پولشویی به زبان ساده

پولشویی بلای جان اقتصاد

پولشویی چیست؟

هر نوع عمل یا اقدام به عمل برای مخفی کردن یا تغییر ظاهر هویت عواید نامشروع به طوری که وانمود شود از منابع نامرئی سرچشمه گرفته است، پولشویی گویند.

این اعمال زمانی اتفاق می‌افتد که درآمدهای کسب شده توجیه قانونی نداشته و برای این که از حالت غیرقانونی خارج شوند و شکل پول‌های معمول را به خود بگیرند، بوسیله پولشویی، تطهیر می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

• جدیدترین خبرها از پولشویی در ایران و جهان

به عبارت ساده‌تر قانونی کردن درآمدهای غیر قانونی، مشروع کردن پول‌های نامشروع و تطهیر پول‌های حرام و یا تبدیل پول‌های کثیف ناشی از اعمال خلاف به پول‌های تمیز و پاک، پولشویی می‌باشد.

نحوه ی پولشویی:

امور زیر در فرایند پولشویی اهمیت دارند: منشاء واقعی پول پنهان بماند، شکل پول تغییر کند یا به کالای با ارزش دیگری تبدیل شود، این پروسه مخفیانه طی شود و از پول کثیف حفاظت مستمر به عمل آید زیرا افرادی که در جریان پولشویی بوده اند، می دانند که اگر آن را به دست آورند تصاحب کننده اولی نمی تواند از آنها شکایت کند.

تطهیر پول روشهای پیچیده و متنوعی دارد. این شیوه ها به عواملی چون نوع خلاف انجام شده، سیستم اقتصادی، قوانین و مقررات کشوری که در آنجا خلاف صورت گرفته است و مقررات کشوری که پول در آنجا تطـــــهیر می‌شود بستگی دارد.

از معمول ترین و مهم ترین نحوه پولشویی این است که پولشویان برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پولشویی مقادیر زیاد پول نقد را به مقادیر کوچکی تبدیل یا به طور مستقیم در بانک سرمایه گذاری می کنند یا با آن ابزارهای مالی چون چک و غیره می خرند و در مــکان های دیگر سپرده گذاری می کنند و از روشهای دیگر تطهیر پول، سرمایه گذاری موقت در موسسات تولیدی، سرمایه گذاری در سهام و بازارهای اوراق بهادار و ایجاد سازمان خیریه قلابی، سرمایه گذاری در بازارهای طلا و الماس، شرکت در مزایده های اجناس هنری و کالاهای قدیمی (آنتیک) و انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مانند کشور سوئیس اشاره کرد.

استفاده از معاملات تقلبی و صوری نیز در فرآیند پولشویی متداول است. یکی از شیوهای آن سرمایه گذاری خصوصی در طرح ساختمانی (ساخت و ساز) و حتی به ظاهر تحسین بر انگیز می باشد.

قاچاقچیان به طور سنتی از طریق سیستم بانکی، روش انفجار ستاره را به کار می گیرند، در این روش حساب سپرده ای با پول های مختلط کثیف و پاک افتتاح می کنند و با سفارش های مکرر از طریق حواله های کتبی، تلگرافی، تلفنی و فکس و … پول ها را به حساب های متعددی در کشورهای گوناگون انتقال می دهند.

تاریخچه پولشویی:

در مورد تاریخچه و خاستگاه اصطلاح پولشویی تعابیرو تفاسیر مختلفی وجود دارد. برخی عنوان می کنند از زمانی که فساد مطرح شده پولشویی وجود دارد. برخی کشف چمدان ۶۰۰ میلیون دلاری پول حاصل از قاچاق مواد مخدر در فرودگاه پالرمو ایتالیا و دستگیری عوامل مافیایی را بعنوان تاریخ پولشویی ذکر می‌کنند. عده ای دیگر قضیه رسوایی واترگیت در زمان انتخابات نیکسون و مطبوعاتی شدن این موضوع برای اولین بار توسط مشاور وی را سرآغاز این موضوع می‌دانند.

آل کاپون مبدع پولشویی

ولیکن وجه تسمیه واژه Money laundering به واژه Laundromat یعنی رختشویخانه بر می­گردد که عمدتاً در زمان فعالیت گروه مافیایی در آمریکا از جمله آل کاپون رواج پیدا کرد بدین صورت که باندهای مافیایی درآمدهای هنگفتی از فعالیتهای مجرمانه خود کسب می‌کردند و برای اینکه این وجوه را قانونی جلوه دهند اقدام به نصب دستگاه رختشویخانه در نقاط مختلف ایالات آمریکا نموده و درآمدهای خود را به این کسب و کار انتصاب می‌دادند.

