دیگر تقریبا بر کسی پوشیده نیست که عزتالله ضرغامی میخواهد خود را به عنوان یک کاندیدا برای ریاست جمهوری معرفی کند. آیا او در نبود احمدینژاد قرار است کاندیدای مورد حمایت رئیس دولت سابق باشد؟ سوالی که با نگاهی به سوابق رئیس دولت سابق نشان میدهد که نمیتواند پاسخش آری باشد، چون که احمدینژاد دراینگونه مواقع یا خودش وارد عرصه میشود یا نزدیکترین یارانش که اکنون هردو در زندان هستند و از میان بقیه اطرافیان احمدینژاد، ضرغامی نمیتواند گزینه معقولی برای احمدینژاد و ظرفیت اجتماعی او به شمار بیاید.
اگر چه در سال ۹۲ ضرغامی در آیین تجلیل ۸ سال تلاش جهادی دولت خدمتگزار گفت: »خدمات دولت احمدینژاد بی نظیر است. آقای احمدی در طول هشت سال گذشته با صفا و پرکاری و همدلی خدمات فراوان کم نظیر و در بعضی حوزهها بدون اغراق بی نظیر صورت دادهاند. این توفیقات و موفقیتها به این علت بود که یکدل و صمیمی در کنار هم با اصولی که تعریف کرده بودند به مردم خدمت کردند و خدا هم کمک کرد. احمدینژاد جهانی شده است با وجود همه فشارها، توطئهها و به ویژه تحریمهای اقتصادی، دولت کارهای بزرگی انجام داد و توانست کشور را اداره کند.»
اما آن موقع هنوز رئیس جمهور سابق طرد شده کامل امروز جناحین سیاسی نشده بود و رفتارهای پرحاشیه دوسه سال اخیر را از خود نشان نداده بود. اما زمان هر چه که میگذشت روزبه روز اصولگرایان از او فاصلهشان را بیشتر کرده و او را جریان انحرافی قلمداد میکردند. کم کم شرایط به گونه ای پیش رفت که نفر به نفر از چهرههای سیاسی که سابقا از دوستان نزدیک احمدینژاد به شمار میآمدند از او اعلام برائت میکردند. حتی چهرههایی مانند آیتالله مصباح یزدی و جبهه پایداری.
شرایط به گونه ای پیش رفت که شخصیتها برای بقای سیاسی خود مرتب علیه احمدینژاد سخن میگفتند و بدترین ناسزاها را نثار او میکردند مثلا کسانی چون محمد علی رامین معاون مطبوعاتی دولت او از لزوم بستری شدن احمدینژاد در بیمارستان روانی میگفت و... حتی زمانی که یاران بهاری احمدینژاد اسفندیار رحیم مشایی و بقایی بازداشت و زندانی شدند حرف و حدیثها ادامه داشت.
اما در همه این دوسه سال اخیر که روزهای جدایی احمدینژاد از بدنه مدیریت کشور بود، به نحوی که در برخی جاها به وضوح او نقش یک اپوزیسیون را بازی میکرد، محمد ضرغامی راه باقی اصولگرایان را نرفت. وی نه تنها در مصاحبهها یا توئیتها و نظراتش هیچ گاه احمدینژاد را نقد نکرد بلکه همیشه در مقام مقایسه با دولت روحانی او را سرتر میدانست. ضرغامی دراین سالهایی که از چپ و راست به رئیس دولت سابق تاختند همواره به طور نامحسوس و گاهی هم محسوس از رئیس دولت سابق حمایت میکرد که بسیاری آن را بیانگر وابستگی قلبی او به رئیس دولت سابق تعبیر میکردند. او اما پا را از این هم فراتر گذاشت و در برابر این سوال تسنیم که درباره نامزدی احمدینژاد در سال ۹۶ علی رغم توصیهها انجام شده بود اظهار داشت: «یک نصیحت نسبت به یک برادر مومن شد و مسئله کاندیداتوری آقای احمدینژاد دیگر تمام شده است.»
