به گزارش مهر، محمدرضا صالحی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو گروه بیماری های عفونی بیمارستان امام خمینی، اظهار‌کرد: قارچ سیاه کلمه دقیقی برای معرفی این بیمار نیست، ولی تقریباً از دیرباز و به خصوص از اتفاقاتی که در هند در همین اپیدمي کووید ۱۹ افتاد؛ به «قارچ سیاه» (Black Fungus)، معروف شد. بخاطر تظاهرات بالینی که بیشتر در بیماران ایجاد می کند و ممکنه قسمت هایی از مخاط پوست بیمار و حتی چشمش سیاه شود، اسم اصلی این قارچ «موکورمایکوزیس» است. از دسته قارچ های کپکی و مهاجم است که از دیرباز در انسانها شناخته شده به خصوص در افراد دیابتی و در افرادی که سطوحی از نقص ایمنی را دارند، مشاهده شده است. اما در افراد سالم هم ممکنه که در واقع به صورت موارد نادری گزارش شود نکته خیلی مهمی که وجود دارد معمولاً در همه جا موجوده از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود اما از ضایعاتی که ما اصطلاحاً می گوئیم (فاسدشدنی، گندیده و یا کپک زده) منتقل می شود. بطور نمونه؛ معمولاً دانه های اولیه قارچ از نانی که کپک زده و یا میوه ای که خراب شده و یا قسمت هایی از میوه ها ممکن است لک بزند و خراب شود، معمولاً با همین قارچ ها که آلوده با دست و یا با تنفس منتقل می شوند و به سیستم تنفسی «سیستم تنفسی فوقانی یا تحتانی» که اگر فضا مهیا باشد برای رشد شروع به جوانه زدن کرده و پیشرفت می کند. این قارچ خیلی علاقمند به آهن است و چون علاقه مند به آهن است به سمت خون و عروق هجوم برده و تخریب می کند و پشت عروق تخریب شده بافت سیاه می شود.
او در مورد ارتباط قارچ سیاه و کرونا (corona) افزود: از زمانی که کووید ۱۹ شایع شد، مشاهده کردیم که تعداد عفونت قارچی رو به افزایش است. در ابتدا خودمان گزارشی از دانشگاه علوم پزشکی تهران چاپ کردیم که شامل ۱۵ بیماری بود که مبتلا به قارچ «موکورمایکوزیس» بودند و کووید ۱۹ هم داشتند. این گزارش برای نخستین بار برای چاپ به مجله رفت ولی موانعی وجود داشت و کمی زمان برد وگرنه یکی از اولین گزارشات دنیا در مورد وجود این قارچ می شد. اما در هندوستان با گسترش کووید ۱۹( در موج دلتای هندی) روند رو به افزایشی این قارچ دیده شد. هم اکنون با پیک پنجم کووید ۱۹ با یک موج بسیار جدی از این بیماری مواجهه شده ایم. به طوریکه متأسفانه روزانه از استان های مختلف کشور هم بیمار داریم و با اساتید مختلف موارد را مطرح و بررسی می کنیم. به طورکلی گزارشات متعددی از کشورهای اروپایی و حتی ایالات متحده در مورد این قارچ وجود دارد.
صالحی در ارتباط با علایم و نشانه های اولیه قارچ سیاه گفت: چند نکته برای ما حائز اهمیت است؛ این که کدام قسمت بدن را درگیر می کند، معمولاً در افراد مبتلا به کووید ۱۹ قسمت هایی از سینوس و چشم درگیر است که با گزگز ناحیه گونه، احساس بی حسی در ناحیه صورت و گونه، اختلال در بینایی، اختلال در باز و بسته شدن پلک، اختلال در حرکت پلک، درد چشم و سر دردهای تیر کشنده در اطراف محیط چشم خودش را نشان می دهد و ممکن است بیمار خون آبه سیاهی از بینی داشته باشد و احیاناً در ناحیه کام، بینی و چشم قطعات سیاه رنگی مشاهده شود که توصیه می کنم حتماً توسط پزشک ویزیت شوند.
