اعتمادآنلاین،«بزرگترین مخالف روحانی جمهوری اسلامی»؛ این لقبی است که سازنده مستند قائم مقام به مرحوم حسینعلی منتظری می‌دهد. مستندی که به اسنادی استناد می کند که دسترسی همگان به آن ها ممکن نیست و برش گزینشی و چینش گزینشی آن نیز مختص مستندسازانی است که تلاش می کنند پیش فرض خود با این گزینش و چینش جهت‌دار درباره موضوعی به مخاطب بقبولانند. همان تلاشی که مستند ساز در «قائم مقام» دارد تا مرحوم منتظری را بزرگترین مخالف روحانی جمهوری اسلامی نشان دهد که البته برای آن دلایلی را بر می شمارد.
مستندساز با روایت دلخواه از حوادث انقلاب سعی می کند بگوید که مرحوم آیت الله منتظری مخالف امام خمینی و نظام اسلامی بوده است چون:
- دفترش به روی همه از جمله لیبرال، نهضت آزادی و مارکسیست باز بود.
- بعد از پایان دفاع مقدس گفته بود که با شعارهای تند ایران را در جهان منزوی و جوانان را نابود کردید.
- نسبت به اعدام و شکنجه در زندان ها اعترض کرده بود.
- درباره ارزش رأی ۲۰ میلیونی مردم به رئیس جمهوری در دوم خرداد صحبت کرده بود.
- نسبت به نتایج انتخابات سال ۸۸ اعتراض داشت.
قدرت مستندساز در دسترسی به منابع از یک سو و از سوی دیگر داشتن حامی برای پخش آن ها از نکات قابل توجه است. این مستند اسامی، صدا و تصویر افرادی را پخش می کند که تقریبا در شرایط امروز هیچ کسی اجازه نام بردن از آنان را ندارد. نام و تصویر نخست وزیر دوران دفاع مقدس، نام، تصویر و بخش هایی از نشست خبری رئیس دولت اصلاحات از جمله خط قرمزهایی است که این روزها اهالی رسانه اجازه ورود به آن را ندارند ولی این مستند آزادانه هر قسمتی از این خط قرمز را خواسته انتخاب کرده و در دل «قائم مقام» گنجانده و در منظر عمومی قرار داده است.
این مستند آزادانه اطلاعاتی را پخش می کند که دیگران برای انتشار آن محاکمه شده اند. احمد منتظری فرزند مرحوم منتظری سال گذشته در دادگاه ویژه روحانیت به دلیل انتشار یک فایل صوتی از پدرش مربوط به اعتراض حسینعلی منتظری به آنچه اعدام های دهه ۶۰ خوانده می شود به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، انتشار اسناد سری و تبلیغ علیه نظام به تحمل ده سال حبس تعزیری و به جهت انتشار فایل صوتی دارای طبقه‌بندی سری به تحمل ده سال حبس تعزیری و به اتهام تبلیغ علیه نظام به تحمل یک سال حبس تعزیری جمعاً به تحمل ۲۱ سال حبس تعزیری محکوم شده بود اما بخش هایی از این فایل صوتی و همچنین صوت دیگر جلسات محرمانه نیز در این مستند پخش می شود.
مستندساز که خود ادعای منصفانه بودن «قائم مقام» را دارد در تمام مراحل روایت از صفات مختلفی برای دسته بندی افراد استفاده می کند.آنجا که فیلم های حمله عده ای به بیت مرحوم منتظری را پخش می کند از عبارت «تظاهرات مردمی» استفاده می کند و آنجا که تصاویر اعتراضات مردمی به حصر منتظری را پخش می کند، به آنان لقب «اغتشاشگر» می دهد.
«قائم مقام» با ربط و بی ربط تمام تمرکز خود را روی طیفی از چهره های مختلف سیاسی کشور گذاشته از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، میرحسین موسوی، علی اکبر ناطق نوری، حسام الدین آشنا و سید محمد خاتمی و می کوشد مخالف بودن منتظری با جمهوری اسلامی را از زبان آنان روایت کند. «قائم مقام» می گوید که میرحسین موسوی به عنوان نخست وزیر وقت دستور پایین کشده شدن تصاویر منتظری را صادر کرده است. واضح است که اگر این ادعا صحیح باشد این دستور پس از عزل منتظری از سمت قائم مقامی از طرف امام خمینی(ره) بوده و نخست وزیر وقت تنها مجری یک تصمیم کلان بوده است اما «قائم مقام» می خواهد این اقدام را تصمیم شخصی نخست وزیر وقت نشان دهد.
همچنین در این مستند برای اولین بار اظهارات چند سال گذشته علی اکبر ناطق نوری درباره مرحوم منتظری را پخش می کند که ناطق می گوید مرحوم منتظری شأن قائم مقامی را در نظر نمی گرفت و بعضا با تمسخر درباره او صحبت می کند و در ادامه حصر مرحوم منتظری را تصمیم اتخاذ شده در شورای عالی امنیت ملی به ریاست سید محمد خاتمی و با حضور حسن روحانی معرفی می کند که البته همانطور که قبول حصر میرحسین موسوی بر اساس تصمیم شورای عالی امنیت ملی برای عموم مردم سخت است؛ پذیرش این ادعا نیز دشوار است. در قسمتی از مستند فیلمی از حسام الدین آشنا در لباس روحانیت به عنوان معاون وقت وزارت اطلاعات پخش می شود که او از یک نمایشگاه در اصفهان درباره باند مهدی هاشمی بازدید کرده است. فیلمی که معلوم نیست سازندگان این مستند چگونه و با چه روابطی توانسته اند به آن دسترسی پیدا کنند و مجوز پخش آن را بگیرند. قابل توجه است که محور تمام سخنان پخش شده از مرحوم هاشمی رفسنجانی شاید موضوعات مربوط به مرحوم منتظری باشد اما بیشتر با تأکید به حل اختلافات و دوری از تنش در کشور است.
«قائم مقام» با قرار دادن تصاویر این شخصیت ها کوشیده نظر تصدیقی این چهره ها را برای طرد مرحوم منتظری به نمایش بگذارد اما اظهاراتی برش خورده و گزینش شده برای تصدیق پیش فرض «قائم مقام» مبنی بر مخالفت منتظری با نظام جمهوری اسلامی را نشان می دهد. در مقابل این اظهارات، نظر تصریحی هیچ کدام از این چهره ها درباره دلایل مخالف خواندن آن مرحوم ذکر نمی شود. «قائم مقام» نظری از این چهره ها درباره اینکه دفتر آن مرحوم به روی جریان های سیاسی باز بوده چیزی نشان نمی دهد. «قائم مقام» نظری از این چهره ها درباره اعتراض مرحوم منتظری به شکنجه ها نشان نمی دهد. «قائم مقام» مستندی به روایت اسناد گزینش شده و با پیش فرض های فراوان درباره مرحوم منتظری است.به واقع پس از مشاهده این مستند این سئوال به سرعت در ذهن جاری می شود که سازندگان مستند قائم مقام چه اهدافی را دنبال کرده اند؟و چه پیام و سیگنالی را به چه کسانی و چه جریان هایی می خواهند مخابره کنند؟
- 14
- 3
