چه تفاوت مهمی میان مغز انسان و سایر حیوانات است؟

محققان دانشگاه "ییل" آمریکا در مطالعه اخیرشان به بررسی مغز انسان پرداختند و دریافتند که چه چیزی مغز انسان را از سایر حیوانات متمایز می کند.

به گزارش ایسنا و به نقل از تی ای، در یک مطالعه جدید دانشمندان ویژگی های خاص چندین حیوان و انسانها را شناسایی کردند. آن ها دریافتند آنچه ما را انسان می کند امکان دارد ما را مستعد بیماری های عصبی روانی نیز کند.

دانشمندان در این مطالعه عمدتا قشر خلفی جانبی پیش پیشانی مغز که در انگلیسی از آن بعنوان Dorsolateral Prefrontal Cortex یا DLPFC (دی ال پی اف سی) یاد می شود را بررسی کردند.

آن ها از تکنیک توالی یابی آر.ان.ای تک سلولی برای به تصویر کشیدن سطوح بیان ژن در چندین سلول جمع آوری شده از قشر خلفی جانبی پیش پیشانی مغز یک انسان بالغ، شامپانزه، ماکاک و میمون (Monkey) های مارموست استفاده کردند. محققان قشر خلفی جانبی پیش پیشانی مغز را جز اصلی هویت انسانی دانستند.

"نناد سستان" (Nenad Sestan) استاد علوم اعصاب دانشگاه ییل گفت: ما تاکنون چندان اطلاع نداشتیم که چه چیزی انسان را منحصربه فرد می کند و ما را از سایر گونه های نخستی متمایز می کند. اکنون سرنخ های بیشتری داریم.

نخستین سوالی که دانشمندان به آن پرداختند این بود که آیا برخی از سلول ها فقط در بدن انسان یافت می شود یا در بدن سایر گونه های نخستی غیرانسانی نیز وجود دارد که برای درک بهتر این موضوع به بررسی این تفاوت ها پرداخته و آن ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.

پس از گروه بندی سلول هایی با پروفایل بیانی مشابه، آن ها ۱۰۹ نوع سلول نخستی مشترک را کشف کردند، اما پنج نوع سلولی دیگر را نیز یافتند که بین همه گونه ها مشترک نبود. اینها شامل دو نوع متمایز میکروگلیا یا سلول های ایمنی خاص مغز بود که به ترتیب فقط در انسان و شامپانزه یافت می شوند.

میکروگلیا (Microglia) یا ریزپی بان ها یاخته هایی کوچک و غیرعصبی و میان بافتی با منشا میان پوستی هستند که بخشی از ساختار حمایتی دستگاه عصبی مرکزی را تشکیل می دهد.

دانشمندان همچنین دریافتند که نوع میکروگلیا مخصوص انسان در طول رشد و بزرگسالی وجود دارد. این به این معنی است که سلولها به جای مبارزه با بیماری، در حفظ و نگهداری مغز نقش دارند.

سستان گفت: ما انسانها در محیطی بسیار متفاوت با سبک زندگی منحصربه فرد در مقایسه با سایر گونه های نخستی ها زندگی می کنیم و سلول های گلیا از جمله میکروگلیا در معرض این تفاوت ها هستند. نوع میکروگلیا موجود در مغز انسان ممکن است نشان دهنده یک پاسخ ایمنی به محیط باشد.

یکی دیگر از یافته های غیرمنتظره منحصر به فرد برای انسان، ژن FOXP۲ بود که با بررسی بیان ژن در میکروگلیا کشف شد. این یافته ها توجه محققان را جلب کرد زیرا تغییرات FOXP۲ با دیسپراکسی کلامی مرتبط است و دیسپراکسی کلامی نیز اختلالی است که در آن مبتلایان برای تولید زبان یا گفتار تلاش می کنند. بر اساس تحقیقات دیگر، FOXP۲ با چندین اختلال عصبی روانپزشکی از جمله اوتیسم (Autism)، اسکیزوفرنی و صرع مرتبط است.

این ژن بیان اختصاصی پستانداران را در زیر مجموعه ای از نورون های تحریک کننده و بیان اختصاصی انسان را در میکروگلیا نشان می دهد.

"شائوجی ما" (Shaojie Ma) دانشیار مقطع فوق دکترا آزمایشگاه پروفسور سستان و یکی از نویسندگان این مطالعه در انتها گفت: FOXP۲ چندین دهه است که توجه دانشمندان را جلب کرده است، ولی هنوز ما نمی دانیم چه چیزی آن را در انسان ها در مقایسه با دیگر گونه های نخستی منحصربه فرد می کند. ما در مورد یافته های FOXP۲ بسیار هیجان زده هستیم، زیرا آن ها مسیرهای جدیدی را برای مطالعه زبان و بیماریها هموار می کنند.