به گزارش اکو تیتر مروری بر تغییرات نرخ دلار در فاصله سالهای ۱۳۶۴ تا به امروز نشان می‌دهد که قیمت آن طی ۳۲ سال گذشته با رشد بیش از ۵۰۰۰ درصدی همراه بوده و از ۶۱ تومان به حدود ۳۲۰۰ تومان افزایش یافته است.
سالهایی که دلار ۶۰ ، ۱۰۰و ۲۰۰ تومان بود
بر این اساس نرخ دلار ازسال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷ از ۶۱ به ۷۴،۹۹ و ۹۶ تومان می رسد تا اینکه سال ۱۳۶۸ آغاز سه رقمی شدن نرخ دلار و ۱۰۰ تومانی شدن آن است به طوری که متوسط قیمت آن از ۹۶ تومان سال ۱۳۶۷ به ۱۲۰ تومان سال ۱۳۶۸ افزایش می یابد.در فاصله سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ قیمت دلار بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان متغیر بود تا در سال ۱۳۷۳ متوسط نرخ این ارز مرز ۲۰۰ تومان را پشت سرگذاشت و در فاصله یک سال با رشد ۴۷ درصدی از ۱۸۰ به ۲۶۶ تومان رسید.
پرش ۵۰ درصدی قیمت دلار
طبق داده های بانک مرکزی سال ۱۳۷۴ سالی دیگر برای جهش ۵۰ درصدی نرخ دلار است و از ۲۶۶ به ۴۰۷ تومان افزایش می یابد و تا پایان سال ۱۳۷۶ در همین رنج در نوسان است تا اینکه سال ۱۳۷۷ مجددا جهشی دیگر در نرخ آن ایجاد می شود به طوری که با رشد ۳۵ درصدی از متوسط قیمت ۴۷۸ تومانی سال ۱۳۷۶ به ۶۴۶ تومان صعود می کند.
اما در سال ۱۳۷۸ نیز نرخ دلار حدود ۲۰۰ تومانی نسبت به سال قبل رشد دارد و به ۸۶۳ تومان افزایش یافته است.بین سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۴ نرخ دلار جهش قابل توجهی نداشت و در همان رنج ۸۰۰ تومان در نوسان بود. این در حالی است که در سال ۱۳۸۴ و با تغییر دولت افزایش دیگری در قیمت ارز واسط ایران ایجاد می شود و به قیمت ۹۰۰ تومان وارد شد و تا پایان سال ۱۳۸۸ به متوسطی حدود ۹۹۷ تومان رسید.
دلار ۱۰۰۰ تومان شد
سال ۱۳۸۹ آغازی بر چهار رقمی شدن دلار است و از ۹۹۷ تومان سال ۱۳۸۸ به رنج ۱۰۰۰ تومان وارد می شود و ۱۰۴۴ تومان برای متوسط نرخ آخرین سال این دهه ثبت می شود.
آغاز دهه رکوردهای دلار
بیشترین درصد افزایش نرخ ارز در دولت دهم رخ داد، به طوری که نرخ دلار آمریکا در این مدت از۹۰۲ تومان به ۳۳۰۰ تومان رسید و۲۶۶ درصد افزایش را به ثبت رساند. این در حالی است که دلار آمریکا در بازار داخلی در بالاترین سطح به محدوده ۴۰۰۰ تومان هم رسیده بود. هر چند که عده ای از کارشناسان معتقدند که نرخ ارز باید شناور باشد و اعداد و ارقام قبلی نتیجه سرکوب قیمت ها بوده اما موضوعی که مورد قبول همین کارشناسان موافق با افزایش نرخ است، آسیب های چشمگیر اقتصادی و اجتماعی افزایش یک شبه بهای ارز است.
