عوارض مصرف بیش از اندازه ریتالین

دکتر محمدرضا ناظر در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه متیل فنیدات که بیشتر به نام تجاری ریتالین شناخته می‌شود از مشتقات گروه آمفتامین‌هاست، اظهار کرد: ریتالین ابتدا دارویی برای درمان افسردگی، خواب آلودگی در طول روز و سندرم خستگی مزمن بود، اما به تدریج و با مطالعات بیشتر از آن در درمان بچه‌های بیش‌فعال استفاده شد.

وی با اشاره به اینکه ‌یکی از دلایل استفاده از این قرص‌ها الگوبرداری و نقش‌پذیری از گروه هدف است، ادامه داد: تقویت حافظه، افزایش تمرکز و دقت دانشجویان در هنگام درس خواندن به ویژه شب‌های امتحان از علل گرایش دانشجویان به قرص ریتالین است.

ناظر با بیان اینکه بعد از مدتی که فرد قرص را به طور موقتی و برای موقعیت‌های خاصی استفاده می‌کند به مرور به این ماده اعتیاد پیدا می‌کند، اضافه کرد: زرد شدن رنگ پوست، مشکلات کبدی، نارسایی‌کلیه، اضطراب، بی‌قراری، پرخاشگری و رفتار عصبی از عوارض روحی و جسمی شایع در این افراد است و بعد از مدتی فرد را از پا در می‌آورد. این قرص برای درمان بیش‌فعالی، نشانه‌های نارکولپسی، افسردگی، درمان خواب‌آلودگی مزمن (Narcolepsy) استفاده می‌شود.

این متخصص بیماری‌های عفونی اظهار کرد: افراد دارای اضطراب زیاد و فشار عصبی و عصبانیت همراه با بی‌قراری، فشار خون بالا، گلوکوم، افسردگی‌های قابل درمان با داروهای ضد افسردگی رایج، تیک‌های حرکتی و کودکان زیر شش سال و افرادی که حساسیت مفرط نسبت به دارو دارند، نباید از ریتالین استفاده کنند.

وی با بیان اینکه احتمال وابستگی به دارو و سوءاستفاده از آن وجود دارد، اضافه کرد: اگر چه وابستگی جسمانی به ریتالین همانند مواد مخدری نظیر تریاک و شبه مرفین‌ها گزارش نشده است اما پزشکان بر وابستگی روانی و نیاز به افزایش میزان مصرف آن که پدیده تحمل (Tolerance) نیز نامیده می‌شود، اتفاق نظر دارند.

ناظر با بیان اینکه این دارو فقط برای افرادی تجویز می‌شود که سابقه کامل آنها به طور دقیق ارزیابی شود، گفت: از علائم ترک جسمانی و روانی این قرص می‌توان به دردهای عضلانی، خواب آلودگی و افسردگی اشاره کرد.

این متخصص بیماری‌های عفونی بیان کرد: برای بیمارانی با واکنش حاد استرس نباید ریتالین تجویز شود و در مصرف طولانی مدت دارو، بهتر است آزمایش‌های منظم شمارش سلول‌های خونی، شمارش افتراقی و شمارش پلاکت‌ها نیز انجام شود و در صورت عدم بهبودی پس از یک ماه مصرف، باید دارو را قطع کرد.

وی تصریح کرد: این دارو نباید برای درمان حالت‌های خستگی مفرط طبیعی، افسردگی و سایکوزها استفاده شود و نیاز به ادامه مصرف دارو باید مرتب ارزیابی و در زمان تعطیلات و زمان‌هایی که استرس فرد کم است، مصرف کاهش یافته یا قطع شود.

ناظر، افزایش در جه حرارت بدن، بی‌نظمی در ضربان قلب، سردرد و تهوع، افزایش فشارخون و تشنج را از عوارض مصرف بیش از اندازه ریتالین عنوان کرد و با بیان اینکه استفاده از این ماده طبق قوانین جهانی مبارزه با دوپینگ ممنوع است، افزود: شایع‌ترین عوارض مصرف خود سرانه قرص‌های ریتالین، عصبی شدن و بی‌خوابی، حالت تهوع و استفراغ، احساس سرگیجه و سردرد، تغییرات ضربان قلب و فشار خون که معمولا به صورت افزایش است، خارش و جوش‌های پوست، دردهای شکمی، کاهش وزن و مشکلات معده و مصرف دائمی و اعتیاد (وابستگی) و بروز حالت‌های روان‌پریشی (جنون) است. یکی دیگر از علایم وابستگی به ریتالین بروز افسردگی پس از قطع مصرف است.

این متخصص بیماری‌های عفونی با بیان اینکه مصرف ریتالین باعث تغییر رفتار فرد می‌شود، بیان کرد: مصرف این دارو در جاهای گروهی ممکن است منجر به روابط جنسی ناخودآگاه و غیرقابل پیش‌بینی باشد که عاملی برای ایجاد بیماری‌های منتقله جنسی نظیر ایدز و هپاتیت شود.