محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه تاکنون درباره مسائل حساسیت برانگیز بسیاری سخن گفته است، اما هیچ کدام از آنها تا بدین حد با واکنش تند برخی چهرههای اصولگرا در مجلس و احزاب سیاسی طیف رقیب رو به رو نشده است. ظریف در گفتگویی اظهار کرد :« پولشویی گسترده در این کشور یک واقعیت است» او هشدار داد که دلیل فضاسازیهایی که علیه مصوبههای ضدپولشویی میشود "منافع اقتصادی" افراد است. اشاره ظریف به مخالفت گسترده با تصویب لوایح مرتبط با پیوستن ایران به معاهده FATF است که کشور را ملزم میکند تراکنشهای مالی و حسابهای بانکی را شفاف سازد. بانک مرکزی پیش از این از "مسدود شدن بسیاری از حساب بانکی مشکل دار" خبر داده بود. حسابهای بی نام و نشان و مسئلهداری که به گفته محمود صادقی تراکنشهای مالی که عموماً مرتبط با فعالیتهای غیر قانونی است. ظریف در ادامه سخنانش گفت: « خیلیها از پولشویی منفعت میبرند و آنجاهایی که هزاران میلیارد پولشویی انجام میدهند حتما آنقدر توان مالی دارند که دهها یا صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی در کشور علیه قوانین ضدپولشویی ایجاد کنند. »حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس جمهور در واکنش به اعتراض برخی نمایندگان مجلس به سخنان ظریف نوشت: «به اصولگرایان قدیم و جدید پیشنهاد میکنم عجولانه به سخنان دکتر ظریف واکنش نشان دهند.کمی صبر کنید ضمیر مرجعش را خواهد یافت.» اشاره او به حمایت تمام قد رئیس جمهور، دولت و اصلاح طلبان از اظهارات محمد جواد ظریف بود. یک هفته پس از این سخنان رئیس جمهور در جلسه کابینه اظهارات ظریف را تایید کرد و محمود واعظی نیز گفت: « اظهارات ظریف درباره پولشویی موضع دولت است» برخی معتقدند در صورت اصرار اصولگرایان ممکن است در زمان پیش رو دولت برخی مصادیق و کدهای پولشویی را به صورت رسانهای اعلام نماید.
پولشویی چیست
آل کاپون، گنگستر کلاسیک آمریکایی از طریق اخاذی و تجارت مواد مخدر درآمد قابل توجهی کسب کرد؛ مشکل آن بود که نمیتوانست آن همه پول را به بانک ببرد، چون با این سوال مواجه میشد که این پول از طریق کدام فعالیت اقتصای قانونی به دست آمده است. او یک سری خشکشویی زنجیرهای ایجاد کرد و وانمود میکرد که درآمد او از طریق این خشکشوییها و ماشینهای لباسشویی بزرگ ایجاد شده است. اصطلاح پولشویی ( با اشاره به ماشینهای لباس شویی کاپون ) از آن زمان مصطلح شد. پولشویی فرایندی است که در آن پول حاصل از اقدامات غیرقانونی تبدیل به پول یا ثروتی شود که در ظاهر از راههای قانونی به دست آمده است و به این طریق رد فساد از پول شسته شده و سپس وارد اقتصاد میشود. افراد به این دلیل که منبع واقعی پول نامشخص باقی بماند اقدام به پولشویی میکنند. فرار مالیاتی هم میتواند دلیل دیگری برای آن باشد. پولشویی در واقع یک عمل مجرمانه است که برای رد گم کردن درآمد حاصل از جرم بزرگتری انجام میشود. تصور کنید یک تاجر بزرگ مواد مخدر هستید، شما هم مانند فعالیتهای اقتصادی سالم ممکن است روزانه میلیاردها تومان تراکنش مالی داشته باشید، اگر کسی از شغل شما خبر داشته باشد متوجه میشود که شخصی که برای شما پول واریز کرده احتمالاً خریدار مواد مخدر است. اگر در ظاهر یک کارمند باشید و هر ماه ۱۰۰ میلیارد تومان گردش مالی داشته باشید، طبیعتاً مورد پرسش سامانههای نظارتی قرار خواهید گرفت. راه دیگری هم برای جابجایی این حجم عظیم مبالغ، به غیر از استفاده از سیستم بانکی قانونی وجود ندارد ( حجم فیزیکی پول بسیار بالا است ) به همین خاطر شخص به سرپوش مناسب و حسابهای ناشناس نیاز پیدا میکند. پیش از این در خبرها در مورد انتقال میلیاردها دلار