او در خصوص اینکه چه گروهی از افراد بیشتر در معرض این بیماری هستند، افزود: کماکان دیابت و دیابت کنترل نشده مهم ترین نکته است. متأسفانه کووید ۱۹ باعث شده وقتی فرد مبتلا می شود رژیم غذایی و مصرف داروهایش به هم می خورد و افزایش قند پیدا می کند. بعضی از داروهایی که امروزه بعنوان داروهای اصلی در درمان کووید ۱۹ مورد استفاده قرار می گیرد، مثل دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (کورتیکواستروئیدها، پردنیزولون، دگزامتازون) که در دوزهای بالا و طولانی مدت به شدت افراد را مستعد می کند، در کنار این افرادی که سابقه ای از سرطان (cancer) و شیمی درمانی دارند و اگر این افراد به کووید ۱۹ مبتلا شوند ریسک ابتلاء به این عفونت قارچی در این افراد افزایش پیدا می کنند.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارتباط با روش های ابتلاء و انتقال قارچ سیاه، گفت: خيلي از افراد در طول روز به این قارچ آلوده میشوند به طور مثال؛ موزی را برمی داری سر این موز گندیدگی دارد و جدا می کنی در حین اینکه داری جدا می کنی با قطعات آن قارچ به صورت میکروسکوپی آلوده می شوی اما چون ایمنی بدنتان ایمنی خوبی است اسپورهای قارچ را از بین می برد اما اگر نقص سیستم ایمنی داشته باشید، قارچ شروع به رشد و پیشرفت می کند.
او ادامه داد: مهم ترین نکته ای که در مورد پیشگیری وجود دارد این است که افرادی که خطرناک هستند مثل افرادی که دوزهای بالای داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مصرف می کنند و یا افرادی که دیابت غیرقابل کنترل دارند و یا پیوند شده اند باید با مواد فاسدشدنی و یا مواد کپک دار ارتباط کمتری داشته باشند.
صالحی در پاسخ به این سؤال که شانس ابتلاء به این بیماری برای افراد عادی جامعه چقدر است، افزود: افراد عادی جامعه معمولاً به این بیماری دچار نمی شوند، نکته مهمی که در افراد عادی جامعه وجود دارد اینکه اگر ابتلاء حاصل شد معمولاً خيلي محدوده و پیشرفت قابل توجهی هم نمی کند. به طور مثال ممکنه افرادی که باغبانی و کشاورزی می کنند ضایعات پوستی برای آن ها حادث شود اما اگر افراد عادی جامعه به خاطر کووید ۱۹ بستری یا درمان شوند و این درمان حاوی مقادیر زيادي از داروهای سرکوب کننده ایمنی باشد، افراد مستعد ابتلاء هستند.
او در خصوص مدت زمان درمان این بیماری، گفت: درمان این بیماری دو بخش دارد؛ بخش نخست اقدامات جراحی است که شامل برداشتن بافت های مرده و آلوده به قارچ است که بر اساس شرایط توسط همکاران جراحی گوش و حلق و بینی و یا جراحی چشم انجام می شود در کنار این درمان مدیکال یا دارویی است. مهم ترین دارویی که برای درمان قارچ سیاه استفاده می شود« آمفوتریسین B» است. به جرأت می توان گفت که هیچ جایگزین قدرتمندی برای درمان این بیماری فعلاً در دنیا وجود ندارد و طول مدت درمان با این داروی تزریقی حداقل ۴ تا ۶ هفته است و امکان دارد حتی طولانی تر هم شود.
عضو گروه بیماری های عفونی بیمارستان امام خمینی در پاسخ به این سؤال که افراد برای ایمن ماندن از این بیماری باید چه اقداماتی را انجام دهند، افزود: مهم ترین نکته ای که وجود دارد این است که افراد دیابتی قند خون خود را کنترل و رژیم غذایی را رعایت کنند. نکته دوم پزشکان هستند که باید با دقت بیشتری به خصوص در بیمارانی که دیابت و نقص ایمنی دارند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز کنند.
او با عنوان این مطلب که متأسفانه هنوز با کمبود شدید داروی آمفوتریسین B مواجه هستیم، گفت: هرچند این دارو در خیلی از کشورهای دنیا بخاطر شیوع این عفونت قارچی کمبود دارد اما بالاخره وجود دارد و استفاده می کنند. فکر می کنم باید هرچه زودتر این دارو را مهیا کنیم تا بیماران بیش از این دچار مشکل نشوند، با پاندمی کووید ۱۹ باید به شیوع این قارچ هم توجه ویژه کرد. باید مدیران ارشد تصمیم های دقیق تری بگیرند و راه حل هایی پیدا کنیم تا هزینه های کمتری به جامعه و مردم وارد شود.
- 18
- 6
