محسن غرویان: امکان تجدید‌نظر در قانون اساسی بنا به مقتضیات زمان و مکان وجود دارد

حجت‌الاسلام محسن غرویان در گفت‌وگو با ایلنا، درباره مهمترین اهداف و دستاوردهای انقلاب اسلامی گفت:‌ ما چند هدف در انقلاب اسلامی داشتیم که بعضی از آنها محقق شده و بعضی هنوز به مرحله ایده‌آل نرسیده و باید دنبال شود.

این استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه هدف مهم انقلاب استقلال سیاسی بود، اظهار کرد:‌ هدف ما از انقلاب اسلامی این بود که بر اساس اندیشه دینی و اسلامی حکومتی با رای مردم داشته باشیم. این هدف محقق شد. رژیم شاهنشاهی سرنگون شد و نظام اسلامی را سر پا کردیم. این استقلال سیاسی حاصل شده اما انقلاب وعده‌هایی در اقتصاد و فرهنگ نیز به مردم داد.

غرویان با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی، آزادی‌های فکری، قلمی و اندیشه را به مردم وعده داد گفت: این آزادی‌ها هنوز به مرحله ایده‌آل نرسیده است؛ گرچه پیشرفت‌های زیادی داشتیم اما ایده‌آل ما حاصل نشده است. در بعد اقتصادی خواستیم بگوییم انقلاب اسلامی برای مردم رفاه می‌آورد و فقر را مثل کشورهای پیشرفته ریشه کن می‌کند  و ما می‌توانیم کشور را بسازیم؛ اما آنچنانی که ایده آل بوده حاصل نشده است.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه در حوزه فقه اقتصادی تدریس می‌کند و به همین واسطه کتاب‌های اقتصادی را مطالعه می‌کند گفت: مانع اصلی ما برای توسعه پایدار و توسعه به معنای دقیق کلمه، نوع تفکرات و قرائت‌های ناقص و تک بعدی از اسلام است. 

وی در توضیح این مساله افزود: نوع تفکر بعضی از علما که توسعه زیاد اقتصادی را مصداق دنیازدگی یا مادی گرایی می‌دانند، مانع توسعه پایدار است. در حالی که ما باید هرچه بیشتر از منابع تولید استفاده کنیم. آنچه مهم است این است که بی‌عدالتی نباشد؛ وگرنه توسعه باید در سطح کلان کشور برای همه مردم رفاه بیشتر و ثروت بیشتر فراهم کند. نظام اسلامی باید زندگی را برای مردم راحت کند.

درآمد و پول و ثروت خوب است؛ نه اینکه کشور را فقیر و وابسته نگه داریم. وقتی ما در مایحتاج روزمره وابسته به کشورهای دیگر باشیم، در اندیشه نیز وابسته می‌شویم چون تکنولوژی خارجی، فرهنگ خارجی را هم همراه خواهد آورد.  ما باید حد اعلای رفاه را ایجاد کنیم و این تفکرات غلط است. 

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص اینکه آیا افرادی با این تفکرات در راس تصمیم گیری‌ها و سیاست گذاری‌های اقتصادی هستند یا خیر ؟ گفت: شاید به شکل رسمی در راس نباشند اما تاثیر گذارند. بعضی علما و فقها و مراجع دینی و نمایندگان مجلس، چه حوزوی و چه دانشگاهی، تفکرات این چنینی دارند و هر پیشرفتی در علم تکنولوژی و توسعه اقتصادی را مصداق دنیا زدگی و اشرافیت می‌دانند و با آن مخالف هستند و در بین مردم و جامعه و نخبگان سیاسی موج ایجاد می‌کنند. 