پول به پاکستان برای شستشو و بازگشت به کشور اطلاعرسانی شد. کسانی هستند که از قاچاق مواد مخدر، اختلاس، رشوه و سایر راههای غیرقانونی کسب درآمد کردهاند، اگر شما یک دلال غیر قانونی بورس (انرژی) و محصولات پتروشیمی باشید و گردش مالی بالای ۲۰۰۰ میلیارد تومان در سال داشته باشید ( بیش از سرمایه یک بانک) یا یک قاچاقچی عمده باشید، بیش از هر چیز نگران حجم تراکنش مالی و پنهان نگه داشتن درآمد و راههای کسب درآمد خود هستید. معاون پیشین بانک مرکزی میگوید :«در واقع به هر عملیات غیرمعمولی که در چارچوب مقررات نباشد، پولشویی گفته میشود.نقلوانتقال این پولها در دنیا یا از طریق پولشویی است یا از طریق کازینوها که در ایران از طریق اولی است» ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی مصوب مجلس اذعان دارد: «جرم پولشویی عبارتست ازتحصیل،تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد.» آمار بالای ۱۰ میلیارد دلار قاچاق سالانه یا تجارت چند ده هزار میلیارد تومانی ترانزیت مواد مخدر را معمولاً به عنوان یکی از اصلی ترین سرچشمههای پولشویی در ایران عنوان میکنند. منبعی که رئیس جمهور در دفاع از وزیر امور خارجه اش به آن اشاره کرد. مرتضی سرمدی دوست و همکار نزدیک ظریف در این باره میگوید :« در سال بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور میشود که قسمت عمده این مبلغ با پولشویی وارد سیستم مالی کشور میشود. ارقام پولشویی در کشور گسترده است و مبارزه با آن نیازمند عزم ملی و بر خورد شجاعانه و قاطع با عاملین اصلی این پدیده مخرب در اقتصاد کشور است» حمید بعیدینژاد، سفیر ایران در بریتانیا نیز در شبکه توییتر نوشت که مقامات جمهوری اسلامی سالهاست که اطلاعات دقیقی درباره "میزان پولشویی سودهای غیرقانونی" دارند.
دفاع روحانی و واعظی از ظریف
قریب یک هفته پس از حملات شدید به اظهارات ظریف در مورد پولشویی حسن روحانی در جلسه هیئت دولت به دفاع از او پرداخت،وی گفت :« مردم را به خاطر مسائل روشن به جان هم نیندازیم، ما جامعهای انقلابی هستیم و در کشور بزرگی مثل ایران در کنار هم هستیم. چرا باید بین ما اختلاف باشد و با صدای بلند و لحن توهین آمیز با هم حرف بزنیم. چرا باید کلمات درشت را نثار هم کنیم، اختلاف نظر در کار کارشناسی اشکالی ندارد، آن را واگذار کنیم به کارشناسان که در سطح کارشناسی بحث کنند و هر بحث حقوقی، عرفانی، اجتماعی و اقتصادی را که باید کارشناسان بحث کنند در سطح خیابانها نیاوریم و نادرست مطرح نکنیم و مردم را به جان هم نیندازیم؛ مسائل خیلی روشن است. چرا ما سر مسائل روشن با هم میجنگیم.بالاترین مدعی جلوگیری از دستیابی تروریستها به سیستمهای مختلف مالی برای جابجایی پول باید ما باشیم و هستیم. همه دنیا گرفتار پولشویی است، یک کشور در دنیا به من نشان دهید که در آن پولشویی و فساد نیست یا موادمخدر و جنس تقلبی در آن وجود ندارد؟ رئیسجمهور با تاکید بر تلاش همگانی برای کاهش فساد و بستن راه پولشویی افزود: چرا اینقدر بحث میکنیم؟ بله. ما باید با موادمخدر و دزدی بجنگیم، اما متاسفانه در کشور معتاد و دزد داریم. اگرچه در اقلیتاند اما آدمهای ناسالم و ناپاک داریم و باید با فساد بجنگیم چنانکه متاسفانه با رشوه مواجهیم پس نباید عصبانی شویم. متاسفانه در دستگاهها و ادارات ما ممکن است رشوهای هم باشد و باید با آن مبارزه کنیم و نباید ناراحت شویم؛ ما خانوادهای بزرگ و ۸۰ میلیون نفری هستیم و طبیعی است که همه چیز در آن هست، پس باید فخر کنیم که قدم به قدم با مفاسد بجنگیم. ما به عنوان سردمدار مبارزه با تروریسم بالاترین شهدا و قربانیان را در برابر تجاوز، تروریسم و سلاحهای شیمیایی داده ایم و بالاترین مدعی مقابله با سلاحهای کشتارجمعی در دنیا، ایران است چون ما قربانی آن هستیم. روحانی ایران را بالاترین مدعی مبارزه با تروریسم و قربانی آن دانست و به طرح این پرسش پرداخت که آیا پول نقل و انتقال و فروش موادمخدر در منطقه کثیف نیست؟ آیا این پول کثیف در کشور و منطقه وجود ندارد؟ آیا در کشور موادمخدر وارد نمیشود؟ پس این همه فداکاری نیروهای انتظامی، سپاه و بسیج در مرزهای شرقی و غربی، تلاش سربازان گمنام امام زمان(عج) در کشف این همه موادمخدر و اقدام دادگاههای ما در محاکمه قاچاقچیان چیست؟ متاسفانه موادمخدر هست و باید با آن مبارزه کنیم. وقتی موادمخدر هست پول کثیف هم وجود دارد پس این پولهای کثیف کجا میروند؟ ممکن است در افغانستان، ایران، ترکیه یا اروپا پولشویی شود، پس باید با کار و حرف کارشناسی با آن مبارزه کنیم.» محمود واعظی رئیس دفتر او نیز هماهنگ با رئیس جمهور با اشاره به اظهارات ظریف درباره مسئله پولشویی گفت: «موضع وی درست است؛ اینها موضع آقای ظریف نیست بلکه موضع دولت است. دولت به دنبال مبارزه با فساد است؛ آنچه آقای ظریف مطرح کرد مبارزه با فساد است؛ ما همواره با اینکه مواد مخدر وارد کشور شود، مخالفیم. پولشویی یعنی ورود مواد مخدر و مشروبات الکلی به کشور که ما با این مسائل مخالفیم. وزیر خارجه به درستی اعلام کرد که باید با این مسائل برخورد شود. وی هیچ ارگانی را متهم نکرده بلکه با کار پولشویی مخالفت کرده است »
۱۴ هزار میلیارد تومان پولشویی
اصلاح طلبان نیز هماهنگ با دولت، تمام قد به دفاع از وزیر امور خارجه پرداختند. به نظر میرسد با توجه به برچیده شدن موسسات مالی غیر مجاز، پولشویی در حال حاضر بزرگترین منبع مالی پولهای کثیف است که دولت و جبهه اصلاحات نگران ورود آن به انتخابات آتی هستند. با توجه به وضعیت اقتصادی مردم،چنین منبع عظیمی میتواند بر بسیاری از موضوعات تاثیر بگذارد. محمود صادقی نماینده مجلس با دفاع از اظهارات ظریف گفت: «بنابر گزارش مرکز مبارزه با پولشویی از اردیبهشت ۱۳۹۱ تا پایان خرداد ۱۳۹۷ حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان پولشویی برای فرارمالیاتی در کشور شناسایی و در قالب ۱۴۵ پرونده تعیین تکلیف شده است.» این رقم تنها مربوط به پروندههای است که به گفته نماینده مجلس رصد و تعیین تکلیف گردیدهاند. پروانه مافی درباره اظهارات محمد جواد ظریف در خصوص موضوع پولشویی اظهار داشت: «آقای دکتر ظریف یکی از وزیران قوی و موثر کابینه دکتر روحانی در دولت یازدهم و دوازدهم هستند. ریشه بسیاری از اتفاقات مالی مربوط به دولتهای نهم و دهم است. موضوع موسسات مالی از جمله همین موارد بود که برای دولت یازدهم و دوازدهم به یک معضل تبدیل شد. البته من اتهام نمیزنم اما هیچ دلیلی برای مقاومت برابر شفافیت مالی و فرایند مبتنی بر روشن شدن موضوعات مالی در کشور قابل توجیه نیست.» غلامرضا حیدری نیز اظهار داشت: «آقای ظریف نظام را متهم به پولشویی نکرد بلکه از واقعیاتی سخن گفت که در ایران وجود دارد و باید با آن مقابله کرد. مقابله کردن با این موضوع هم باید ریشهای باشد، ما بایستی گلوگاههایی که ما را در این بسترها میاندازد را پیدا و با آن مقابله کنیم. امروز موضوعاتی وجود دارد که ما را به سمت تحریمها کشانده که باید سرمنشا و علت آن را پیدا کنیم.» دیاکو حسینی، کارشناس ارشد مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری درباره دلایل هجمه مخالفان به ظریف میگوید :« مطمئناً به این دلیل که وزیر امور خارجه ما بیش از هر فرد اجرایی دیگری در کشور نسبت به جزئیات، اهمیت، معانی و پیامدهای پیوستن یا عدم پیوستن به FATF در سیاستهای ملی اقتصادی و روابط تجاری