انواع پولشویی :

چهار گونه پولشویی قابل شناسایی است:

  پولشویی درونی: شامل پولهای کثیف که از فعالیت های مجرمانه و در داخل خاک یک کشور میشود که در همان کشور شسته میشود.

  پولشویی مهار شونده: شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه که در داخل خاک یک کشور کسب و خارج از آن کشور تطهیر می شود.

  پولشویی بیرونی: شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیت مجرمانه انجام شده در سایر کشورها که در خارج نیز شسته می شود.

  پولشویی  وارد شونده: که شامل پولهایی که از فعالیت مجرمانه در سایر نقاط بدست آمده و در داخل خاک کشور مورد نظر شسته می شود.

آثار پولشویی بر اقتصاد:

پولشویی دارای آثار و تبعات منفی فراوانی در عرصه های مختلف اقتصادی و اجتماعی است. آثار و تبعاتی همچون گسترش فساد و ارتشا در سطح جامعه، تضعیف بخش خصوصی،‌ کاهش اعتماد به بازارهای مالی، کاهش درآمد دولت، تقویت منابع و شبکه مالی مجرمین. تبعات منفی این پدیده شوم موجب شده است تا حاکمیت کشورها ـ همگام با مراجع بین المللی ـ در صدد مبارزه با آن برآیند و با تصویب قوانین و مقررات لازم و اجرایی کردن آن ها، از وقوع این جرم در موسسات مالی پیشگیری نموده و یا در صورت وقوع، متخلفان را شناسایی و به مراجع قضایی معرفی کنند.

پولشویی به عنوان یک جرم مالی تاثیر منفی چشم‎گیری بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها به جای می‌گذارد. در قطعنامه‎ای که در ژوئن ۱۹۹۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد، برآورد شد سالانه دست‎کم ۲ میلیارد دلار پول تطهیر می‌شود. از جمله اثرات منفی جرم پولشویی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تخریب بازارهای مالی
• فرار سرمایه به صورت غیرقانونی از کشور
• کاهش تقاضای پول و کاهش معینی در نرخ سالانه تولید ناخالص ملی
• ورشکستگی بخش خصوصی
• کاهش بهره‌وری در بخش واقعی اقتصاد
• افزایش ریسک خصوصی سازی
• تخریب بخش خارجی اقتصاد
• بی‌ثباتی در روند نرخ‌های ارز و بهره
• توزیع نابرابر درآمد

تاثیر پولشویی در اقتصاد ایران نیز مانند بقیه ی کشورهاست.

پولشویی و تاثیر آن بر اقتصاد کشورها از جمله ایران

پولشویی در ایران

طی سالهای گذشته، ایران در کنار کره شمالی همواره جزء کشورهای لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی بوده است.

طبق بررسی مؤسسه تحقیقات حکومت‌داری بازل هم که با بررسی مولفه‌های مختلف سیاسی و مالی در ۱۴۹ کشور جهان آنها را بر اساس شاخص ضدپولشویی رتبه‌بندی کرده است در جدول ایران، افغانستان و تاجیکستان به ترتیب در جایگاه‌های اول تا سوم پولشویی قرار گرفته‌ اند.

قانون مبارزه با پولشویی در ایران:

مطابق اصل ۴۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است ثروت‌های ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوءاستفاده از موقوفات، سوءاستفاده از مقاطعه‌کاری‌ها و معاملات دولتی، فروش زمین‌های موات و مباحات اصلی، دایر کردن اماکن فساد و سایر موارد غیرمشروع را گرفته و به صاحب حق رد کند و در صورت معلوم نبودن او به بیت المال بدهد. این حکم باید با رسیدگی، تحقیق و ثبوت شرعی اجرا شود. با توجه به این اصل حاکمیت الزاما باید با این نوع از جرایم برخورد قانونی و لازم را داشته باشد و از تولید و گسترش این جرایم جلوگیری کند.

ذکر این نکته لازم است که مطابق ماده ۹ قانون مبارزه با پولشویی، مرتکبان این جرم علاوه بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل (و اگر موجود نباشد، مثل یا قیمت آن) به جزای نقدی به میزان یک چهارم عواید از جرم پولشویی محکوم می‌شوند که باید به حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز شود.