یک مطالعه جدید روی تفاوت ها در نحوه بیان پروتئین ها توسط یک ژن، دلیل این که به چه دلیل در مردان باعث خطر بیشتر برای ابتلا به اسکیزوفرنی می شود و در زنان، احتمال ابتلا به لوپوس را افزایش می دهد، توضیح داده است.
به گزارش ایسنا و به نقل از نیو اطلس، یک مطالعه جدید در خصوص فعالیت وابسته به جنسیت یک ژن خاص تحقیق کرده است. ژنی که با خطر ابتلا به بیماری لوپوس (Lupus) و سندرم شوگرن که از بیماری های خود ایمنی هستند و اسکیزوفرنی مرتبط است.
این تحقیق نشان می دهد که جنسیت یک شخص میتواند بطور مستقیم اثرهای تنوع ژنتیکی را تقویت کند و بینش تازه ای از نحوه بروز بعضی از بیماریها در زنان و مردان با نرخ های مختلف ارائه می دهد.
"استیون مک کارول"، نویسنده ارشد این تحقیق جدید می گوید: همگی ما بیماری هایی را می شناسیم که زنان یا مردان، بیشتر به آن ها مبتلا میشوند، ولی ما هیچ تصوری از چرایی این موضوع نداشتیم. این مطالعه هیجان انگیز است، زیرا یکی از نخستین یافته های ما در زمینه زیست شناسی این موضوع است.
این تحقیق جدید بر روی ژنی به اسم"C۴" تمرکز دارد. این ژن، پروتئینی را که بعنوان "مولفه مکمل ۴" شناخته شده است، بیان می کند که بدن از آن برای برچسب زدن به قطعات سلولی غیرلازم برای از بین رفتن توسط سلول های ایمنی بدن استفاده می کند.
پیش از این مشخص شده بود که متغیرهای موجود در ژن C۴ مهمترین عامل خطر ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی هستند، اما C۴ در عین حال میتواند از بدن دربرابر سایر بیماریها مثل لوپوس و سندرم شوگرن محافظت کند.
لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک (Systemic Lupus Erythematosus) در پزشکی با علامت اختصاری SLE گونه ای از انواع بیماری های خود ایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن، علیه ارگان ها و بافت های پیوندی خودی عمل کرده و به آنها آسیب می رساند. زنان در مقابل این بیماری ۱۰ برابر بیش از مردان آسیب پذیرند. این بیماری اغلب پوست و چندین اندام داخلی را درگیر می کند و با وجود اتوآنتی بادی در خون همراه است. سیر بالینی لوپوس شامل دوره های فعالیت و بهبود است. لوپوس (Lupus) در زبان لاتین به معنی گرگ و اریتما (Erythema) در زبان یونانی به معنی سرخی است. این نام بخاطر شکل لکه سرخ بر پوست است که شبیه جای گازگرفتگی گرگ است.
نشانگان(سندرم) شوگرن (Sjögren' s syndrome) نوعی اختلال التهابی مزمن و وابسته به دستگاه ایمنی است که با اختلال در عملکرد غدد برون ریز (غدد اگزوکرین) و سایر تظاهرات سیستمیک معلوم می شود. این سندروم به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود.
"مک کارول" می گوید: انواع ژن C۴ با آسیب پذیری کم و زیاد در سیستم های مختلف اندام وجود دارد.
این مطالعه نشان می دهد که افرادی که نسخه های بیشتری از ژن C۴ دارند، نسبت به افرادی دارای کم ترین مقادیر از این ژن هستند، بیشتر از ۱۶ برابر احتمال ابتلا به سندرم شوگرن و هفت برابر احتمال ابتلا به لوپوس کمتری دارند. از سوی دیگر، افرادی که بيش ترین ژن C۴ را داشتند، ۱.۶ برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی هستند.
این مشاهدات یک یافته کافی و قانع کننده بود و سبب شناخت از منشاء بیماری خودایمنی لوپوس و اسکیزوفرنی شد. ولی مرحله بعدی این تحقیق در مورد تفاوت های جنسیتی در فعالیت C۴ بود.
این تحقیق نشان داد زنان و مردان با وجود اینکه پروفایل ژنتیکی کاملا مشابهی دارند، میتوانند حجم متفاوتی از پروتئین C۴ را نشان دهند. این بدان معنی است که بنظر میرسد مردان در مقایسه با زنان، دارای مقادیر بیشتری از بیان پروتئین C۴ هستند.
ردیابی این اطلاعات بر روی تفاوت های جنسیتی در میزان بروز بیماریها نشان می دهد که این تفاوت در فعالیت C۴ ممکن است توضیح دهد که چرا مردان بیشتر به اسکیزوفرنی مبتلا میشوند، در حالیکه زنان بر اثر بیان این ژن، بیشتر به بیماری لوپوس یا سندرم شوگرن مبتلا می شوند.
این مطالعه باعث پرسش های بی جواب زيادي شده است. به طورمثال، در حال حاضر دقیقاً معلوم نیست که چطور مردان و زنان که دارای پروفایل ژنتیکی مشابهی هستند، حجم های مختلفی از این پروتئین (Protein) را بیان می کنند؟ آیا بین زن و مرد تفاوت بیولوژیکی وجود دارد که سبب می شود ژن های مشابه پروتئین ها را در حجم های مختلف بیان کنند؟ همینطور مشخص نیست که این تفاوت جنسیتی خاص در افراد دو جنسیتی چگونه بروز می کند.
"مک کارول" می گوید: نتیجه فوري و گوشزد مطالعه ما این است که جنسیت باید هنگام انجام آزمایشات پزشکی بالینی برای داروهای جدید مورد توجه قرار گیرد.
او ادامه داد: به طورمثال، پژوهشگران باید اطمینان حاصل کنند که داروهایی که C۴ را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ناخواسته خطر ابتلا به بیماری های خودایمنی را افزایش ندهند. دانشمندان همینطور باید این احتمال را در نظر بگیرند که چنین داروهایی امکان دارد در بیماران مرد و زن اثرات مختلفی داشته باشد.
این مطالعه جدید در مجله Nature منتشر شده است.
- 14
- 6
