برنامه‌های صداوسیما طی ۷ماه گذشته برای سومین‌بار مورد حمله قرار گرفت.
به گزارش هم میهن، شنبه‌شب بار دیگر صداوسیما مورد حمله سایبری قرار گرفت که بسیاری با لفظ «هک شدن» از آن یاد کردند، اما در این گزارش بررسی می‌کنیم آیا چنین اتفاقی که در برنامه زنده تلویزیونی صداوسیما رخ داد، هک محسوب می‌شود یا صرفا نفوذی بوده که پیش‌تر نیز در بهمن‌ماه سال گذشته رخ داده است؟
قرنطینه کارکنان سازمان
هم‌زمان با پخش خبری ساعت ۲۱ از شبکه خبر، ویدیویی از گروه عدالت علی پخش شد که بسیاری از هک شدن دوباره‌ی صداوسیما خبر دادند. اولین اقدام عملی حراست سازمان صداوسیما بعد از اتفاق رخ داده، چه بود؟ یکی از افرادی که شنبه‌شب و هم‌زمان با این اتفاق در سازمان صداوسیما حضور داشت، در گفت‌وگو با «هم‌میهن» گفت: «شنبه ساعت۲۱ بعد از اتفاقی که به‌صورت هم‌زمان در شبکه یک و شبکه خبر رخ داد، فضای ساختمان شیشه‌ای کاملا امنیتی شد. بچه‌هایی که در صداوسیما رفت‌وآمد دارند، می‌دانند استودیو شبکه خبر و اتاق معاونت سیاسی در ساختمان شیشه‌ای واقع شده است. در ادامه این اتفاق نیز در‌های ساختمان «۹ دی» هم بسته شد تا تمام افراد و کارکنانی که در این دو ساختمان حضور داشتند به‌مدت چهارساعت تا ۱:۱۵ بامداد در آنجا بمانند و اجازه خروج نداشته باشند. طی این چهارساعت از هیچ کارمندی بازجویی نشد، اما بعد از ساعت ۱:۱۵ بامداد، در شمالی سازمان روی افرادی که دیگر شیفت‌شان نبود باز شد؛ هرچند اسامی، شماره کارت ملی و علت حضور تمام کارکنان در آن چند ساعت درون سازمان صداوسیما، به‌صورت مکتوب به قلم تحریر درآمد و ثبت شد.»
سومین نفوذ طی ۷ ماه
هفتم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در آنونس ۳۰ثانیه‌ای که از شبکه یک و شبکه قرآن در حال پخش بود، چهره دوعضو ارشد گروه منافقین به‌مدت سه‌ثانیه پخش شد. این اتفاق برای اولین‌بار در یکی از شش‌شبکه اصلی صداوسیما رخ داده بود که باعث شد مقامات ارشد سازمان صداوسیما نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند. مسئولان فنی سازمان صداوسیما در آن زمان گفتند احتمالا سرور، مورد حمله هکری قرار گرفته است. دوازدهم بهمن‌ماه نیز شبکه تلوبیون توسط گروه عدالت علی مورد حمله سایبری قرار گرفت، هک شد و به‌مدت ۱۵ثانیه برنامه‌های تلوبیون از حالت عادی خارج شد. بعد از دوهک پیاپی، سازمان صداوسیما تغییرات گسترده‌ای در ساختار آنلاین خود ایجاد کرد و سرورهای خود را از اساس خاموش کرد تا سیستم‌های پخش به‌صورت «آفلاین» دربیاید.
درواقع سوئیچ پخش یک‌شبکه بعد از اتفاقات بهمن‌ماه، دیگر به هیچ اینترنتی وصل نیست که بخواهد مورد حمله سایبری یا هک شدن قرار بگیرد. شنبه‌شب اما اتفاق نادری در صداوسیما رخ داد و به یکباره شبکه‌یک و شبکه‌خبر با پخش تصاویری از گروه عدالت علی روبهرو شد. تصور اولیه این بود که بازهم صداوسیما با هک از سوی یکی از گروهک‌ها روبهرو شده، اما با تغییرات ساختاری و فنی که در بخش امنیتی صداوسیما رخ داده و از حالت آنلاین به آفلاین تغییر پیدا کرده، عملا هک‌شدن امکان‌پذیر نیست. حسین حداد تدوین‌گر و کارگردان تلویزیونی هم در توئیتی نوشته است، سوئیچ آنتن پخش شبکه‌یک به هیچ شبکه اینترنتی آنلاینی وصل نیست و نمی‌تواند از بیرون هک شده باشد.
پخش زنده هم قابلیت هک‌شدن ندارد؟
همانطور که پیش‌تر اشاره شد؛ بعد از هک‌های پیاپی بهمن‌ماه ۱۴۰۰ صداوسیما تصمیمی را اتخاذ کرد تا جلوی حمله سایبری را ازطریق اینترنت بگیرد و امنیت شبکه را بالا ببرد. به همین جهت سیستم‌های فنی شبکه به‌صورت آفلاین مدیریت شد تا نگرانی بابت هک‌شدن وجود نداشته باشد.