ایران اشراف نظر دارد و از مشاهده بی توجهیهایی که گاهی سایر مسئولان کشور در رابطه با این مسئله دارند، رنج میکشد. بعضی افراد به گونهای با FATF برخورد میکنند که گویا این موضوع چیزی بیش از یک بحث جانبی که صرفاً به سیاستها و خط مشی وزارت امور خارجه و دولت مربوط بوده، نیست. اما این برداشت کاملاً غلط است. امروز شفافیت در امور مالی و بانکی نه تنها به خواست و مطالبه عمومی شهروندان ما تبدیل شده است.» دیاکو حسینی نیز مانند بسیاری دیگر معتقد است که افراد و گروههایی وجود دارند که منافعشان را از طریق پذیرش استانداردهای FATF در خطر میبینند.او میگوید: «طبیعتاً آنها در صورتی که ایران به همکار این نهاد تبدیل شود، از کسب درآمدهای میلیاردی از مسیرهای غیرشفاف محروم خواهند شد. نباید از این افراد انتظاری جز مخالفت و فضاسازی مخرب داشته باشیم. نکته جالب توجه و حیرت انگیز، این است که این افراد بعضاً با برخی شعارها با این مسئله مخالفت میکنند؛ در حالی که کمترین اطلاع از شرایط کشور و ماهیت سیاستهای آمریکا علیه ایران نشان میدهد که در حال حاضر هیچ چیز بهاندازه رد کردن لوایح FATF آمریکا را خوشحال نمیکند. دولت ترامپ بسیار خوشحال خواهد شد اگر ما به دست خودمان ثابت کنیم که عدم سلامت نظام مالی و بانکی ایران، ریشه واقعی بی میلی سرمایه گذاران خارجی برای مشارکت در ایران است و نه تحریمهای آمریکا. حتی میتوانیم فرضیههای خطرناکتری را هم در نظر بگیریم. برای مثال، در شرایطی که ایران در کنار یک کشور تنها کشورهای غیرهمکار FATF محسوب میشود، برای آمریکاییها و صهیونیستها خیلی راحت است که یک عملیات تروریستی را در گوشهای از جهان صورت دهند و با سندسازیهایی، سرنخهای تامین مالی آن را به ایران متصل کنند. این استثنا بودن ایران، بسیار خطرناک است. اگر ایران به همکار کارگروه ویژه اقدام مالی تبدیل شود، راههای سوء استفاده و توطئه چینی را علیه خودش مسدود خواهد کرد.» نماینده آشوریان در مجلس با اشاره به اینکه هجمه به ظریف بوی دودستگی و نفاق میدهد، گفت: به عنوان یک مسیحی اعلام میکنم که باید خدا را در نظر گرفت تا بتوانیم به خواستههای دیرینه نظام برسیم. علیرضا رحیمی عضو اصلاح طلب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در حساب توئیتری خود نوشت: «نمایندهای که به دلیل افشای اسناد طبقهبندی وزارت اطلاعات در مجلس هنوز (با توهم مصونیتش) به مراجع امنیتی و قضایی پاسخگو نبوده برای واقعیتی تلخ در سخنان دکتر ظریف مدعی وی شده است! ظریف گوشهای از پشت پرده مخالفتها با FATF و لوایح- چهارگانه را عیان ساخته، شما چرا برآشفته شدهاید؟ »
افشاگری علیه خود
صدر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز میگوید: «هجمه کنندگان به ظریف، علیه خود افشاگری میکنند. این افراد و گروهها با لوایح مرتبط به FATF مخالف هستند که این نشان از مواضع آنها در جهت تامین خواستههای رئیس جمهوری آمریکا است که باید آن را اصلاح کنند.» پارسایی سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس اظهارات اخیر وزیر امور خارجه را موجب ایجاد امیدواری در مردم دانست و گفت: گفتن چنین مطالبی این امید را در مردم ایجاد میکند که ارادهای برای مبارزه با فساد وجود دارد. بهرام پارسایی اظهار کرد: « کسانی که به خاطر اظهارات اخیر دکتر ظریف به ایشان حمله کردند مخالفان سی اف تی و افرادی هستند که به ظاهر موافق شفافسازی به ویژه در بحث رای نمایندگان بودند؛ در حالی که ایشان هم به نوعی شفافسازی کرد پس از چه چیزی برآشفته شدند؟ اگر واقعا به دنبال شفافسازی هستند، به جای حمله به دکتر ظریف بگردند و ببینند عوامل و مشکلاتی که ایشان مطرح کرد کجاست.»
