گیاهان دارویی، همواره نقشی ویژه در کنترل بیماری های مختلف در انسان داشته اند. محققان کشور در همین زمینه، نقش گیاه دارویی ریحان را بر کنترل دیابت نوع دو بررسی کرده اند.
به گزارش ایسنا، دیابت شیرین، یکی از شایع ترین اختلالات متابولیک مزمن در سیستم غدد درون ریز است که با عوارضی همچون نارسایی قلبی (Heart failure) عروقی و نارسایی کلیوی همراه است و درنهایت منجر به مرگ ومیر قابل توجهی از بیماران می شود. این بیماری با افزایش سطح قند خون یا هایپرگلایسمی، اختلال در متابولیسم کربوهیدرات و پروتئین و چربی، ترشح ناکافی انسولین از سلول های بتای جزایر لانگرهانس پانکراس و یا کاهش حساسیت سلول ها و بافت ها و عملکرد انسولین مشخص می شود. علایم شایع این بیماری شامل افزایش تشنگی و تکرر ادرار، پرخوری، تاری دید، تأخیر در بهبود زخم ها و خستگی هستند.
بنا بر گفته متخصصان و بر طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیماری دیابت، هفتمین علت اصلی مرگ ومیر در سال ۲۰۳۰ خواهد بود، به طوریکه از هر ۱۰ نفر، یک نفر به دیابت مبتلا خواهد شد. همچنین تخمین زده شده است که تعداد کل بیماران مبتلابه دیابت در سرتاسر جهان تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۶۴۰ میلیون نفر می شوند. سه نوع اصلی دیابت وجود دارند: نوع یک یا دیابت وابسته به انسولین، دیابت نوع دو یا دیابت غیر وابسته به انسولین و دیابت بارداری. داروهای ضروری و مؤثر بر دیابت، شامل تزریق انسولین و عوامل دارویی کاهش دهنده قند خون هستند. انواع مختلفی از داروهای کاهش دهنده قند خون وجود دارند که از طریق مکانیسم های متفاوتی عمل می کنند، اما در این میان، عامه مردم و همچنین جامعه متخصص، رویکرد مثبتی به داروهای گیاهی پیدا کرده اند.
در همین راستا، محققانی از دانشگاه شیراز در یک مرور پژوهشی، تأثیر گیاه دارویی ریحان و مکانیسم اثر آن را بر دیابت نوع ۲ (Diabetes mellitus type 2) مورد بررسی قرار داده اند.
بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق که در مجله علمی پژوهشی« دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد» منتشر شده اند، گیاه ریحان با نام علمی« اوسیموم باسیلیکوم» از طریق مکانیسم های مختلفی در کنترل دیابت نقش دارد.
بنا بر گفته های فیروزه غلامپور، پژوهشگر گروه آموزشی زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه شیراز و همکارانش، «ریحان از طریق مکانیسم هایی شامل مهار تولید گلوکز در کبد، افزایش سنتز گلیکوژن، کاهش گلوکونئوژنز و گلیکوژنولیز، تحریک ترشح انسولین از پانکراس و مهار آنزیم های آلفا گلوکوزیداز و آلفاآمیلاز میتواند باعث کنترل دیابت شود».
آن ها می افزایند: «بنابراین سبزی معطر و گیاه دارویی ریحان و ترکیبات فعال بیولوژیکی آن مانند فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و پلی فنول ها بعنوان عوامل ضد دیابتی قوی عمل می کنند».
عصاره گیاه ریحان و ترکیبات فعال زیستی آن می توانند تعادل گلوکز را از طریق مهار هضم و جذب کربوهیدرات های گوارشی و برخی مکانیسم های دیگر بدون هرگونه خطر سمیت، بهبود بخشند و بدن، بدین طریق ، قند خون و بیماری دیابت را کنترل می کند.
غلامپور و همکارانش می گویند: «تاکنون مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی بسیاری به بررسی خاصیت ضد دیابتی ریحان و مکانیسم تأثیر آن پرداخته اند، ولی بنظر میرسد هنوز هم لازم است مطالعات بالینی بیشتری در خصوص تأثیر ریحان بر دیابت انجام شود».
دیابت نوع دو، شایع ترین شکل دیابت است که ۹۵ درصد از بیماران دیابتی به آن دچار هستند. در این نوع از دیابت، پاسخ دهی بافت های هدف انسولین کاهش می یابد و به تبع آن مقاومت به انسولین افزایش پیدا می کند. ابتلا به این نوع از دیابت در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته ، در حال افزایش است و این امر به دلیل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مختلف از قبیل کم تحرکی و چاقی، رژیم غذایی (diet) پرکالری، تغییر روش زندگی و شهرنشینی است.
- 17
- 6
