، در زمانی که ماجرای سیسمونی‌گیت در صدر اخبار قرار داشت، فایل صوتی منتسب به مهدی طائب منتشر شد که او «جبهه پایداری» را به تلاش برای پایین‌کشیدن آقای قالیباف از ریاست مجلس متهم کرده بود. او همچنین طرح «صیانت» برای محدودیت اینترنت را طرح جبهه پایداری خواند. در واکنش به این اظهارات مجید متقی‌فر، سخنگوی جبهه پایداری، با انتقاد از اینکه «این آقایان که خود را در نقش عمار معرفی می‌کنند، به‌جای آنکه حقیقت را تبیین و به وحدت در جبهه انقلاب اسلامی کمک کنند، با ادعاهایی که در آن هیچ اثری از تقوا، صداقت و بصیرت نیست، باعث تشتت در نیروهای انقلاب می‌شوند»، گفت: «این اولین‌بار نیست که آقای مهدی طائب علیه جبهه پایداری اظهارات خلاف واقع مطرح می‌کند. ایشان چندی پیش نیز اظهاراتی علیه جبهه پایداری به نقل از جلسه‌ای محرمانه، بدون رعایت امانت‌داری و موازین شرعی و معیارهای اخلاقی داشت که آقای آقاتهرانی در بیانیه‌ای آن موارد را تکذیب کردند. این آقایان در شرایطی که همه ما نگران رفع مشکلات مردم هستیم، راه را در تخریب جبهه پایداری یافته‌اند و مدام علیه پایداری دروغ‌پراکنی می‌کنند».

بخش میانه‌رو مستقر مجلس هم فعلا نمی‌داند‌ متعلق به کدام طیف خواهد بود و قالیبافی‌ها هم که دل به ائتلاف با حداد‌عادل بسته‌اند. اینکه نتیجه چه سر‌لیستی شود، همچنان نامشخص است؛ به‌ویژه آنکه ضعف در حفظ پایگاه اجتماعی در جریان اصولگرایی هم مشهود است. شاید از این‌رو پروژه ضرورت اتحاد در برابر ائتلاف احتمالی لاریجانی با روحانی را کلید زده‌اند تا شاید فضایی برای یک انتخابات رقابتی ایجاد کنند. به هر حال آنها هم به‌خوبی می‌دانند که حتی اگر لاریجانی نیاید، بخش مهمی از نمایندگان ادوار که قصد ورود به انتخابات اسفند را دارند، از نزدیکان لاریجانی هستند؛ بنابراین ترس از نقش علی لاریجانی در انتخابات اسفند برایشان جدی است؛ به‌ویژه آنکه‌ نگران از‌دست‌‌رفتن پاستور با بازی سیاسی لاریجانی هستند.