واکنش ها به تصاویر «پوست و استخوان» شده 'فرهاد میثمی' در زندان

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: انتشار تصاویری از جسم نحیف فرهاد میثمی با شرح؛ «زندانی سیاسی در اعتصاب غذا»، در حالی از پنج‌شنبه ۱۳ بهمن ماه، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی یافته و احساسات عمومی را جریحه‌دار کرده است، که قوه قضاییه این تصاویر را نه ناشی از اعتصاب غذای این زندانی، که به «بیماری کولیت» او مربوط می‌داند.

 میثمی اما پیش از آنکه در خصوص وضعیتش، برداشت به مطلوب شود؛ کنش خود را «امساک در خوردن غذا» نامیده و در نامه‌ای، این امساک را برای نیل به اهداف «توقف اعدام معترضان، آزادی شش زندانی سیاسی- مدنی و توقف آزارهای اجبار حجاب» عنوان کرده است.

با این حال بازتاب گسترده تصاویر میثمی سبب شده تا نزاع مجازی هم بین حامیان او و مخالفانش دربگیرد. حامیان، نگران جان او هستند، ایستادگی‌اش را برای حصول به نتیجه می‌ستایند و معتقدند، حاکمیت باید صدای اعتراض او و سایر معترضان را بشنود و مخالفانش، بیماری‌ او را سبب لاغری مفرطش ارزیابی می‌کنند.

در این میان برخی نیز معتقدند؛ مقامات زندان، باید مستندات بیماری که مدعی‌اند فرهاد میثمی به سبب آن چنین نحیف شده است را منتشر کنند؛ چرا که او از مرداد ۹۷ بدون حتی یک روز مرخصی در زندان به سر می‌برد و قطعا مستندات و مدارک بیماری‌های احتمالی‌‌اش نیز در اختیار سازمان زندان‌هاست.

قوه قضاییه: فرهاد میثمی در اعتصاب غذا نیست

پس از انتشار تصاویر فرهاد میثمی با شرح اعتصاب غذا، روز جمعه ۱۴ بهمن ماه، مرکز رسانه قوه قضاییه با انتشار عکسی از او درباره شرایط این زندانی نوشت: «فرهاد میثمی با اتهام توهین به مقدسات و اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی محاکمه و پس از ورود به زندان در سال ۹۷ اقدام به اعتصاب غذا در یک بازه زمانی موقت کرد با توجه به این‌که او سابقه بیماری کولیت داشته است، در همان مقطع زمانی مقداری وزن از دست داد، اما با مداخلات پزشکان و رایزنی‌های صورت گرفته از سوی مسئولین زندان سرانجام اعتصاب غذای خود را شکست و تحت درمان پزشکی و دارویی قرار گرفت».

این مرکز در ادامه افزوده است: «اما از شب گذشته(۱۳ بهمن) مجددا عکس‌هایی از فرهاد میثمی در فضای مجازی منتشر شده که پیگیری‌های روابط عمومی سازمان زندان‌ها نشان می‌دهد فرهاد میثمی در این دوره خاص اعتصاب غذا نکرده اما به هم‌بندی‌ها و مسئولین زندان اعلام کرده «من کمترین مقدار غذا را مصرف می‌کنم. در حال حاضر با توجه به نظارت کادر زندان و گزارش‌های ارسال شده به مسئولین زندان رجایی شهر، وضعیت عمومی نامبرده به طور مرتب تحت نظر پزشک مقیم زندان بوده و حال عمومی‌اش مناسب گزارش شده است».

فرهاد میثمی اما چرا در زندان است؟

پزشک ۵۳ ساله‌ای که پیشتر نامش با کتاب‌های کنکور گره خورده بود و بیشتر میان دانش‌آموزان و پشت‌کنکوری‌ها چهره‌ای شناخته شده‌‌ای محسوب می‌شد، سال‌ها بود که به واسطه پیگیری مطالبات مدنی‌اش، انتشاراتی که در این باره داشت را واگذار و ادامه تحصیل در دوره تخصص پاتولوژی را نیز رها کرده بود. او را نخستین بار در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۹۷ به اتهام مخالفت با اجباری بودن حجاب در ایران بازداشت و به زندان اوین منتقل کردند.

براساس گزارشی که رویداد ۲۴ منتشر کرده است، هنگام بازداشت میثمی، چند مدالیون و پیکسل (بج سینه) با نقوش مخالفت با حجاب اجباری در منزل او بوده که همین‌ها به عنوان «مدرک جرم» ضبط شده و به پرونده او پیوست شد.

قاضی صلواتی، قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده‌‌اش، وکیل درخواستی او را نپذیرفت و وکالت او به وکیل تسخیری واگذار شد.

