پيگيري‌ها ادامه دارد. آهسته و پيوسته و ممتد. کارشناسان وزارت اطلاعات به کميسيون امنيت ملي مجلس آمدند و توضيح دادند که فعالان محيط‌زيستي دست‌کم ۶۰ کيلومتر از مکان تحت‌نظر نهادهاي نظامي دور بوده‌‌اند و علاوه بر آن تجهيزات فيلم‌برداري فعالان محيط زيست به‌هيچ‌روي نمي‌توانسته از يکي، دو متر آن‌طرف‌تر تصويري تهيه کند. با اين حال حضور اخير سخنگوي قوه قضائيه نشانگر نکته ديگري است. محسني‌اژه‌اي در پاسخ به سؤال نمايندگان اصلاح‌طلب در فراکسيون اميد درباره گزارش وزارت اطلاعات بر جاسوسي آنها تأکيد کرده است. حالا بايد ديد وضعيت فعالان محيط‌زيستي به کدام جهت مي‌رود و پيگيري‌ها چگونه است. به‌تازگي سه‌نفر از فعالان بازداشت‌شده توانسته‌‌اند در ديداري کوتاه با خانواده‌شان ملاقات داشته باشند. با اين حال هيچ‌کدام از اين فعالان هنوز به وکيل دسترسي ندارند. چند روز پيش تلويزيون ايران مستندي با عنوان يوزپلنگ ايراني پخش کرد که در آن هومن جوکار، مدير پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي سخناني مي‌گفت. جوکار و جمع ديگري از فعالان محيط‌زيستي بيش از ۱۰۰ روز است که به همراه جمع کثيري از بهترين کارشناسان حيات وحش و فعالان محيط زيست در حبس‌اند.
محمود صادقي از جمله نمايندگان پيگير وضعيت بازداشت فعالان محيط‌زيستي در توييترش نوشته «در جلسه اخير کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، کارشناسان ضد جاسوسي واجا در پاسخ به نمايندگان اصولگرا که از وزير اطلاعات درباره علت عدم برخورد با فعالان محيط‌زيستي سؤال کرده بودند، صريحا مستدلا و مستندا اعلام کردند هيچ دليلي بر جاسوسي آنها نيافته‌اند».
غلامرضا حيدري ديگر نماينده اصلاح‌طلب مجلس مي‌گويد «نظر کارشناسان بخش ضدجاسوسي وزارت اطلاعات اين است که فعالان محيط زيست بازداشت‌شده جاسوس نيستند. اينجا به هر شکل موازي‌کاري در تشخيص هم مطرح است. بهتر است يک مرجع در اين زمينه تصميم‌گيري کند. از اينها گذشته انتظار شهروندان از شخص رئيس‌جمهوري، رسيدگي عاجل به پرونده‌هايي مشابه اين بازداشت‌هاست. آقاي روحاني رئيس شوراي عالي امنيت هستند و روا نيست پرونده‌اي که دو گفتار و روايت متناقض درباره آن وجود دارد بدون رأي و ورود ايشان ادامه يابد».
محمود صادقي نيز تأکيد دارد که با توجه به اهميت فعاليت‌هاي محيط‌زيستي بايد دو نکته مهم را در نظر گرفت. او در اين مورد گفته «نبايد کاري کنيم اعتماد و تلاش نهادهاي مدني براي فعاليت گسترده در اين حوزه‌ها با محدوديت مواجه شود. در يک قرائت حقوقي عنصر مادي و معنوي خطا در يک مسئله حقوقي بايد مدنظر قرار بگيرد. در اين مورد شواهد و توضيحات نشان مي‌دهد که نه عنصر مادي- شواهد و مستندات فيزيکي – و نه شواهد معنوي – يعني اراده به جاسوسي آگاهانه وجود ندارد و بهتر است مسئولان نيز با نگاه مساعدي به ادامه بررسي پرونده بپردازند تا اعتماد عمومي و فعاليت‌هاي مدني در حوزه محيط زيست نيز با رعب و وحشت مواجه نباشد».
