آخوندی را استعفا دادند

 «آخوندی استعفا داد»؛ خبر کوتاه بود، اما پشت پرده آن کوتاه نیست. دیروز اکثر رسانه‌های خبری به نحوی این خبر را منتشر کردند که گویی استعفای وزیر راه جدید بوده است، در صورتی که بسیار پیش‌تر یعنی در ۱۵ مهر محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران از تایید استعفای آخوندی وزیر راه و شهرسازی خبر داده و تاکید کرده بود که براساس این استعفا استیضاح آخوندی از دستور کار مجلس خارج شده است.

دو روز بعد یعنی در ۱۷ مهر ماه بهروز نعمتی، عضو هیات رئیس مجلس این استعفا را تکذیب کرد و گفت «وزیر راه هنوز استعفا نداده است» تا در نهایت روز گذشته آخوندی به این ابهامات پایان داد و رئیس جمهور استعفای آخوندی و شریعتمداری را پذیرفت و مهندس محمد اسلامی و دکتر رضا رحمانی را به عنوان سرپرست وزارتخانه‌های راه و صمت منصوب کرد. آخوندی نامه استعفای خود که تاریخ آن ۱۰ مهرماه بود را در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد. متن نامه استعفای وزیر راه و شهرسازی خطاب به رئیس‌جمهور به شرح ذیل است «پیرو سه بار درخواستی که در سال گذشته از محضر جنابعالی داشتم اجازه می‌خواهم از خدمت شما در دولت رخصت بخواهم.

به نظر نمی‌رسد در ارتباط با روش بازآفرینی شهری مورد نظر جنابعالی بتوانم کار مؤثری انجام دهم. همچنین، در ارتباط با سیاست دولت در بازار و روش ساماندهی امور اقتصادی به لحاظ شرایط موجود بازار نیز امکان هماهنگی ندارم. این حق شماست که وزیر همراه‌تری را در دولت داشته باشیم. خواهشمندم این بار با درخواست این جانب موافقت و در تعیین جانشین تسریع فرمایید. من بر این اعتقاد هستم که سه اصل پایبندی به قانون،‌ احترام به قانون مالکیت و اقتصاد بازار رقابتی را در هیچ شرایطی نباید زیر پا گذاشت.

آنچه که در تدبیر شرایط سخت ناشی از تحریم‌های آمریکا شاهدیم نقض همین سه شرط است. ‌در این صورت با این سطح از تفاوت دیدگاه، از حیث اخلاقی ادامه کار من درست نیست. خواهش می‌کنم که به من رخصت دهید در اولین فرصت از خدمت‌تان خارج شوم، ولی خواهش دارم این زمان از مهرماه سال جاری فراتر نرود. برای جنابعالی و همکاران در دولت و مردم عزیز ایران آرزوی توفیق و سرافرازی دارم.» دیروز هم آخوندی اعلام کرد: «امروز آخرین روز کاری من است. در آخرین روز کاری‌ام خوشحالم می‌توانم تداوم مدیریت در ایران را ببینم و نسل جوان می‌تواند آینده مدیریت ایران را در دست بگیرد».

استعفا زودتر از برکناری؟

در استعفای آخوندی باید به دو نکته توجه داشت. نخست آنکه برخی این استعفا را ناشی از احتمال برکناری وزیر راه با استیضاح مجلس می‌دانند، چراکه مجلس نشان داد عزم خود را برای مواجهه جدی با وزرا جزم کرده است. ۲۵ مهر ماه هم سیدابوالفضل موسوی، عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: «اگر استیضاح‌کنندگان همچنان بر ادامه روند استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه مصمم باشند، لذا این طرح سه‌شنبه هفته آینده در کمیسیون عمران بررسی می‌شود.»