علیه ظریف
تمام واکنشها به اظهارات ظریف اما در دفاع از او نبود، رسانههای اصولگرا عموماً به انتقاد از او پرداختند. کیهان دفاع سرمدی از ظریف را: «مغالطه مدیران وزارت خارجه برای رفع و رجوع اظهارات مجرمانه محمد جواد ظریف دانست » کیهان نوشت: « قائم مقام وزارت امور خارجه مفاسد مالی و رانتجویی شبکههای فساد مالی را مستمسکی برای ادعای ظریف دانست. درباره توجیهات آقای سرمدی باید یادآور شد که اولاً آقای ظریف، آن اظهارات را درباره انتقاد منتقدان الحاق به FATF و CFT مطرح کرده است. به یک معنای وسیعتر و ظریف از یک سو از دستگاههای فرهنگی که بودجههای چند برابر وزارت خارجه دارند نام میبرد و از سوی دیگر ارقام ۳۰ هزار میلیاردی مجعول را مطرح میکند؛ بیآن که حتی یک مورد مصداق و سند ارائه کند. بدین ترتیب او هم منتقدان و عام نهادهای فرهنگی را متهم به قاچاق و پولشویی میکند و هم برای دشمنان، محملی برای متهم کردن نظام میسازد.
ثانیاً مواردی نظیر قاچاق کالا و قاچاق سوخت، ایجاد رانت، مفاسد مالی دانه درشت، در سیئات عمل برخی دستگاههای دولتی نظیر وزارت صنعت، وزارت نفت و برخی وزارتخانهها و معاونتهای اقتصادی دولت و بانک مرکزی و... است. بنابراین آقای ظریف و سرمدی و دیگران در این موارد- که بعضاً جرائمی فراتر از پولشویی است و ممکن است مصداق پولشویی باشند- اتفاقاً باید گریبان مدیران دولتی ذیربط را بگیرند یا به سیاق سیاسیکاری خود، حامیان الحاق به FATF و CFT را حامی قاچاق و پولشویی و فساد بشمارند!
ثالثاً ۷۷ درصد پولشوییهای اصلی دنیا در اروپا و آمریکا و بیش از ۹۵ درصد کل پولشویی در میان اعضای FATF رخ میدهد. رابعاً اینکه، مگر کشور بهاندازه کافی قانون و نهاد اجرایی مبارزه با مفاسد مالی و پولشویی ندارد؟! چرا به بهانه مبارزه با پولشویی باید آدرس تمکین در برابر دیکتههای مافیای حاکم بر FATF را داد و زنجیره واگذاری امتیاز اطلاعات محرمانه مالی و اقتصادی و امنیتی را که با برجام آغاز شده گسترش داد؟! چرا باید رئیس مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی را کسی قرار داد که دنبال گرفتن تابعیت از آمریکاست؟ چرا باید مشاور ارشد مالی و بانکی تیم مذاکرات برجام را کسی انتخاب کرد که دوتابعیتی بود و از انگلیس حقوق میگرفت؟! میبینید که اشکال در برخی انتصابهای لاقید و آلوده است وگرنه، FATF اگر توانایی مبارزه با پولشویی را داشت باید ایتالیای مافیا و ترامپ از آمریکا را تحت پیگرد قرار میداد. روزنامه فرهیختگان نیز با انتشار مطلبی نوشت: «میثم نصیری احمدآبادی، مذاکرهکننده ارشد ایران در کارگروه ویژه اقدام مالی FATF و رئیس مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی، مستقر در وزارت امور اقتصادی و دارایی ممنوعالخروج شد.» فرهیختگان نوشت: " احمدآبادی " «مدافع اصلی و تند اجرای ACTIONPLAN گروه افایتیاف در ایران است.» این روزنامه به این استناد او را خط دهنده اصلی به ظریف در مورد پولشویی و افای تی اف دانست و اظهارات ظریف را تحت تاثیر این شخص عنوان کرد.
