فرضیه خاموشی های زمستانه با مصرف برق دستگاه های ماینینگ بیت کوین بار دیگر رد شد. پس از واکنش های وزارت نیرو نسبت به سهم ناچیز صنعت ارزهای دیجیتال در مصرف برق، حالا داده های وزارت صمت نشان می دهد از شروع ثبت نام متقاضیان استخراج رمزارز( آبان ۱۳۹۸) تاکنون، ۱۶ متقاضی برای صدور پروانه بهره برداری اقدام نموده اند که تنها برای ۲ مورد از آنها مجوز فعالیت صادر شده که مصرف برق ۱/ ۰ مگاوات دارند. البته برای مصرف برق استخراج بیت کوین در ایران دو فرضیه مطرح است.
به گزارش دنیای اقتصاد، فرضیه اول نشان می دهد معدنکاران رمزارزها در آینده با استخراج ۱۹ هزار و ۵۰۰ بیت کوین (Bitcoin) در سال، سهم نیم درصدی در مصرف انرژی کشور خواهند داشت و در فرضیه دوم این سهم به ۵/ ۱ درصد افزایش خواهد یافت. متولیان وزارت نیرو معتقدند میزان مصرف برق رمزارزها در حال حاضر کمتر از یک درصد است.
آلودگی هوای کلان شهرها، مازوت سوزی نیروگاه ها و خاموشی های گسترده در پایتخت و هفت استان کشور، متهمان بسیاری دارد؛ اما فرایند استخراج رمزارزها سروصدای بیشتری نسبت به سایر متهمان ردیف اول پرونده چندگانه اختلال برق و هوا به پا نموده است.
شواهد نشان می دهد به مظان اتهام گذاشتن استخراج بیت کوین بعنوان یکی از تاثیرگذارترین مسببان خاموشی ها، به دستبرد استخراج کنندگان غیرمجاز رمز ارز به برق با تعرفه های ارزان و ورود مجاز چینی ها به این صنعت ارتباط دارد. بعد از دستبرد استخراج کنندگان غیرمجاز به برق خانگی ارزان، خبرها حکایت از آن داشت که مرغداری ها و برخی صنایع هم به علت پرداخت تعرفه های ارزان صنعتی، پای شان به صنعت استخراج بیت کوین باز شده و محیط کارگاه ها و کارخانه ها به جای تولید مرغ و کالاها، محفلی برای ماینرهای پرمصرف رمزارز شده است.
انتشار یک ویدئو از مزرعه استخراج رمزارز در رفسنجان که با مشارکت چینی ها فعالیت دارد، به ارتباط خاموشی ها به معدنکاران ارزهای دیجیتالی بیشتر دامن زد.
ولی شفاف سازی برخی متولیان با اعداد و داده ها ، به رد کمرنگ رمزارزها در خاموشی های هفته گذشته یا خاموشی های احتمالی اشاره دارد.
تب تند ماینینگ طبق داده های وزارت صمت و نیرو چه به صورت مجاز و چه غیرمجاز آنچنان هم بالا نیست. ابتدا وزارت نیرو خاطرنشان کرد که ميزان استفاده برق استخراج کنندگان مجاز ۳۱۰ مگاوات و غیرمجازها ۳۰۰ مگاوات است. این میزان در سبد ظرفیت ۸۰ هزار مگاواتی تولید برق نیروگاه ها کمتر از یک درصد است.
حالا ولی وزارت صمت ابعاد تازه دیگری از فعالیت استخراج کنندگان رمز ارز را واکاوی و طبقه بندی کرده که موید اثرات کمرنگ و شاید ناچیز استخراج رمزارز در ایران بر کمبود برق یا خاموشی ها باشد. وزارت صمت می گوید از ۲۸ آبان سال گذشته تاکنون، تنها ۱۶ متقاضی از ۱۳۷۹ متقاضی که جواز تأسیس واحد استخراج رمزارز گرفته اند، برای دریافت پروانه بهره برداری و شروع فعالیت مراجعه نموده اند.
