حقوق شهروندی دانستنی، خواستنی و گرفتنی است

با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری همه کاندیدا‌ها در تلاش برای جذب آرای مردم هستند و در این بین  منشور حقوق شهروندی از جمله بحث هایی است که این روز‌ها نامزد‌های مخالف دولت هر روز در هر جمعی که  فرصت سخنرانی پیدا می‌کنند مورد انتقاد قرار می‌‌دهند.

***باید نوشتن حقوق شهروندیرا بس کنیم

سید ابراهیم رئیسی کاندیدای مورد حمایت جمعی از اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری در یکی از میتینگ‌های انتخاباتی خود گفت: حقوق شهروندی به درد کسانی می‌خورد که شغل ندارند. دادستان سابق کشور در محل ستاد انتخابات وزارت کشور با انتقاد از منشور حقوق شهروندی اظهار کرد: حقوق شهروندی تا به حال چندین بار نوشته شده است. باید نوشتن را بس کنیم و در عمل آن را اجرایی کنیم. دوره نگارش حقوق شهروندی تمام شده است و دیگر نیازی به انشا نداریم بلکه باید در صحنه عمل و میدان اجرایی، حقوق شهروندان را مستقر کنیم.

اولین حق شهروندی، حق هوا است

محمد باقر قالیباف شهردار تهران که بعد از ۲ شکست برای بار سوم در عرصه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است در مناظره تلویزیونی نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری که جمعه گذشته با موضوع اجتماعی برگزار شد، با انتقاد از دولت، باز هم به بحث اشتغال گریزی  اشاره کرد وگفت:  یکی از بحث هایی که در حوزه اشتغال مطرح است؛ اشتغال پایدار و عمومی است.  در اشتغال عمومی می‌توانیم جوانان را به کار بگیریم. امروز از حقوق شهروندی حرف می‌زنیم، خب اولین حق مردم هوا است! ما هوا را هم با بی تدبیری از مردم گرفته‌ایم و بعد می‌آیید عذرخواهی هم می‌کنید!

  شهردارِ تهران همچنین در مراسم بهره‌برداری از ۶۵۵ دستگاه واگن و لوکوموتیو برقی مترو تهران و حومه گفت است: اگر می‌خواهید به مردم شهر خدمت کنید و برای مردم شهر ارزش و کرامتی قائل هستید و اگر به حقوق شهروندی اعتقاد دارید برای توسعه مترو و رفع آلودگی هوا فکری بکنید. باید توجه داشته باشیم که شرط حیات، زندگی و سلامت از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندان است. این در حالی است که امروز بدون شک آلودگی هوا شرایط زندگی و سلامت مردم را به خطر انداخته است.

اگر به حقوق شهروندی ارزشی قائل هستیم، اولین وظیفه ما آن است که این کار را انجام دهیم. طبیعی است مهم‌ترین عنصر و اقدامی که می‌تواند جریان آلودگی هوا را در شهر حل کند، توسعه حمل و نقل عمومی است؛ اگر به این بی‌توجهی شود یعنی احترامی برای حقوق شهروندی قائل نیستیم. برای اطلاع بیشتر از مفاد منشور حقوق شهروندی و دلایل دوباره  نوشته شدن آن با الهام امین زاده، دستیار اول رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی به گفت و گوی کوتاه نشستیم تا کمی در باره جایگاه قانونی این منشور و اینکه پشوانه اجرایی آن چگونه خواهد شد صحبت کنیم.

برخی از قوانینی که امکان ایجاد رانت و فساد را داشت بررسی واصلاح کردیم

الهام امین زاده، با اشاره به انتقادات موجود رقیبان انتخاباتی حسن روحانی  درباره منشور حقوق شهروندی و همچنین  با بیان اینکه در فصل سوم قانون اساسی به حقوق شهروندان توجه شده است گفت: رئیس جمهور در سال ۱۳۹۲ که وعده تحقق حقوق شهروندی را دادند بعد از ۳ سال مطالعه و بررسی و اجرای آن در برخی از استان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف منشوری تهیه شد  تا نگاه خدمت رسانی دولتی با تاکید بر حقوق شهروندان باشد.  برخی از قوانینی که مصوب قبل از انقلاب بود و امکان ایجاد رانت و فساد را داشت با همکاری بخش خصوصی و دولت بررسی و اصلاح کردیم که با توجه به تغییر جامعه ایرانی نیازمند اصلاح بودند.

