بانک مرکزی دوران فرزین در یاد تاریخی ایرانیان می‌ماند. دورانی که با وعده ارزان‌سازی دلار در بازار آزاد شروع شد اما چندی نگذشت که با به رسمیت شناختن دلار ۴۳ هزارتومانی از تثبیت قیمت عبور کرد.
درباره این روزهای بازار ارز و رانت‌خواری و فساد در آن، روزی تاریخ داوری خواهد کرد، اما بانک مرکزی باید پاسخگوی برخی پرسش‌ها باشد:
یکم- پرسش اول را محمدرضا نجفی‌منش عضو اتاق بازرگانی تهران پرسیده است. او می‌گوید: «یکی از مشکلات این است که بانک مرکزی اعلام می‌کند که ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در اختیار تولید‌کنندگان قرار می‌دهد و این در حالی است که در واقع این نوع ارز وجود خارجی ندارد. بنابراین ما تقاضا داریم قیمت ارز اعلام‌شده تا زمانی که ما می‌خواهیم تعهدات را ارائه دهیم با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان تعهدات ما محاسبه نشود.» بهتر است رییس بانک مرکزی به جای اینکه توپ رشد نرخ ارز را به نیروهای خارجی نسبت دهد جواب این صنعتگر را بدهد.
دوم- بانک مرکزی اکنون به سامانه‌هایی دسترسی دارد که می‌توانند دادوستدهای ارزی و نیز میزان ارز اختصاص داده‌شده به دلار ۲۸۵۰۰ تومان را روزانه گزارش کنند. به نظر می‌رسد باید بانک مرکزی پاسخ دهد به کدام بخش‌های اقتصادی و براساس کدام دلایل چقدر دلار ارزان داده شده است؟
سوم- بانک مرکزی فکر می‌کند بازی ادامه‌دار ارزپاشی را تا چه زمانی می‌تواند ادامه دهد؟
۵ هزار دلار فاسد
صف طولانی خرید دلار ۴۳۲۰۰ تومانی از صرافی‌ها با داشتن کارت ملی نشان می‌دهد که دولت رییسی هنوز به روش دهه ۱۳۷۰ وفادار است و با دلارپاشی، رانت و فساد می‌سازد. واقعیت این است که خانواده‌های ثروتمند و طبقه متوسط رو به بالا به لحاظ اقتصادی نیازی به سود بادآورده حدود ۳۰۰۰ تومان در هر دلار یا ۱۵ میلیون تومان در ۵ هزار دلار -بدون محاسبه تفاوت قیمت خرید و فروش آزاد دلار در صرافی‌ها- ندارند.
از سوی دیگر طبقه متوسط روشنفکر ایرانی نیز این کار را دور از شأن می‌داند و کمتر رضایت می‌دهد در صف‌های رانتی بایستد. به این ترتیب می‌ماند گروه‌های کم‌درآمد جامعه ایرانی که اگر بتوانند، این دلارها را خریداری می‌کنند.
اما واقعیت این است که درصد قابل اعتنایی از خانواده‌های فقیر ایرانی رقمی برابر با ۲۶۰ میلیون تومان پول نقد ندارند که بخواهند وارد داستان خرید دلار ارزان شوند. بنابراین می‌توان تصور کرد حلقه‌ای از رانت‌خواران هستند که می‌توانند با سازماندهی، کارت ملی افراد را اجاره کرده و با میلیاردها تومان نقدینگی وارد این چرخه فسادشده و درآمدهای بادآورده به دست آورند.
دولت‌های ایران با فروش ارز ارزان به نظر می‌رسد دلارشویی را در بالاترین سطح راه انداخته‌اند و افراد و گروه‌های سازمان‌یافته این دلارهای فاسد را خریداری کرده و از رانت و فساد تفاوت قیمت‌ها بهره می‌برند. معلوم نیست این بازی تا چند میلیارد دلار ادامه می‌یابد و دولت تصورش از این ارزپاشی چیست. در صورتی که اگر روزی ۱۰، ۲۰ میلیارد دلار ارز فاسد ۵ هزار تومانی توزیع شود، سود بادآورده امروز آن با قیمت‌های روز و با دادن حتی بخشی از سود به دارندگان و اجاره‌دهندگان کارت ملی و سود معادل ۲ هزار تومان برای هر دلار، سودی برابر با ۲۰ میلیارد تومان در روز نصیب فاسدان می‌شود.
تازه این اتفاق بنا به قول رییس بانک مرکزی به کاهش قیمت دلار در بازار آزاد منجر نشده و قیمت فروش دلار آزاد از ۴۶۵۰۰ تومان هم فراتر رفته است. ادامه این روش‌های منسوخ‌شده و بی‌فایده این تردید را ایجاد می‌کند که داستان ارزپاشی برنامه‌ریزی شده است و عده‌ای به عده دیگر یا نهادی به نهادهای دیگر سود بادآورده می‌رسانند.
توزیع دلارهای فاسد در حالت فعلی از سوی بانک مرکزی این فکر را در ذهن‌ها بیدار می‌کند که دست‌هایی در کارند تا دلارشویی در سرزمین ایران نهادینه شود و پولشویی ارزی حالت رسمی بگیرد. کاش یک نهاد با اختیارات کافی وجود داشت و درباره ضرورت ادامه یا قطع دلارهای فاسد پژوهش می‌کرد.
- 12
- 6