یکی از تهیه‌کنندگان ارشد صداوسیما نیز در گفت‌وگو با هم‌میهن احتمال هک‌شدن برنامه‌های زنده تلویزیونی که حساسیت بیشتری نسبت به برنامه‌های تولیدی دارد را هم رد می‌کند: «در برنامه‌های زنده، اگر شما یک فایل، ویدئو یا عکسی داشته باشید در گام نخست مدیرگروه، محتوای ارسال‌شده از سوی مجری یا میهمان برنامه را بعد از تایید سردبیر یا تهیه‌کننده بازبینی می‌کند. سپس مدیر گروه، محتوای موردنظر را برای «بازبین‌های پخش» ارسال می‌کند تا به تایید نهایی برسد و در انتها باردیگر در اختیار سردبیر برنامه قرار می‌گیرد. گفتنی است ناظر پخش نیز پیش از شروع برنامه، یک‌بار دیگر محتوای موردنظر را بازبینی می‌کند تا فایل مذکور تغییر پیدا نکرده باشد.» در ادامه نیز تهیه‌کننده تلویزیون معتقد است، هک‌شدن صداوسیما بعد از اتفاقات بهمن‌ماه و باتوجه به اینکه سیستم‌های امنیتی سازمان به شکل آفلاین اداره می‌شود و اصلا سرور آنلاین ندارد، عملا شدنی نیست.
مدیرتولید یکی از برنامه‌های شبکه یک نیز در گفت‌وگو با هم‌میهن در پاسخ به این سوال که اگر اتفاق فوری رخ دهد که نیازمند پخش تصویری فوری داشته باشد، این روند چطور طی می‌شود، گفت: «روال عادی برای پخش محتوای برنامه‌ها با بازبینی ناظرپخش که نماینده صداوسیما در برنامه‌های تلویزیونی است، مورد تایید قرار می‌گیرد، اما اگر موضوعی فوری رخ دهد که نیازمند پخش ویدئو یا عکسی باشد، ناظرپخش با تعهد مکتوب خودش مجوز پخش ویدئو یا عکس فوری را می‌دهد و اگر اتفاق خاصی رخ دهد، او و بعد کارگردان باید پاسخگو باشند.»
مدیرتولید برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما در ادامه پیرامون اینکه آیا برنامه‌های زنده تلویزیونی در صداوسیما نیز با تاخیر به دست مردم می‌رسد یا خیر گفت: «برنامه‌های زنده بدون تاخیر به‌دست مخاطب می‌رسد، آن چهار پنج ثانیه‌ای که مخاطب دیرتر دریافت می‌کند به‌خاطر مسائل امنیتی نیست، بلکه به‌خاطر سرعت انتقال است که چهارثانیه طول می‌کشد تا از استودیو برنامه به آنتن مردم برسد. مسابقات فوتبال اما با هفت‌ثانیه تاخیر پخش می‌شود که به‌خاطر ملاحظات روی سکوهای ورزشگاه‌هاست تا اگر اتفاق خاصی روی سکوهای مسابقات فوتبال در کشورهای دیگر افتاد، صداوسیما فرصت سانسور و جایگزینی تصویر را داشته باشد.»
سکوت صداوسیما
درحالی‌که وزیر ارتباطات روز شنبه تاکید کرده بود شبکه اینترنت ملی و سرورهای داخلی کشور با نظم و به‌دور از دسترس حملات سایبری به فعالیت خود ادامه می‌دهند، بسیاری از فعالان شبکه‌های اجتماعی باتوجه به نوع گزارش پخش شده و لوگوهای روی صفحه و زیرنویس‌ها معتقدند، آن‌چه برای این بخش خبری رخ داده در گزارش پلی‌بک پخش شده و یک خرابکاری بوده و به همین دلیل ناظران پخش با قطع پخش گزارش ضبط شده مانع ازتداوم آن شده‌اند. سکوت مدیران ارشد صداوسیما نسبت به این ماجرا اما نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد که این سازمان با حملات سایبری یا نفوذ رخ داده، با چالش جدی روبهرو شده است. باید دید بعد از آفلاین شدن سیستم‌های امنیتی و البته بررسی‌های بیشتر درون‌سازمانی، چنین اتفاقی تکرار خواهد شد یا خیر.
همچنین یک منبع آگاه در سازمان صداوسیما در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، درباره نتایج اولین بررسی‌ها پیرامون این هک اظهار کرده است: «بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد پخش فایل آلوده در اخبار ساعت ۲۱ روز شنبه ناشی از هک پلی‌اوت شبکه خبر بوده است. پشت‌صحنه برخی خبرسازی‌ها و شایعات منتشرشده و اکانت‌های سازمانی، برخی گروه‌ها و جریان‌ها هستند که تضعیف مدیریت سازمان صداوسیما را دنبال می‌کنند.»
او با اعلام اینکه بعد از هک ۷ بهمن ۱۴۰۰ هیچ‌کدام از نهادهای مسئول حتی یک ریال نیز به امن‌سازی شبکه سازمان کمک نکردند، گفت: «بررسی‌های فارنزیک هک سال گذشته مشخص کرد مهاجم از خردادماه ۱۴۰۰ در شبکه سازمان حضور داشته و فرآیند امن‌سازی شبکه‌های سیما موفق بوده است؛ اما شبکه خبر به واسطه ماهیت خبری خود دسترسی‌های ویژه‌ای داشته که بعد از رخداد اخیر در حال امن‌سازی است.»
- 9
- 6
