گاز سارین، عامل ابتلای سربازان به سندرم خلیج‌فارس

ده‌ها هزار سرباز بریتانیایی و آمریکایی که در جنگ اول خلیج‌فارس در عراق حضور داشتند، به بیماری ناتوان‌ کننده‌ «سندرم جنگ خلیج‌فارس» دچار شدند. اکنون متخصصان این بیماری را با قرار گرفتن در معرض سلاح‌های شیمیایی و از جمله گاز سارین مرتبط دانسته‌اند.

بسیاری از مجروحان جنگ خلیج‌فارس، عنوان می‌کردند که دردهای عضلانی، از دست دادن قدرت تکلم و حافظه، مشکلات گوارشی و علائم دیگری را تجربه کرده‌اند. یک موسسه پزشکی آمریکایی در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد ۳۰ درصد مجروحان جنگ اول خلیج‌فارس، به این علائم دچار شدند.

به گفته برخی محققان، این بیماری‌ها می‌تواند ناشی از تاثیر سم اعصاب سارین روی این سربازان باشد. سارین یک گاز مخرب سیستم اعصاب است که جزو سلاح‌های شیمیایی قرار می‌گیرد.

قرار گرفتن در معرض سارین می‌تواند منجر به مرگ ناشی از خفگی شود. دکتر رابرت هیلی، از مرکز پزشکی جنوب غربی دانشگاه تگزاس و از محققان این پژوهش، گفت: «گازی که سربازان در عراق در معرض آن قرار گرفتند، رقیق شده بود و کشنده نبود. اگر فردی از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری بوده باشد، این گاز برای بیمار کردنش کافی است.»

پیش از این، برخی کارشناسان گفته بودند این بیماری می‌تواند به دلیل قرار گرفتن در معرض اورانیوم ضعیف شده باشد. این فرضیه برای حدود ۳۰ سال اورانیوم استفاده شده در مهمات ضدتانک در جنگ خلیج‌فارس را عامل مرتب با این سندرم عنوان می‌کرد.

اما مطالعه‌ای که سال گذشته در دالاس انجام شد، نشان داد سربازانی که در معرض گرد و غبار اورانیوم ضعیف شده بودند، غلظت بالایی از این فلز را در بدن خود نداشتند و بنابراین اورانیوم علت بیماری جدی برای آنها نبوده است.

این تحقیق که روی بیش از هزار سرباز پیشین آمریکایی که در جنگ خلیج‌فارس حضور داشتند صورت گرفت، به گفته دکتر هیلی، کامل‌ترین و معتبرترین تحقیق و پژوهش در این زمینه است. جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، موسوم به جنگ اول خلیج فارس، به رهبری آمریکا و با همکاری ائتلافی از ۳۵ کشور علیه عراق بود، که در پی حمله صدام حسین، رئیس‌جمهور وقت عراق، به کویت در سال ۱۹۹۰ صورت گرفت.

گفته می‌شود میزان ابتلای غیرنظامیان و سربازان عراقی به این علائم به درستی مستند نشده اما در گزارشی که یک موسسه مطالعات بین‌المللی کانادایی در سال ۱۹۹۶ منتشرکرد، نشان می‌داد بیماری‌های مشابه در عراق نیز افزایش یافته است.

پیش از این حدود ۳۳ هزار نیروی نظامی سابق بریتانیایی هم که سابقه حضور در جنگ اول خلیج‌فارس را داشتند، اعلام کرده بودند از علائمی مانند خستگی مزمن، درد مفاصل، مشکلات حافظه و تکلم رنج می‌برند. آنها گفتند طی سه دهه گذشته تلاش زیادی کردند تا بیماری آنها جدی گرفته شود. به طور کلی گفته می‌شود حدود ۲۵۰ هزار سرباز سابق از بریتانیا، آمریکا و از دیگر کشورهای غربی، سه دهه بعد از پایان جنگ اول خلیج‌فارس، همچنان از یک بیماری طولانی‌مدت رنج می‌برند.