در جلسه اخير کميسيون امنيت مجلس حجت‌الاسلام احمد سالک و محمدجواد ابطحي خواستار توضيح وزارت اطلاعات شدند. سؤال و نکته اين دو نماينده اين بود که چرا با وجود فعاليت جاسوسي فعالان محيط‌زيستي، وزارت اطلاعات در زمينه شناسايي عملکرد خلاف قانون اينها تعلل کرده است. در همين حال تا اينجاي کار گزارش وزارت اطلاعات نشان از آن دارد که بر اساس شواهد موجود دليل و مستندي بر جاسوسي نيافته است.
صادقي به گفت‌وشنود خود با برخي کارشناسان اطلاعات سپاه اشاره دارد و اينکه «برخي کارشناسان اطلاعات سپاه در گفت‌وگوهايي که با آنها داشتم گاهي مي‌گويند اين افراد به طور ناآگاهانه از اطلاعاتي استفاده کردهاند که در نهايت مورد سوء استفاده سرويس‌هاي بيگانه قرار گرفته است. بر فرض اينکه از بعد مادي عمل مجرمانه باشد و اطلاعاتي ردوبدل کرده باشند اما اکثر ايشان درباره عنصر معنوي جرم – شامل اينکه عامدا و عالما انجام داده باشند– مترتب نبوده است. تأکيد دارم که در بعد مادي نيز کارشناسان خبره بخش ضدجاسوسي وزارت اطلاعات عمل و کنش محيط‌زيستي آنها راجاسوسي نمي‌دانند».
رئيس فراکسيون شفافيت مجلس همچنين درباره ديگر مکالمات خود با نيروهايي از اطلاعات سپاه گفته «برخي از آنها هم مي‌گويند فعالان محيط‌زيستي به جاسوسي اقرار کرده يا عليه ديگران اقرار کردهاند. اما در اين مورد نيز لحاظ‌کردن اين نکته ضروري است که اگر اقرار نافذ باشد – يعني شرايط بدون اکراه و آزادي اراده انجام شود – باز هم فعل اقرار در حد خود فرد نافذ است نه ديگران».
وضعيت پرونده رسيدگي به فعالان محيط‌زيستي در شرايطي دنبال مي‌شود که تداوم بازداشت گسترده فعالان محيط زيست گزارش شده و شمار بازداشتي‌ها به ۵۵ نفر رسيده است.
در دو روز گذشته ۴۰ نفر از فعالان محلي و محيط‌بانان بندر لنگه بازداشت شدند؛ ۱۰روز قبل هم محمدصالح احمدي، فعال محيط زيست شهر جناح در هرمزگان بازداشت شد و تاکنون خبري از او نيست. بازداشتي‌هاي جنوب در پروژه قوچ و ميش لارستان بازداشت شده‌اند. جزئيات بيشتري از دلايل بازداشت آنها در دست نيست. اما گويا طاهر قديريان مرتبط با اين پروژه بازداشت شده و در هفته‌هاي گذشته - در حالت بازداشت- به جنوب ايران منتقل شده و اخيرا به تهران بازگردانده شده است.
غلامحسين اسماعيلي، رئيس دادگستري استان تهران دليل بازداشت برخي از فعالان محيط زيست را ارائه اطلاعات به بيگانگان عنوان کرده بود. کاووس سيدامامي، استاد دانشگاه امام صادق نيز از جمله افراد بازداشت‌شده در پرونده فعالان محيط‌زيستي، بهمن ٩۶ در زندان درگذشت. علت مرگ او از سوي مسئولان ذي‌ربط «خودکشي» عنوان شده است. در ارتباط با پرونده فعالان محيط زيست، هومن جوکار، اميرحسين خالقي، سام رجبي، طاهر قديريان، نيلوفر بياني، سپيده کاشاني و مراد طاهباز اوايل بهمن ۱۳۹۶ بازداشت شدند.
- 19
- 2