با توجه به احتمال زیاد حذف آخوندی از کابینه، ایلنا ۱۶ مهر از تعیین جانشین آخوندی خبر داد و نوشت: «علی اکبر حاج‌محمدی که تا پیش از این مشاور عالی سازمان برنامه و بودجه کشور در امور زیربنایی و عمرانی بوده است، به عنوان وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌شود.» بنابراین طبیعی است آخوندی برای نقش نبستن مهر برکناری، اقدام به استعفا کرده باشد. البته این گمانه زمانی قوت گرفت که حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان، محمد اسلامی را به عنوان جایگزین عباس آخوندی به مجلس شورای اسلامی معرفی خواهد کرد. محمد اسلامی از آبان ۹۶ استاندار مازندران است.

وی دانش‌آموخته مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه دیترویت میشیگان آمریکا در مقطع کارشناسی و همچنین کارشناس ارشد مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تولیدو اوهایو آمریکاست و در سال ۱۳۸۳ نیز مدرک MBA مدیریت جهانی هوانوردی مشترک را از دانشگاه رویال رودز کانادا و دانشگاه شریف دریافت کرده است.

نکات قابل تامل در متن استعفا

آخوندی با استعفا بیگانه نیست، چنان‌که مجلس در ۲۲ اسفند استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه را در دستور کار قرار داد و در نهایت نمایندگان مجلس به ادامه کار او در وزارت راه رأی دادند، اما این بار که استیضاح آخوندی با ۵۰ امضا و ۳۲ محور به کمیسیون عمران مجلس ارجاع شد، وزیر راه از حضور در کمیسیون برای توضیح و دفاع از خود اجتناب کرد که همین موضوع سبب پررنگ شدن شائبه اختلاف او با رئیس‌جمهور شد.

از سوی دیگر در متن استعفای منتشر شده از سوی آخوندی نکات قابل تاملی وجود دارد. او نوشته است:‌ «به نظر نمی‌رسد در ارتباط با روش بازآفرینی شهری مورد نظر جنابعالی بتوانم کار موثری انجام دهم. در ارتباط با سیاست دخالت حداکثری دولت در بازار و روش ساماندهی امور اقتصادی به لحاظ شرایط موجود کشور نیز امکان هماهنگی ندارم.

براین اعتقاد هستم که سه اصل پایبندی به قانون، احترام به حقوق مالکیت و اقتصاد بازار رقابتی را در هیچ شرایطی نباید زیرپا گذاشت.» این جملات خطاب به روحانی نشان از یک گلایه دارد، به‌ویژه در موضوع ۳ اصلی که ذکر و تاکید کرده که نباید زیر پا گذاشته شود. به نظر می‌رسد آخوندی مدعی است این سه اصل در دولت رعایت نمی‌شود و جالب آنکه این موضوعات از جمله شعارها و تاکیدات رئیس‌جمهور در شعارهای انتخاباتی و وعده‌هایش برای اداره کشور است.

از سوی دیگر آخوندی در ابتدای استعفایش بر ارائه ۳ استعفا به رئیس‌جمهور تاکید کرد که معنایش تاکید روحانی به اداره وزارت راه به شیوه فعلی و بدون تغییر است که همین موضوع شاید بهانه‌ای برای فشار برخی مجلسیان که نسبتی با همراهی دولت ندارند به روحانی شود.

آخوندی، بهشت می‌رود؟

برخی چنین گمانه‌زنی می‌کنند که در صورت مخالفت با بقای افشانی در شهرداری، آخوندی گزینه مناسبی برای جایگزینی وی در شهرداری تهران خواهد بود، اما با توجه به رفتارها و عملکردهای او در حوزه شهری نمی‌توان امید قطعی به شهردار شدن او داشت.

پیام واکنش شورای نگهبان چیست؟

جالب آنکه عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به استعفای عباس آخوندی نوشت: «اشکال کار بیراهه رفتن بود، نه ندانستن. توصیه شد به جای فرافکنی راه را درست طی کنید، اگر نیت دیگری ندارید. استعفای اخیر نشان داد چه کسی به جای کعبه به ترکستان رسید. من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم».

یاسمین طالقانی