قیمت ارز اگرهم قرار بود به نرخ واقعی نزدیک شود این اقدام باید به صورت پلکانی در چند سال انجام می شد اما در دولت گذشته به یک باره قیمت ارز در پاییز۱۳۹۱با احتساب دلار چهار هزار تومانی،۳۴۳ درصد رشد کرد و ارزش پول ملی کشورمان به یک سوم کاهش یافت. در این مقطع، دولت نرخ دیگری را وارد بازار کرد و ارز مبادله ای هم به ارز دولتی و ارز بازار آزاد اضافه شد.
طبق گزارش های رسمی بانک مرکزی، بررسی تغییر نرخ ارز بین بانکی و بازار آزاد در سال۱۳۹۰ نشان می دهد که این نرخ ها به ترتیب حدود ۶ درصد و۲۸ درصد افزایش داشته و اختلاف آن ها از۲۶۲ ریال در سال۱۳۸۹ به۲۶۰۴ ریال در سال ۱۳۹۰ رسیده است.
همچنین نرخ رسمی ارز در پایان سال ۱۳۹۰ (اسفندماه) به عنوان نرخ مرجع تعیین و در سطح ۱۲۲۶۰ ریال تثبیت شد. این نرخ در سال۱۳۹۱ همچنان در این سطح باقی ماند. البته اختصاص ارز با این نرخ برای همه کالاهای وارداتی، تنها تا تیرماه ۱۳۹۱ ادامه داشت. پس از آن بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، ارز با نرخ مرجع تنها برای گروه کالاهای وارداتی که بیشتر کالاهای اساسی و دارویی بودند، اختصاص یافت و تامین ارز مورد نیاز دیگر گروه های کالایی از طریق ارز مبادله ای یا ارز بازار آزاد صورت می گرفت.
نرخ ارز مبادله ای که از مهرماه ۱۳۹۱ به دنبال افزایش شدید نرخ ارز در بازار آزاد به عنوان نرخ مورد عمل مرکز مبادلات ارزی معرفی شد، نزدیک به ۲۵۰۰۰ ریال به ازای هر دلار تثبیت شد. بررسی تغییرهای نرخ ارز بازار آزاد در سال ۱۳۹۱ نشان می دهد این نرخ به طور متوسط بالغ بر۹۲ درصد افزایش داشته و اختلاف آن با نرخ ارز مرجع (۱۲۲۶۰ ریال) به طور میانگین، ۱۳۷۹۹ریال و نرخ مبادله ای (نیمه دوم سال ۹۱)، ۸۱۹۷ ریال بوده است.
در سال۱۳۹۲ با تصویب و ابلاغ قانون بودجه نرخ مرجع حذف شد و نرخ ارز مبادلاتی به عنوان نرخ رسمی ملاک عمل قرار گرفت. در سال های۱۳۹۲ و۱۳۹۳ همچنان تفاوت معنا داری بین نرخ های بازار آزاد و نرخ مبادله ای وجود داشته باشد. متوسط نرخ های مبادله ای و بازار آزاد در سال۱۳۹۳به ترتیب۲۶۵۰۹ ریال و ۳۲۸۰۱ ریال به ازای هر دلار آمریکا بوده است که بیانگر اختلافی بالغ بر حدود ۶۲۹۲ ریال به ازای هر دلار بود.
با پیشرفت مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ و به ثمر نشستن آن ، برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و اجرایی سازی آن دست سکانداران اقتصادی دولت را برای سامانبخشی به بازار ارز گشود. در سال۱۳۹۴ نرخ رشد دلار در برابر ریال در بازار رسمی۲.۳ درصد و در بازار آزاد حدود۲.۵ درصد ثبت شد. همزمان، میزان تفاوت نرخ رسمی و آزاد دلار به حدود۵۵۰۰ ریال رسید. این اختلاف هم اکنون به زیر ۴۴۰۰ ریال رسید.
مقایسه این آمار و ارقام نشان می دهد دولت یازدهم توانسته است طی سه سال ضمن جلوگیری از رشد افسارگسیخته نرخ ارز و بازگرداندن ثبات و آرامش به بازار ارز، تفاوت نرخ رسمی و آزاد آن را به حداقل برساند.
- 17
- 6