طومار علیه ظریف و پیوستن به " افای تیاف "
جواد کریمی قدوسی و نادر قاضی پور از جمله نمایندگانی هستند که طومار علیه کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم در صحن مجلس نمایش دادند. این دو به همراه نقوی حسینی که ظریف را تهدید به استیضاح کرد، به شدت نسبت به اظهارات او واکنش نشان دادند. محمد دهقان، نماینده چناران در مجلس، در نطق خود خطاب به محمدجواد ظریف گفت: «شما با مطالب نسنجیده و ناپخته آبروی جمهوری اسلامی را بردید...... اگر امیدی هم برای خارج شدن ایران از لیست سیاه افایتیاف وجود داشت، با این اتهام زشت و ناروا آن امید از بین رفت »
از سوی دیگر خبرگزاری تسنیم گزارش داده که چند تن از نمایندگان مجلس با امضای نامهای به هیئت رئیسه مجلس، خواستار توضیحات آقای ظریف و بررسی استیضاح او شدهاند. تصویری که خبرگزاری تسنیم از این نامه منتشر کرده، دستکم شش امضا دارد که متعلق به نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری است. حسینعلی حاجیدلیگانی، یکی از امضاءکنندگان، به تسنیم گفته است: «به آقای ظریف ۴۸ ساعت فرصت داده شده تا مدارک خود در این زمینه را به مجلس ارائه کند... و اگر تا روز سهشنبه مدارک خود را ارائه نکند طرح استیضاح وی را در مجلس کلید میزنیم» فارس در گزارشی جالب توجه به انتشار گفتههای محمد حسینی علیه ظریف پرداخت. حسینی وزیر امور خارجه را متهم کرد که به «فحاشی» کرد، با توجه به شان و رفتار همیشه مودبانه ظریف این سخنان موجب شگفتی شد. حسینی همچنین ظریف را متهم کرد که به «ایراد اتهام پولشویی به نظام» پرداخته است. علی اکبر کریمی عضو اصولگرای مجلس نیز گفت: «متاسفانه به کارگیری کلید واژههای اینگونه یا واژههایی همچون کاسبان تحریم که حامیان دولت به مخالفین بحث الحاق ایران به کنوانسیون و FATF میدهند به نظر من یک موضعگیری مغرضانه است چرا که اینها نمیتوانند در مقابلاستدلالهای منطقی و روشن و شفاف برایعدم پذیرش این کنوانسیون و عدم الحاق به آن دلیلی داشته باشند به اینگونه موارد روی میآورند.»
"آقای ظریف متوجه هستید که...؟!"
جالب تر از همه یادداشت حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان بود که عنوان آن "آقای ظریف متوجه هستید که...؟!" بود. شریعتمداری در قسمتی از این یادداشت نوشت : «جناب ظریف! چرا دقیقا هنگامی که آمریکا و اروپا برای تصویب لوایح چهارگانه FATF در کشورمان یقه چاک میدهند و فشار میآورند، جنابعالی ایران اسلامی را به پولشویی گسترده متهم میکنید؟! » گفتنی است؛ ظریف تنها گفت که در ایران نیز مانند برخی کشورها پدیده پولشویی وجود دارد و هرگز کشور را زیرسوال نبرد. شریعتمداری در ادامه مینویسد :« این چه دولتی است که در سیستم بانکی آن هزاران میلیارد پولشویی صورت میپذیرد و این سیستم بانکی توان کشف آن را ندارد........چرا این پولشویان - به قول خودتان- صدها هزار میلیاردی را به مردم و مخصوصا به مراجع قضایی معرفی نمیکنید؟! اگر ادعایتان واقعیت دارد، خودداری شما از معرفی آنان خیانت به ملت و نظام و همدستی با پولشویان است! نیست؟.....این چه دولتی است که در سیستم بانکی آن هزاران میلیارد پولشویی صورت میپذیرد و این سیستم بانکی توان کشف آن را ندارد و برای مقابله با آن باید به بیگانگان متوسل شود. (پذیرش FATF)! آیا این اظهارنظر جنابعالی تخریب دولت و اعتراف به ناکارآمدی آن نیست؟! دولتی که خود یکی از اعضای اصلی آن هستید؟!» ظریف اما در واکنش به تمام سخنانی که به او نسبت دادند گفت :« نوار اظهاراتم در این خصوص وجود دارد، لذا درخواست میشود افرادی که نسبت به اظهارات بنده اعلام نظر کردند در مورد محتوا صحبت کنند نه محتوایی که خودشان ساختهاند؛ در واقع گاهی افراد ببر کاغذی میسازند و آن را به خوبی شکار کنند.»