جزیره خالی از سکنه
با وجود اینکه نقش ماینرها در خاموشی ها بسیار کمرنگ بوده است، ولی چند سوال متداول در میان کاربران فضای مجازی و عموم مردم که به دنبال صحت و سقم بیشتری درمورد تأثير استخراج بیت کوین بر خاموشی ها هستند به چشم می خورد. اینکه در سال جاری چه تعداد مجوز مزرعه بیت کوین در کشور صادر شده است و آمارهای رسمی در این مورد چه می گویند؟ همچنین صدور مجوز چقدر نسبت به سال قبل افزایش داشته و مجموعا چند واحد بیت کوین در حال حاضر در کشور فعالیت دارند؟ در همین رابطه« دنیای اقتصاد» با استفاده از داده های ارائه شده از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت به عموم این سوالات پاسخ داده است.
صدور جواز تأسیس استخراج رمز ارز از ۲۸ آبان ماه سال گذشته در سامانه بهین یاب آغاز شد. آمار و داده های رسمی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت نشان می دهد از ۱۸۷۰ متقاضی ثبت نام شده، تاکنون ۱۳۷۹ فقره جواز تأسیس برای استخراج ارزهای دیجیتال صادر شده است.
متولیان وزارت صمت می گویند متقاضیان باید زیرساخت های مورد نیاز مانند زمین، ساختمان، برق و... را فراهم و تجهیزات لازم را خریداری کنند و بعد از آن با دریافت پروانه بهره برداری امکان شروع فعالیت مجاز را کسب کنند. این در حالیست که بنا به گزارش های وزارت صمت تاکنون تعداد اندکی از متقاضیان پروانه بهره برداری دریافت کرده اند. بنا بر آمارهای وزارت صمت مجموع ظرفیت جوازهای تاسیس صادر شده، ۷۶ میلیون تراهش بر ثانیه( معادل تقاضای ۱۷۰۰ مگاوات برق) است.
عدم استقبال از بهره برداری از مزرعه بیت کوین در حالی در داده ها نمایان شده که اکثریت قریب به اتفاق مجوزها فاقد پیشرفت فیزیکی بوده و ابطال سیستمی شده اند.
با این حال جزئیات دقیق رسمی نشان می دهد از میان ۱۳۷۹ متقاضی که برایشان جواز تاسیس صادر شده، تاکنون ۱۶ متقاضی برای صدور پروانه بهره برداری اقدام کرده اند که برای ۲ مورد از آنها مجوز فعالیت صادر شده است.
مجموع ظرفیت پروانه های بهره برداری صادره ۵ هزار تراهش بر ثانیه( معادل تقاضای ۱/ ۰ مگاوات) است.
در این میان داده های اعلام شده از سوی وزارت نیرو هم نشان می دهد با ۲۱ بنگاه به میزان ۳۱۰ مگاوات قرارداد منعقد شده که ۷ واحد از آنها در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مستقر هستند و برای هیچ یک هنوز پروانه بهره برداری در سامانه بهین یاب صادر نشده است. بررسی ها حاکی است اکثر دریافت کنندگان جواز تأسیس از قبل دستگاه های قاچاق داشته اند و بعد از طی شدن مراحل خوداظهاری امکان دریافت پروانه بهره برداری خواهند داشت.
وضعیت طرح خوداظهاری در سامانه بهین یاب نیز که با هدف مقابله با قاچاق ماینر و استفاده غیرمجاز استخراج کنندگان رمزارز استارت خورد، نشان می دهد ۲۱۱۲ مورد متقاضی خوداظهاری نموده اند که ۱۲۲۶ مورد از آنها حدود ۱۱ میلیارد تومان عوارض دولتی برای ۵۶۷۰۰ دستگاه پرداخت کرده اند. مجموع تعداد ماینرهای اظهارشده در فرایند خوداظهاری تاکنون ۱۲۰ هزار دستگاه بوده است. این طرح از ۲۷مردادماه امسال کلید خورد. در یک جمع بندی میتوان گفت با مصرف روزانه ۱۷۵ مگاوات برق در مزرعه بیت کوین رفسنجان که معادل ۴/ ۰ درصد از کل مصرف برق کشور است و مصرف حدود ۳۰۰ مگاواتی برق استخراج کنندگان غیرمجاز درمجموع حدود ۵۰۰ مگاوات برق صرف استخراج بیت کوین در ایران می شود.