فرهاد میثمی از سال ۱۳۹۷ تاکنون چندین بار اعتصاب غذا کرده است که در عمده موارد در حمایت از افرادی بوده که به زندان محکوم شده‌اند. او در بیرون از زندان در واکنش به درگذشت هاله سحابی و هدی صابر اعتصاب غذا کرد.

در مورد دیگری فرهاد میثمی در اعتراض به صدور حکم اعدام برای احمدرضا اجلالی اعتصاب غذا کرد. احمدرضا جلالی شهروند ایرانی سوئدی و استاد دانشگاه و پژوهشگر مدیریت بحران و حوادث غیرمترقبه بود که در کشورهای بلژیک و سوئد و ایتالیا تدریس می‌کرد و در ایران به جرم جاسوسی برای دول متخاصم توسط قاضی صلواتی به اعدام محکوم شد.

بار دیگر فرهاد میثمی در اعتراض به عدم پذیرش وکیل در دادگاه، اعتصاب غذا کرد و در مورد آخر اعتصاب غذا که تا ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۱ به طول انجامید، سه موردی که پیشتر ذکر شد را به عنوان دلایل اعتصاب غذای خود عنوان کرد.

اعتصاب ابزاری برای شنیدن صدا

اعتصاب غذا سالیان درازی است که به عنوان نمادی از اعتراض بدون خشونت و نافرمانی مدنی مورد توجه است. گاهی در شرایطی که راه دیگری برای نشان دادن اعتراض نیست؛ زندانیان سیاسی از آن استفاده می‌کنند تا ناراضایتی خود را نشان دهند. از گاندی گرفته تا امام موسی صدر، از بابی ساندرز مبارز ایرلندی تا زندانیان دیگری که به دلایل سیاسی و ... در زندان بوده‌‌اند از این روش برای اعلام صدای خود استفاده می‌کنند. از آنجایی که بر‌اساس قوانین زندان‌ها، مسئولان زندان در همه دول دنیا موظف به حفظ جان زندانیانشان هستند، سعی می‌کنند تا زندانیان را از این عمل بازدارند یا خواست آنها را بشنوند.

طرفداران اعتصاب غذا معتقدند فردی که دست به اعتصاب غذا زده با گرسنگی دادن به خود، «مرگ» و «رنج» را که امری بسیار شخصی است، همگانی می‌کند و رنج او منبع انرژی برای حمایت‌کنندگان و ناظران می‌شود. به گفته آنها، فرد اعتصاب‌کننده که اغلب صدایش به جایی نمی‌رسد، با بر سر دست گرفتن جان خود، قادر می‌شود پیامی را برساند و بر صاحبان قدرت، اثر بگذارد.

البته در مواردی در ایران و سایر کشورهای دنیا هم برخی از این اعتصاب غذاها بدون حصول به نتیجه به مرگ اعتصاب کننده یا آثار وخیم جسمی برای او منجر شده است. همان موردی که بسیاری را بر آن داشته تا در پیام‌هایی از فرهاد میثمی بخواهند که به اعتصابش پایان دهد.

برخی هم در میانه این اعتصاب از مقامات کشور خواسته‌اند تا صدای این معترض مدنی را بشنوند و به اسارت او پایان دهند.

عباس عبدی، فعال مدنی و روزنامه‌نگار در توییترش با درخواست آزادی میثمی نوشته است: «کینه‌ورزی پایان خوشی ندارد. منتقد و حتی مخالف منصف و جوانمرد نعمتی با ارزش است».

محسن برهانی، استاد حقوق نیز زندانی شدن فرهاد میثمی را به دلیل عقیده‌اش زیر سول برده و نوشته است: «مخالفت با حجاب اجباری به معنای مخالفت با حجاب نیست. حجاب امر مسلّم شرعی است، اما الزام قانونی حجاب، چنین نمی‌باشد. اگر شخصی با چنین الزام و اجباری اعلام مخالفت کند، رفتار او‌ مصداق هیچ جرمی در قوانین کشور نیست. محکومیت فرهاد میثمی به استناد بند چ م ۴۷۴ آیین دادرسی کشور قابلیت اعاده دادرسی دارد».

در روزهای اخیر جعفر پناهی، کارگردان سینما که گفته می‌شود در اعتصاب غذا به‌سرمی‌برد، از زندان آزاد شد و این امیدواری را در بسیاری زنده کرد که پرونده فرهاد میثمی و دیگر زندانیان سیاسی نیز مورد بازنگری قرار گیرد و این بازنگری به آزادی آنها منجر شود.

سعیده علیپور