تسنیم؛ ایران رتبه اول پولشویی!
مورد بسیار جالب توجه اما گزارش منتشر شده توسط خبرگزاری تسنیم است که در سال ۱۳۹۵ ایران را دارای رتبه نخست پولشویی در جهان دانست. در این گزارش که در ۸ مرداد ۱۳۹۵ با تیتر" رتبه نخست در ردهبندی جهانی پولشویی به ایران داده شد"منتشر شد، آمده است: «به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از وال استریت ژورنال، ایران برای سومین سال متوالی از نظر شاخص بازل، که یک شاخص سالیانه در زمینه ارزیابی عملکرد کشورها در زمینه ریسک پولشویی است، جایگاه نخست خود را حفظ کرده است. نسخه ۲۰۱۶ این شاخص این هفته از سوی انستیتوی بازل در زمینه حکومتداری منتشر شده است. این پنجمین نسخه از این ردهبندی است که منتشر میشود.
بر اساس این گزارش، وضعیت اکثر کشورها نسبت به سال گذشته، در این شاخص بهبود یافته، اما کارایی بین المللی در زمینه مقابله با پولشویی همچنان ضعیف است. رتبه نخست ایران در این شاخص در حالی است که این کشور در تلاش است تا سیستم بانکی خود را برای جذب سرمایه گذاری خارجی پس از لغو تحریمها، پاکسازی کند. از نظر شاخص بازل، کشورهایی که بالاترین ریسک پولشویی در آنها وجود دارد عبارتند از: ایران، افغانستان، تاجیکستان، گینه بیسائو، مالی، کامبوج، موزامبیک، اوگاندا، سوازیلند و میانمار. کشور فنلاند در این رتبهبندی، کم ریسک ترین کشور از نظر پولشویی شناخته شده و کشورهای لیتوانی و استونی در رتبههای دوم و سوم جای گرفتهاند. بعد از این ۳ کشور، کشورهای بلغارستان، نیوزیلند، اسلونی، دانمارک، مجارستان، کرواسی و جامائیکا جای گرفتهاند. گروه کاری اقدام مالی، که یک نهاد بین المللی مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم است در ماه ژوئن ایران را همچنان در لیست سیاه خود حفظ کرد، اما با تعلیق اقدامات متقابل خود علیه این کشور به مدت یک سال، به تهران فرصت داد تا برای تقویت قوانین خود در این زمینه اقدام کند.»
نگرانی عمده اصلاح طلبان و دولت
شاید سه سال پیش رو و اتفاقاتی که در آن رخ میدهد یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین سالهای تاریخ عصر حاضر ایران باشند. پول، موتور محرکه سیاست در هر کشوری است. به دلیل اقدامات انجام گرفته در بودجه ۱۳۹۷، هزینه کردن از ردیفهای بودجه برخی نهادهای فرهنگی در مبالغ بالا دیگر مانند گذشته راحت نیست. با برچیده شدن موسسات غیرمجاز و الزام بانکها به رعایت استانداردهای جدید گزارش گری مالی مصوب شورای پول و اعتبار، حمل و نقل پول در مبالغ بالا (بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ریال) به راحتی گذشته نیست. از این رو شفاف سازی حسابهای مالی و تصویب قوانین مرتبط میتواند کورکننده سرچشمه مهمترین سرریز پول کثیف باشد. اصلاح طلبان و دولت در یک نگرانی مشترک نگران تاثیر این منبع بر برخی موضوعات هستند. به تازگی بانک ملی اعلام کرد که اقدامات خود را برای مسدود کردن حسابهای ناشناس آغاز کرده است. شروع این اقدامات، میتواند مزاحمتهایی را برای بخش تاریک اما بسیار پرقدرت اقتصاد در کشور فراهم آورد.
- 17
- 3