دست کدام خارجی در کار است؟
کدام کشورها تاکنون در ایران برای مزرعه بیت کوین مجوز گرفته اند و به بیان دیگر چند درصد مزارع دست خارجی ها است و چند درصد آن در دست چینی ها؟ ارزیابی ها حاکی است صرفا دارندگان شناسه ملی( اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) امکان دریافت مجوز در سامانه را دارند و براساس دستورالعمل صدور مجوز فعالیت استخراج رمزارز در آبان ماه سال ۱۳۹۸ وزارت صمت، اشخاص غیرایرانی در قالب اشخاص حقوقی امکان سرمایه گذاری دارند که طبق اطلاعات سامانه بهین یاب، تعداد سرمایه گذاران غیرایرانی در این زمینه در مقابل ایرانی ها ناچیز است. البته طبق اعلام وزارت نیرو، حدود ۴۵ درصد قراردادهای برق غیریارانه ای( با نرخ متوسط ۹۶۵۰ ریال برای هر کیلووات ساعت) به میزان ۱۴۰ مگاوات در زمینه استخراج رمزارز، مربوط به سرمایه گذاران خارجی است.
بررسی جانمایی مزارع بیت کوین در کشور نشان می دهد در بسیاری از نقاط کشور متقاضیان جواز تأسیس برای استخراج رمزارز دریافت کرده اند که طبق آمارها برای استان های خراسان رضوی ۲۵۱ فقره( ۱۸ درصد کل جوازها)، تهران با ۱۴۸ فقره( ۱۱ درصد کل جوازها)، زنجان با ۱۰۹ فقره( ۸ درصد کل جوازها)، آذربایجان شرقی ۱۰۸ فقره( ۸ درصد کل جوازها) و آذربایجان غربی ۹۵ فقره( ۷ درصد کل جوازها) جواز تأسیس صادر شده است.
در این میان این پرسش مطرح است که با توجه به اینکه خارجی ها از امکانات و برق ارزان ایران استفاده می کنند، آیا هزینه اضافی، به طوریکه برای کشور سود داشته باشد از آنها دریافت می شود؟ نرخ برق غیریارانه ای طبق مصوبه هیأت وزیران در ۱۳ مردادماه ۱۳۹۸ به نرخ متوسط صادراتی در نظر گرفته شده است که براساس محاسبه وزارت نیرو به طور متوسط ۹۶۵ تومان برای هر کیلووات ساعت است که بالغ بر ۱۴ برابر نرخ برق صنعتی است.
البته تخفیفات تعرفه ای فنی نظیر ولتاژ اتصال و تخفیف مصرف در ماه های غیرگرم نیز توسط وزارت نیرو اعمال می شود که نرخ را در هشت ماه غیرگرم به حدود ۴۸۰ تومان( بیش از ۷ برابر نرخ برق صنعتی) کاهش می دهد. همه مصرف کنندگان اعم از ایرانی و غیرایرانی مشمول پرداخت این نرخ غیریارانه ای هستند.
پیش بینی استخراج بیت کوین در ایران
ارزیابی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت حکایت از آن دارد که استخراج جهانی( سالانه) بیت کوین به ۳۲۴ هزار با مبلغی حدود ۱۱ میلیارد دلار خواهد رسید. برآورد استخراج سالانه در ایران نیز با دو فرضیه متفاوت در نظر گرفته شده است.
در فرضیه الف) که طبق برآورد استخراج فعلی غیررسمی( ۴ تا ۶ درصد تولید جهانی) تنظیم شده است، ایران در آینده ۱۹ هزار و ۵۰۰ بیت کوین در سال استخراج می کند که برابر با ۶۶۰ میلیون دلار خواهد بود. در فرضیه ب) که بر مبنای برآورد ظرفیت استخراج مجوزهای صادره( در صورت تبدیل به پروانه بهره برداری) در نظر گرفته شده است، معدنکاران رمزارز در کشورمان سالانه ۴۲ هزار بیت کوین استخراج می کنند که برابر با ۴/ ۱ میلیارد دلار است. نرخ بیت کوین در این فرضیات ۳۴ هزار دلار در نظر گرفته شده است.
- 17
- 2
