فاضل میبدی: حکومت نباید در بحث حجاب دخالت کند/ دیگر جبر و زور جواب نمی‌دهد

همزمان با نزدیک شدن سالگرد مرگ مهسا امینی، بار دیگر بحث وظیفه حکومت در برابر حجاب مطرح شده است. چندی پیش یک پژوهشگر دین در گفت و گو با جماران عنوان کرد که «بحث اجبار کردن حجاب توسط حکومت اساساً در فقه سابقه ندارد». عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در واکنش به آن گفت: « این حرف هم یک اشکال جدی دارد و آن، این است که اگر حاکمیت امری را که به مصلحت جامعه است، نتواند الزام کند، حاکمیت نیست و یک پارادوکس ایجاد می‌کند. حاکمیت یعنی الزام کردن؛ به عنوان مثال حاکمیت الزام می‌کند قوانین راهنمایی و رانندگی، قوانین بهداشتی و... اجرا شود؛ قوانین فرهنگی هم از این قاعده مستثنی نیست ...گفته می‌شود که در حکومت اسلامی، حاکم اسلامی حق الزام ندارد؛ چون دلیلی نداریم. در حالی که دلیلش «ولایت فقیه» است...».

دیده‌بان ایران نظر محمدتقی قاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم را درباره دخالت حکومت در بحث حجاب جویا شده است. مشروح این گفت و گو را در ادامه می‌خوانید.

 فاضل میبدی در پاسخ به این پرسش که آیا حکومت ملزم به اجبار کردن حجاب است، یا خیر  گفت: به این نوع مسائل دو مدل نگاه می‌توان داشت؛ یک نگاه فقهی و دیگری نگاه اخلاقی. ممکن است برخی بگویند حجاب الزامی است ولی باید ببینیم نگاه اخلاقی چیست؟ اخلاقی این است که ما هیچ حکمی در اسلام را نمی‌توانیم تحمیل کنیم چراکه دین تحمیل کردنی نیست. به بیانی دیگر اجبار به فرمانبرداری از دین جواب نمی‌دهد. به طور مثال نمی‌توانید به فردی دستور دهید که نماز بخواند بلکه باید از طریق صحبت، آموزش و دعوت صورت گیرد یعنی همان روشی که پیغمبر انجام می‌دادند. ما حتی یک روایت هم نداریم که پیامبر یا امام علی (ع) به کسی گفته باشند حجاب را رعایت کن.

این پژوهشگر دینی خاطرنشان کرد: ارائه لایحه حجاب هم که آقایان دارند برای به قول خودشان مبارزه به بی‌حجابی انجام می‌دهند روش اخلاقی نیست. برخوردهای اینچنینی برای یک امر شرعی و دینی نتیجه نمی‌دهد. در اسلام گفته می‌شود که اگر امر به معروف و نهی از منکر جواب نداد دیگر وظیفه ندارید. با این روش‌های بگیر و ببند آقایان نتیجه گرفته‌اند؟ ضمن اینکه اگر مشکلات اقتصادی و اجتماعی‌ جامعه حل نشود، مسئله حجاب هم حل نمی‌شود. ما بایستی مشکلات اساسی افراد را حل کنیم تا افراد به حاکمیت اعتماد کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که حکومت باید  درخصوص حجاب زنان و دختران چه واکنشی داشته باشد، گفت: حکومت هرچه کمتر دخالت کند بهتر است. باید برای تبیین کار را بسپرد به دست واعظان و سخنوران؛ حال یا اثر می‌گذارد یا نه مشخص نیست مردم باید خودشان انتخاب کنند. اما دیگر جبر و زور جواب نمی‌دهد.

فاضل میبدی در پاسخ به این پرسش که « چرا برخی از افراد مسئول معتقد هستند که پذیرفتن نظر جامعه به معنای عقب نشینی حکومت است» گفت: بنده معتقدم در مسائل دینی و شرعی حکومت از طریق پلیس نمی‌تواند کاری کند. از طریق ارشاد و سخن خوب است اما قانون گذاشتن برای امر اخلاقی نتیجه نمی‌دهد. پشت هیچ امر اخلاقی پلیس نمی‌تواند باشد. کسی که خودش علاقه داشته باشد ارشاد برایش خوب و موثر است اما وادار کردن با جبر و زور و پلیس نتیجه نمی‌دهد. وظیفه اصلی حکومت حل مشکلات اقتصادی امنیتی معیشتی است. اینکه بگوییم مسئله حجاب وظیفه حکومت یا مجلس است فایده ندارد.

این فعال سیاسی در پاسخ به سوال دیگری درباره احتمال اقبال جامعه به حجاب گفت: این بحث کارشناسی است و من نمی‌توانم دقیق پاسخ دهم. اما یک مسئله‌ای که می‌شد فرهنگی و با ملایمت حل شود متاسفانه سیاسی شده و هم برای جامعه و هم برای حکومت بد است. امر اخلاقی وشرعی که می‌شد با صحبت حل کرد را به گونه‌ای برخورد کردند که تبدیل به لج و لجبازی شده است. اگر با همین روش هم جلو رود کار بدتر می‌شود.