وی این موج‌ها را مانع توسعه خواند و گفت: درست مثل جنجال‌هایی که در روابط دیپلماتیک در مساله برجام ایجاد کردند. اینها تفکرات مانع است و نمی‌گذارد ما توسعه پیدا کنیم. ما کشور جهان سوم محسوب می شویم خب چرا؟  بعضی همین جهان سومی بودن را افتخار می‌دانند، در حالی که این غلط است و باید یک کشور قدرتمند اقتصادی باشیم تا عزت و اقتدار خود را در کشورهای توسعه یافته داشته باشیم، وگرنه به چشم جهان سومی و ملتی فقیر و بدبخت می‌بینند. 

این مدرس حوزه در خصوص راه حل برون رفت از معضل آزادی‌های مدنی نیز گفت: گفت‌و‌گوی ملی به نظر من تنها راه رسیدن به انسجام ملی و وحدت ملی است. آقایان همه شعار می‌دهند اما اقدام عملی نمی‌کنند. واقعیت این است که در کشور ما تفکرات سیاسی مختلف است. جناح‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا و میانه‌رو با افراط و تفریط وجود دارند. این واقعیت است. آیا راهی به جز گفت‌و‌گوی ملی هست؟ 

وی افزود: در عین حال که گروه‌های مختلف سیاسی اصل نظام، قانون اساسی و ولایت فقیه را قبول دارند اما به هر حال در نحوه موضع گیری‌ها اختلافاتی وجود دارد که این امر طبیعی است و در  همه جای دنیا هم هست؛ اما مشترکات هم کم نیست. این وجود واقعیت اختلافات و وجود مشترکات راهی جز گفت وگو پیش ما نمی‌گذارد. 

غرویان با اشاره به مطرح شدن ایده گفت‌وگوی ملی از سوی معاون اول رییس‌جمهور اظهار کرد:‌ به نظر من علمای حوزه و روحانیت و مراجع و اساتید باید از این پیشنهاد حمایت کنند. این چیز خوبی است و در قرآن هم گفته شده دعوت کنید به احسن و منطق .اگر بتوانیم زمینه‌های گفت‌وگوی ملی را فراهم کنیم، آن آزادی‌هایی که انقلاب اسلامی به دنبال آن بود، محقق خواهد شد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص اینکه آیا کاستی‌های قانونی در مدت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشته یا خیر؟ نیز گفت: اگر نخبگان و خبرگان و مجلس و آنهایی که در حاکمیت هستند احساس کنند، در قانون اساسی در برخی چیزها باید تجدید نظر شود، امکان این امر وجود دارد.  شرایط و مقتضیات زمان و مکان عوض شده است. ما در فقه می‌گوییم فتوا بنا به مقتضیات زمان و مکان عوض می‌شود، در قانون اساسی هم همین طور است. به طور کلی وجود برخی نواقص در قانون اساسی را قبول دارم و می‌توان نشست و از مجرای عقلانی در بعضی مسائل تجدید نظر کرد. 

غرویان یکی از مصادیق این نواقص را موضوع آموزش رایگان خواند و گفت: مثلا مردم می‌گویند در قانون اساسی گفته شده آموزش و پرورش رایگان است اما اکنون برای آموزش در مدرسه و دانشگاه اگر پول نداشته باشند فرزندشان نمی‌تواند درس بخواند و یا هر چه پول بیشتر بدهند فرزندشان در نظام آموزشی بهتر می‌تواند تحصیل کند. این تلقی عرفی مردم است. آیا آموزش و پرورش در کشور رایگان است؟ درست است که مدارس دولتی می‌گویند در زمان ثبت‌نام پول نمی‌گیریم اما تحت عناوین دیگر پول گرفته می‌شود. این یعنی آموزش و پرورش رایگان نیست و با قانون اساسی مغایرت دارد.

وی گفت: در مسایل سیاسی، آزادی نیز همین طور است. تلقی مردم این است که تریبون‌های عمومی دست جناح خاصی است و بسیاری از جریان‌ها تریبون‌هایی که از بیت‌المال تغذیه می‌شوند را در اختیار ندارند. همین ها منشا این سوال است که آیا آزادی‌های مورد نظر در قانون اساسی محقق شده است؟  پاسخ بسیاری از این پرسش‌ها این است که محقق نشده است.