دلار ارزان شد، صراف‌ها منتظر گرانی هستند

این‌روزها نبض بازارهای پایتخت به تندی ماه‌های گذشته نمی‌زند. اگرچه هنوز قیمت‌ بسیاری از کالاهای اساسی دستخوش تغییر نشده؛ یکی از مثال‌های ملموس در این باره به قیمت مرغ و گوشت قرمز مربوط است که بر اساس گزارش‌ها در هفته‌های اخیر با روندی رو به رشد در حرکت بوده‌اند.

در کنار آجیل و بسیاری از کالاهای اساسی که در ماه‌های اخیر همپای دلار گران شده‌اند و با وجود شیب رو به پایین قیمت‌ها در بازار ارز، هر روز خبر گرانی آن‌ها در تارنمای رسانه‌ها دیده می‌شود، گزارش‌ها از بازار مسکن نیز قابل‌توجه است؛ به‌طوری‌که وقتی در پایان آذرماه بانک مرکزی، از افزایش ۹۱.۸ درصدی قیمت مسکن نسبت به سال گذشته خبر داد، این سوال مهم در ذهن مردم ایجاد شد که چرا با وجود روند کاهشی نرخ دلار، هنوز قیمت‌ها در دیگر بازارها رو به بالا است؟ پاسخ‌های روشنی در این زمینه وجود ندارد، هرچندکه به گفته تحلیل‌گران اقتصادی به دلیل چسبندگی قیمت در بازارهایی مانند مسکن، زمان زیادی لازم است تا قیمت‌ها افت کند.

حالا این اتفاقات در حالی رقم می‌خورد که حالا چند هفته‌ای می‌شود که قیمت ارزهای بین‌المللی، سکه یا طلا رو به پایین است و انتظار می‌رود تا این روند به دیگر بازارها نیز سرایت کند. دیروز تا لحظه تهیه این گزارش، روند رو به کاهشی از وضعیت قیمت ارزهای بین‌المللی به گوش می‌رسید، به‌طوری‌که هر دلار آمریکا با ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان و هر یورو با ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان روی میز معامله رفت. این روند در حالی جریان داشت که بانک‌ها دیروز نرخ خرید دلار را افزایش دادند و هر دلار را با قیمت ۱۰ هزار و ۷۰۲ تومان خریداری کردند.

دیروز همچنین ارز مسافرتی با ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان فروخته شد. در کنار روند رو کاهش قیمت ارزها، اتفاق قابل‌توجهی در بازار طلا و سکه افتاد که توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرد. دیروز با وجود اینکه قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی در حال کاهش بود، قیمت سکه و طلا در بازارهای داخلی رو به رشد بود و قیمت هر قطعه سکه در بازار تهران به ۳ میلیون و ۷۲۰ هزار تومان رسید که نسبت به روز یکشنبه رشد کرده بود.

این در حالی است که در اواخر هفته گذشته، با وجود افزایش نرخ طلا در بازارهای جهانی نرخ سکه کاهش داشت.گفتنی است که قیمت طلا در بازارهای جهانی برای تعیین قیمت سکه و طلا در بازارهای داخلی از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که قیمت سکه و طلا بر اساس نرخ دلار و طلای جهانی تعیین می‌شود و به همین دلیل روند معکوس در بازارهای داخلی مثل چند روز گذشته توجه فعالان بازار را به خود جلب کرده بود.

بانک مرکزی چه می‌کند؟

با این اوصاف اما به نظر می‌رسد صرافی‌ها و فعالان بازار طلا و سکه روزهای رکود را در چهارراه استانبول سپری می‌کنند. دیروز برخی رسانه‌ها این‌طور خبر دادند صرافی‌ها فعلا خرید و فروش ارز نمی‌کنند، چیزی شبیه به نیمه تعطیل بودن بازار تا اطلاع ثانوی. گویا با توجه به تلاش بانک مرکزی برای ثابت نگاه داشتن نرخ ارز، هنوز برخی از فروشندگان منتظر گرانی هستند و به همین دلیل فعلا دست از خرید و فروش کشیده‌اند. البته این تحلیلی است که هیچ‌کدام از صرافی‌هایی که «همدلی» از آنها پرس و جو کرد، آن را تایید نکرده و به نوعی حاشیه رفتند.

