دکتر عبدالرضا میراولیایی در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه در دنیا برخی بیماری ها از طریق ناقلین منتقل می شوند ، گفت:این یعنی برخی موجودات زنده که می توانند یک بیماری را از فردی به فرد دیگر انتقال دهند. یکی از این موجودات پشه ها هستند. به عنوان مثال یکی از بیماری هایی که از طریق ناقلین یا پشه ها به انسان منتقل می شود مالاریا (Malaria) است. ناقل دیگری که می تواند در بروز بیماری و سلامت مردم موثر باشد پشه« آئدس» است که می تواند علاوه بر ایجاد بیماری دانگ که نام علمی تر ِتب دنگی است، سبب بروز بیماری هایی نظیر زیکا و چیکن گونیا شود.
وی با بیان اینکه ناقل آئدس سال هاست که توسط بشر شناخته شده ، ادامه داد :گسترش بیماری ها از طریق پشه آئدس و سایر پشه ها و ناقلین تحت‌تأثیر شرایط محیطی قرار می گیرد. مبادلات کالا و مسافرت های انسان ها دو راه عمده انتقال این بیماری بین کشورها است؛ چراکه پشه آئدس می تواند به کشورهای مختلف سفر کند.
وی با بیان اینکه پشه آئدس دو گونه متفاوت دارد، تصریح کرد :گونه اول که ناقل اصلی بیماری است پشه آئدس اجپتی است که در آب و هوای گرم و مرطوب و بیشتر در جوار زندگی انسانی و داخل خانه ها می تواند با انسان ها زندگی کند. گونه دوم پشه آئدس نوع البوپیکتوس آن است که وحشی تر است و در جوار انسان زندگی نمی کند و در کنار درختان و طبیعت حضور دارد. البته پشه آئدس گونه های دیگری هم در دنیا دارد که فعلاً ثابت نشده است می توانند نقشی در بروز بیماری دانگ داشته باشند.
میراولیایی با اشاره به اینکه زادگاه این پشه آسیای جنوب شرقی است، افزود:پشه از کشورهایی مثل سنگاپور، تایلند، هند و... از طریق مبادلات کالاها و یا سفرها جابجا شده است و تقریباً قسمت اعظم دنیا یا ۱۲۸ کشور را تسخیر کرده است.
وی دو عامل اصلی را در گسترش پشه آئدس مؤثر دانست و گفت:گیاه لاکی بامبو که برخی در منازل خود در آب نگهداری می کنند یکی از این عوامل است؛ چراکه این پشه تمایل زیادی دارد در آن تخم گذاری کند. عامل دیگر تایرها یا لاستیک ها هستند که قسمت عمده آن در کشورهای آسیای شرقی تولید می شود و به سایر کشورها صادر می شود و این پشه تمایل به تخم گذاری در این لاستیک ها دارد.
وی با تأکید بر اینکه مهم ترین عامل در مبارزه با پشه ناقل آئدس توجه به بهداشت محیط است، اظهار کرد :دقت در رها نکردن زباله و فاضلاب در محیط عمومی بسیار در جلوگیری از انتشار بیماری و پشه مؤثر است. عمده فعالیت پشه های آئدس معمولاً در هوای گرگ و میش و زمان های اذان صبح و اذان مغرب است. این درحالیست که عامل بیماری مالاریا (Malaria) در طول روز هم فعال هستند و نمی توانیم توصیه هایی مانند خوابیدن در پشه بند و... را به مردم داشته باشیم. مانند پشه های آنوفل که گزش نوع ماده آن منجر به مالاریا می شوند ، جنس ماده پشه آئدس نیز منجر به بیماری های دانگ، زیکا و چیکن گونیا می شود. استفاده از دور کننده های حشرات، لباس های روشن و گشاد و... می تواند در دوری حشرات از ما موثر باشد. پشه آئدس از چندین نفر در طول روز خون خواری می کند و همین سبب می شود مبارزه با پشه سخت تر باشد. در این میان اگر پشه در کشور ما مستقر شود، برای مبارزه با آن سموم و نیروی انسانی زیادی لازم است و حتی نسبت به دفع مالاریا ۶ تا ۸ برابر هزینه اقتصادی بیشتری دارد.
کارشناس بیماری های منتقله از آئدس اداره بیماری های قابل انتقال از ناقلین وزارت بهداشت، بیان کرد :در ایران در ۸۰ سال گذشته این پشه شناسایی شد، اما تنها همان یکبار این پشه را در ایران پیدا کردیم و پس از آن یافت نشد؛ ممکن است علت این اتفاق آن بوده که تاکنون این پشه در ایران محل زندگی مناسبی پیدا نکرده است. این نشان می دهد این پشه در کشور ما استقرار پیدا نکرده است البته ممکن است از طریق روش های ذکر شده به کشور وارد شده باشد، اما مرده و نتوانسته بقا پیدا کند. در صورتیکه پشه برای بیماری زایی نیازمند استقرار در کشور است و این درحالی است که برخی کشورهای اطراف بویژه پاکستان عموما به پشه آئدس آلوده هستند.