حقوقی که قبلا پیش بینی نشده بوددر منشور حقوق شهروندی مد نظر قرار گرفته شد

امین زاده قانون اساسی را مادر منشور حقوق شهروندی دانست و تصریح کرد: در منشور حقوق شهروندی، حقوقی همانند حق دسترسی آزاد به اطلاعات و حق دسترسی آزاد به فضای مجازی که در دهه‌های اخیر حقوق جدیدی هستند و ما در سال ۵۸ پیش‌بینی نکردیم در منشور حقوق شهروندی مدنظر قرار گرفته و قوانین و آیین نامه‌های اجرایی آن تدوین شده است.

ایجاد سامانه‌های مختلف را از جمله حقوق شهروندان است، نهضت سامانه‌هایی که به صورت برخط و آنلاین در اختیار مردم قرار گرفته‌اند از جمله سامانه مالیات، گمرک و سامانه وزارت راه و شهرسازی از جمله موارد حق دسترسی آزاد مردم به اطلاعات است که در منشور حقوق شهروندی به آن پرداخته شده و در حال حاضر نیز اجرا می‌شود. در واقع ما این حقوق را به رسمیت شناخته‌ایم.

حقوق شهروندی در شهرستان‌ها

وی به اجرای منشور حقوق شهروندی در استان‌ها اشاره کرد و گفت: در هر استانی به صورت پایلود برای آنها حق شهروندی تعیین کردیم که خودشان به ما اعلام کنند و در جلسه‌ای که با استان‌های مختلف همانند خراسان رضوی، همدان، گلستان، لرستان داشتیم نتایج بسیار ارزشمندی داشت به طوری که می‌توان گفت سمن‌ها بازوی اجرای حقوق شهروندی در استان‌ها هستند.

حقوق شهروندی دانستنی، خواستنی و گرفتنی است

امین زاده با بیان اینکه موظف هستیم که حقوق شهروندی را اجرا کنیم گفت: رئیس جمهور همواره بر این نکته تأکید داشته و دارند که حقوق شهروندی دانستنی است، خواستنی است و گرفتنی است واگر شهروندان ما واقعا به حقوق خودشان آگاه و مطلع باشند در بسیاری از موارد با حقوق خود را دانسته و با مشکلی روبه رو نخواهند بود. ۸۰ درصد از منشور حقوق شهروندی که رئیس جمهور در آذر ماه ۹۵ آن را رونمایی کرد پشتوانه قانونی دارد و در قوانین جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شده است و مابقی آن که به حق است.  

ما نیاز داریم  به این داریم که برای آن قانون پیش بینی کنیم تا مردم به حق خود برسند و این موضوع نیاز به همکاری سه قوه دارد. به همین منظور  مذاکراتی با رئیس مجلس شورای اسلامی و برخی از مسئولان بخش‌های از قوه قضائیه داشتیم، باید تلاش کرد تا قانون به اطلاع مردم برسد  و مردم از حقوق طبیعی خودشان اطلاع پیدا کنند.

نمی‌توان توقع داشت مردم از ۱۱ هزار عنوان قانون اطلاع داشته باشند

وی گفت: نمی‌توان این توقع را داشت که مردم از ۱۱ هزار عنوان قانون موجود اطلاع داشته باشند و از طرفی نمی‌توان با این دید نگاه کرد که هر کسی که جاهل به قانون است  به ما ارتباطی ندارد و باید برخورد کنیم.

در دیداری که ما  با آقای لاریجانی رئیس مجلس داشتیم؛ ایشان گفتند که  بایدتدبیری اندیشه شود تا از طریق صدا و سیما و قالب بسته‌های فرهنگی و هنری، این قوانین منشور حقوق شهروندی که حق طبیعی مردم است  به اطلاعشان برسند تا نسبت به حقوق خود آگاهی پیدا کنند. با قوه قضائیه نیز در حال مذاکره هستیم تا برای مواردی که مجازاتی برای نقض حقوق شهروندی پیش بینی نشده است، طرح مشترکی بین دولت و قوه قضائیه در نظر گرفته شود و برای تصویب به مجلس ارائه شود.

در آخر...

امام علی (ع) در بخشی از خطبه۲۹ نهج البلاغه گفته‌اند حق گرفتنی است نه دادنی یعنی هرگز نمى توان انتظار داشت که با میل و رغبت حقوق شخصی به او اهدا شود بلکه برای تحقق حق باید تلاش کرد. در جامعه ما خیلی از شهروندان حتی از حقوق خود آگاهی لازم را ندارند و همین موضوع باعث می‌شود که در بسیاری از مواقع آن طور که شایسته  است با آن‌ها برخورد نشود. بهتر است برای احقاق حقوق شهروندی خود حداقل از آن‌ها آگاهی داشته باشیم.