۳۰ درصدی‌های پرحاشیه

دانشجویان پزشکی از سال ۱۳۹۳ تاکنون به قانون عجیبی معترضند که همچنان قربانی می‌گیرد. سال ۹۳ داوطلبان کنکور تجربی برای پذیرش در رشته‌های پزشکی مجبور شدند تعهد‌نامه‌ای را امضا کنند که بر اساس آن مشقت‌های زیادی را باید تحمل می‌کردند.

شرایط نامتوازن اعزام پزشک در مناطق کمتر برخوردار موجب شد تا قاضی‌زاده‌هاشمی وزیر سابق بهداشت در سال ۹۲ طرحی را ارائه دهد که براساس آن سهمیه ۳۰ درصدی برای قبولی بومیان مناطق محروم در کنکور با هدف رفع نیاز این مناطق به پزشک ایجاد شد.

تاوان عدم تفهیم

براساس مصوبات این طرح قرار شد۳۰ درصد ورودی رشته‌های پزشکی عمومی، دستیاری تخصصی پزشکی و سایر رشته‌های گروه پزشکی از طریق جذب دانشجوی بومی با اولویت مناطق محروم و متناسب با نیاز استان‌ها و در چارچوب نظام سطح‌بندی پذیرش شوند.

جالب اینکه به گفته یک پزشک در شبکه‌های اجتماعی اصل این قانون استفاده از ۳۰ درصد به‌طور مازاد بود. حال آنکه به علت عدم تفهیم به نمایندگان اشتباهاً اینگونه تصویب شد و ۳۰ درصد از ظرفیت کل پزشکی به متعهدان مناطق محروم تعلق گرفت.

غفلت از تأمین زیرساخت‌ها

پزشکان، دندانپزشکان، پرستاران و پیراپزشکان که جزو این ۳۰ درصد هستند باید پس از فارغ‌التحصیلی در مناطق محروم خدمت کنند.

دانشجویانی که تعهد خدمت در مناطق محروم پزشکی را دارند باید سه برابر طول تحصیل یعنی ۲۱ سال در شهر خود مشغول به کار شوند. البته این دانشجویان به‌خصوص به‌دلیل علاقه به خدمت در این مناطق خود را موظف به گذراندن خدمت پزشکی می‌دانند و با این بند هیچ مشکلی ندارند، اما مشکلات زیادی در این طرح وجود دارد.

اجبار و محروم کردن بخشی از جوانان که جزو بااستعداد‌ترین قشر جامعه هستند منطقی و عقلانی نیست. دولت و مجلس در گام نخست باید به فکر تأمین زیرساخت‌ها و امکانات درمانی در مناطق محروم باشند و بعد برای تأمین نیروی انسانی به‌صورت عقلانی برنامه‌ریزی کنند.

سیاست‌های جمعیتی زیر سؤال

در یکی از بند‌های این طرح تبصره‌ای مبنی بر عدم ادامه تحصیل دانشجویان تا گذراندن نیمی از مدت خدمت پزشکی وجود دارد. یعنی نیمی از آن ۲۱ سال طبق این تبصره و بند‌های بعدی دانشجوی پزشکی علاوه بر عدم ادامه تحصیل تا مدت مذکور حق فعالیت پزشکی در سایر نقاط کشور، بهره‌مندی از تأییدیه تحصیلی و مدارک مربوط به آن، خروج از کشور، اشتغال در تمامی ارگان‌های حکومتی، دولتی، مؤسسات عمومی غیردولتی، شهرداری‌ها، خیریه‌ها و مؤسسات خصوصی، اخذ پروانه کسب، اخذ پروانه حرف پزشکی و... را نخواهد داشت.

بخشی از اعتراض‌های این دانشجویان به این دلیل است که شرایط انتقال آن‌ها به مناطق دیگر امکان‌پذیر نیست. درواقع دانشجویانی که در مدت تحصیل خود با دانشجوی پزشکی متعهد به منطقه محروم دیگری ازدواج کرده‌اند، حالا به دلیل عدم شرایط انتقال حق زندگی مشترک را ندارند. این سهمیه برای متأهلین هیچگونه جابه‌جایی در نظر نگرفته است. آیا این با سیاست جمعیتی کشور که مورد نظر مقام معظم رهبری است منافات ندارد؟

تفاوت در امکانات آموزشی

برخی از کارشناسان همچون حبیب‌الله نیکزادی‌پناه نماینده مردم بم، در حال حاضر ۳۰ درصد ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی که به صورت استانی در نظر گرفته شده را عادلانه نمی‌دانند.

علت عادلانه ندانستن سهمیه ۳۰ درصدی استان‌ها در زمینه ظرفیت رشته‌های پزشکی این است که دانش‌آموزان مراکز استان از امکانات آموزشی بیشتری نسبت به سایر داوطلبان استان برخوردارند و در مناطق محروم، امکانات دانش‌آموزان بسیار کمتر است.

یکی از دانشجویان معترض به این طرح در بخش نظرات کاربران یک خبرگزاری حتی افشا کرده که ظاهراً مدیران گروه‌های آموزشی و رئیس بیمارستان‌های شهرستان‌ها از قبول این دانشجویان در بخش‌های بیمارستانی خود

سر باز زده‌اند و وزارت بهداشت مجبور شده است برای دانشجویان محروم در دانشگاه‌های تهران سهمیه قرار دهد. بدین ترتیب کاملاً برخلاف قانون بومی‌گزینی عمل کرده است.

مجدداً امتحان بدهند

جالب اینکه بشیر خالقی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با یادآوری اینکه سهمیه ۳۰ درصدی برای قبولی بومیان مناطق محروم در کنکور با هدف رفع نیاز این مناطق به پزشک ایجاد شد، تأکید دارد که افراد معترض نسبت به شرایطی که دارند می‌توانند مجدد در کنکور شرکت کنند! یعنی تغییر ندادن این قانون اشتباه مهم‌تر از اتلاف عمر جوانان کشور است.

مقاومت تا کجا؟

کیانوش جهان‌پور، مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت هم معتقد است اگر تعهدنامه وجود نداشت دانشجویان نمی‌توانستند با رتبه‌های خود وارد دانشگاه‌های علوم پزشکی شوند.

وی تأکید کرده که دانشجویان تعهدی با رتبه‌های زیر ۱۰۰ هزار مجاز به انتخاب رشته شده‌اند و اکنون اگر تعهد موجود نبود هرگز به دانشگاه‌های علوم پزشکی راه نمی‌یافتند. حال آنکه دانشجویان پذیرفته شده رتبه‌هایی کمتر از ۵ هزار داشته‌اند.

گفتنی است که با وجود کمبود پزشک در کشور و به‌خصوص مناطق محروم وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت مجلس همچنان در برابر افزایش ظرفیت پزشکی مقاومت می‌کنند.

دلارام عبدزاده