وی با اشاره به سفرهای زیاد ایرانیان به کشوهای شرق آسیا بویژه پاکستان، تصریح کرد :ممکن است در این سفرها شخصی توسط پشه آئدس گزیده شود و بیماری را با خود به کشور آورد اما چون خوشبختانه ما پشه ناقل این بیماری را در کشورمان نداریم، فرد مبتلا نمی تواند بیماری را به سایرین انتقال دهد. خون و یا ترشحات بدن فرد مبتلا به بیماری دنگی نمی تواند سبب بیماری زایی برای سایرین شود.
میراولیایی در توضیح سایر بیماری هایی که این پشه منتقل می کند، تصریح کرد :بیماری« دانگ و چیکن گونیا» تنها از طریق نیش پشه از فرد مبتلا به سایرین منتقل می شوند ، اما بیماری« زیکا» علاوه بر آنکه از طریق نیش پشه می تواند منتقل شود ، از طریق روابط جنسی نیز قابلیت انتقال دارد که نگرانی ها را افزایش می دهد؛ البته خوشبختانه تاکنون در ایران مورد مثبت بیماری زیکا نداشتیم.
وی راه مقابله با بیماری های منتقله از پشه آئدس را مبارزه با این نوع پشه خواند و افزود:وزارت بهداشت حدودا ۱۰ سال است که این بیماری ها را رصد می کند تا در صورت ورود به کشور شناسایی دقیق تری اتفاق بیفتد. در ۱۲۸ کشور دنیا این پشه یافت شده و نیمی از جمعیت جهان در معرض آلودگی با این پشه هستند. در سال ۲۰۰۰ حدود ۵۰۰هزار مورد مثبت بیماری دانگ در جهان داشتیم که این رقم در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۴ میلیون نفر رسید. مبارزه با این پشه امروزه یکی از دغدغه های جدی سیستم های بهداشتی در جهان است.
وی با تأکید بر اینکه تمام گروه های سنی به یک اندازه در معرض خطر بیماری دانگ هستند، درباره علائم بیماری دانگ، خاطرنشان کرد :علائم اولیه آن شبیه به سایر بیماری های ویروسی است و مواردی مانند بدن درد، تب و... در فرد مبتلا دیده می شود. در ۸۰ درصد موارد بیماری بی علامت یا کم علامت است که خود به خود نیز بهبود پیدا می کند. نگرانی در رابطه با ۲۰ درصد باقی مانده است که ممکن است بیماری در آنها به سمت شدید شدن پیشروی کند و در ۲.۵ درصد موارد یعنی کسانی که از نظر سیستم ایمنی دچار مشکل هستند منجر به مرگ شود.
میراولیایی با بیان اینکه بیماری دانگ ۴ نوع دارد، گفت:اگر فرد به عنوان مثال به نوع دوم آن مبتلا شود و پس از مدتی بهبود یابد و مجددا با گزش پشه، نوع دوم بیماری دانگ آن به بدنش منتقل شود فرد دیگر بیمار نمی شود، این به آن معناست که یکبار ابتلا به یکی از انواع بیماری دانگ سبب ایمنی فرد می شود اما، در صورتی که به عنوان مثال پس از بهبودی از نوع دو بیماری به نوع دیگری از آن مبتلا شود، به شکل شدید آن دچار خواهد شد. بیماری دانگ یا درد استخوان شکن درمان خاصی ندارد و تنها درمان های حمایتی برای آن وجود دارد.
وی در توضیح بیماری چیکن گونیا با اشاره به آن که نام آن به معنای بدن خمیده است، تصریح کرد :وقتی فردی به این بیماری مبتلا می شود به دلیل درد شدیدی که در استخوان هایش به وجود می آید کمرش خم می شود. این بیماری می تواند سبب بروز ناتوانی در بیمار شود.
میراولیایی با اشاره به اینکه بیماری زیکا به دلیل آنکه می تواند سبب تولد نوزادان با صرع (epilepsy) یا مغز کوچک شود مهم است، بیان کرد :این کودک در بزرگسالی دچار عقب ماندگی ذهنی می شود. این نگرانی ها سبب مراقبت های ویژه در مبادی مرزی، اسکله ها و... شده است. خوشبختانه تمام امکانات آزمایشگاهی در کشور برای شناسایی بیماری وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه مورد محلی انتقال بیماری در کشور وجود ندارد، افزود:از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۱۹ حدود ۸۰ مورد بیمار دانگ در کشور داشتیم که همگی سابقه سفر به کشورهای آسیای جنوب شرق داشتند که خوشبختانه همگی زنده ماندند. در سال جاری نیز تاکنون هیچ مبتلایی به بیماری دانگ در کشور شناسایی نشده است.
کارشناس بیماری های منتقله از آئدس اداره بیماری های قابل انتقال از ناقلین وزارت بهداشت در خاتمه با اشاره به اینکه این بیماری واکسن دارد، تصریح کرد :اما از انجایی که ممکن است تزریق واکسن سبب نوع شدیدی از بیماری شود، تزریق آن به شکل محدود در برخی مناطق دنیا انجام می شود.
- 13
- 4