گفت‌وگو با فعالان بازار نشان می‌دهد که از هفته‌ها پیش صف‌های خرید و فروش در این بازار به تعطیلی کشیده شده و گویی بازار دست از تکاپو برداشته است. مصطفی خانزادی، کارشناس بازار ارز، در این باره به «همدلی»، می‌گوید: « فعلا نرخ انواع ارز در بازار کاهشی بوده و جهشی در بازار رخ نداده است. » به گفته این کارشناس «اگر مدیریت بانک مرکزی ادامه داشته باشد اتفاق خوبی است. البته هنوز تاثیر این اتفاق بر دیگر بازارها نرسیده و اگر این روند در بازارهای دیگر نیز تاثیر گذار باشد، می‌توان گفت که مدیریت قیمت ارز به هدف خود رسیده است.»

خانزادی همچنین بر این باور است مردم سرمایه‌ای برای خرید و فروش ارز ندارند و دیگر برای خرید دلار یا یورو در مقابل صرافی‌ها صف تشکیل نمی‌دهند. او از اتفاقی حکایت می‌کند که در ماه‌های گذشته بر اساس آمارهای غیر رسمی، ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی را برای اقتصاد ایران رقم زده بود و خیلی از مردم را برای خرید و فروش ارزهای بین‌المللی راهی چهارراه‌استانبول کرده بود. اما حالا به گفته فعالان بازار دیگر کسی هیجان این معاملات را ندارد.

بهانه‌جویی صرافان با چاشنی اعتراض به بانک مرکزی

این روزها صرافی‌ها کمتر خرید و فروش ارز انجام می‌دهند و پاسخ آن‌ها به مشتریان بیشتر مربوط به سیاست‌های اخیر بانک مرکزی است؛ موضوعی که در بلندمدت می‌تواند تاثیر منفی بر بخش ارزی و گردشگری کشور داشته باشد.

دیروز گزارشی در تارنمای برخی رسانه‌ها قرار گرفت مبنی بر اینکه پس از تغییرات ناگهانی در قیمت ارز از اوایل امسال، در اغلب روزها صرافی‌ها کمتر اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند و بسته به شرایط نرخ ارز، معمولا مراجعه‌کنندگان این جمله را از صرافان می‌شنوند که خرید یا فروش یا خرید و فروش ارز نداریم.

نکته جالب در این میان این است که وظیفه اصلی صرافی خرید و فروش ارز است، اما مدتی است شرایطی در بازار ارز ایجاد شده که صرافان چندان رغبتی به معامله ارز ندارند.

طبق گفته یکی از مراجعه‌کنندگان به بازار ارز، از روز گذشته از صبح تا عصر برای فروش ۲۰۰۰ یورو به بازار مراجعه کرده و این در حالی است که نتوانسته ارز خود را به هیچ‌یک از صرافی‌ها بفروشد.

به گفته او ، صرافی‌ها در پاسخ به چرایی عدم خرید ارز از مشتریان می‌گویند «امروز دیگر نمی‌توانند ارز خریداری شده را بفروشند و سقف ۱۰۰ میلیون تومانی انتقال وجه آن‌ها نیز پر شده است.»

هرچند که صرافان الزامی به خرید ارز ندارند و می‌توانند از خرید ارز خودداری کنند، اما به نظر می‌رسد نحوه پاسخ آن‌ها به چرایی این موضوع به نوعی لحنی اعتراضی به سیاست‌های اخیر بانک مرکزی دارد.

براساس دستورالعمل خرید و فروش ارز توسط صرافی‌ها، صرافان باید خرید و فروش ارز خود را در سامانه سنا ثبت کنند و به میزانی که ارز از مشتری می‌خرند، می‌توانند با مابه‌التفاوت ۱۰۰ تومان به متقاضیان بفروشند. از سوی دیگر، سقف خرید ارز توسط متقاضیان حداکثر ۲۰۰۰ یورو است که همین موضوع سبب شده صرافان نتوانند ارز خود را به سرعت بفروشند.

پیش‌تر کامران سلطانی‌زاده، سخنگوی کانون صرافان ایرانیان درباره تلاش بانک مرکزی برای خرید ارز صادرکنندگان توسط بانک‌ها، اظهار کرده بود که در حال حاضر، صراف‌ها به دلیل اینکه نمی‌توانند ارز را بفروشند، خرید چندانی هم نمی‌کنند.

او با اشاره به بخش‌نامه‌های متعدد ارزی دولت و بانک مرکزی در ماه‌های اخیر، گفت که البته قطعا پشت این تصمیمات، سیاستی وجود دارد که اصل سیاست، قابل قبول به نظر می‌رسد و آن‌ هم مدیریت مصرف ارز در شرایط فعلی است، اما مشکلی که برای صرافان پیش آمده این است که صرافی‌ها نمی‌توانند مثل قبل ارز را خرید و فروش کنند و این موضوع هزینه‌ها را برای آنها افزایش داده است.