دفاع از حضور در مجمع
کسی فراموش نکرده، در ماههای پایانی سال۹۶ مورد غضب قرار گرفتن احمدینژاد از سوی اصولگرایان آنقدر بالا گرفت که حتی عده ای در مجمع تشخیص میخواستند تا موضوع عدم صلاحیت او را برای حضور در مجمع مطرح کنند، در حالی که رسانههای اصلاحطلب و اصولگرا این خبر و تصمیم برخی از اعضای مجمع را برای جلوگیری از تداوم عضویت احمدینژاد در مجمع تشخیص را پوشش میدادند، تنها شخصیت سیاسی که به صراحت از در دفاع از او برآمد ضرغامی بود.ضرغامی با اشاره به دیدارش با مجتبی ثمرههاشمی از نزدیکان محمود احمدینژاد، از طرح بحث عدم صلاحیت احمدینژاد در جلسه مجمع تشخیص انتقاد کرد.
او در سلسله توئیتهایی نوشت: «آقای ثمرههاشمی از نزدیکترین افراد به آقای احمدینژاد است. (از دوران شهرداری تا امروز). متدین، ولایی و با اخلاق. ای کاش برخی اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت که در جلسه اخیرشان مباحث مشروح و تندی در عدم صلاحیت ایشان طرح کردند، در سال ۸۸ هم نسبت به عملکرد عضو دیگر مجمع در آن دوران بحث و تصمیمگیری میکردند. اگر این انتقادات در فضایی صریح و سازنده و با حضور خود آقای احمدینژاد انجام میگرفت بهتر بود.»
او همچنین در واکنش به عکس منتشر شده از احمدینژاد و حجتالاسلام مجتهد شبستری در مجمع تشخیص که شبستری را در حالیکه به احمدینژاد پشت کرده است نشان داده در اینستاگرام خود نوشت: « این عکس، در فضای مجازی منتشر شده است.اگر این حالت نشستن، اتفاقی بوده که هیچ و اگر اتفاقی نیست و واقعاً حال حاج آقای مجتهد شبستری همین است، خب جای صندلی آقایان را عوض کنند. به همین سادگی!اجمالاً سطح مطالبات ما از مجمع تشخیص، همیناندازه است!مجمع، محل تضارب آراء و گفتوگوی سازنده و فراجناحی بین بزرگان جامعه است. نباید چنین پیامهایی از آن به بیرون درز کند.»
نگرانی ضرغامی از اعتصاب غذای بقایی و درخواست از احمدینژاد
رئیس سابق صداو سیما از معدود چهرههای سیاسی بود که نسبت به حال بقایی در زندان و او اعتصاب غذای نمایشی او نیز واکنش نشان داد و در حالی که سایر چهرههای سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا و رسانههایشان تمام این قدامات را نمایشی میدانستند، او نسبت به این مسئله ابراز نگرانی کرد و در این راستا احمدینژاد را به صبر فراخوانده و در کانال تلگرامی خود نوشت: «از آقای دکتر احمدینژاد، درخواست میکنم تا از آقای حمید بقایی بخواهد، به اعتصاب غذای خود پایان دهد. او به جز ایشان، از کس دیگری تمکین نمیکند. این اقدام، در آستانه ۱۳ رجب برای فرزندان و خانواده محترم ایشان ضروری است و موجب خوشحالی همه خواهد شد. صبر و گذر زمان، موثرترین کلید برای باز شدن قفلهاست.»
اما دفاعیات ضرغامی از رئیس دولت سابق به همین جا ختم نمیشود، او در گفتوگویی در فروردین ۹۷ با «آرمان» از شب نشینی اش و خوردن شام با احمدینژاد میگوید: « منزل آقای احمدینژاد بودم، ایشان به ما شام هم دادند. این دیدار در حدود چهار ساعت به طول انجامید. دونفر دیگر هم بودند که از ذکر نام آنها معذورم.»
او درباره اینکه دراین دیدارها چه مباحثی مطرح میشود اظهار میکند :«بحثهای ما خصوصی است و بیشتر بین خودمان است؛البته چارچوب این مباحث حفظ و پیشبرد اهداف انقلاب و نظام و حفظ آقای احمدینژاد در فضای سیاسی کشور بود.دغدغههایی که ما در این دیدار مطرح کردیم بیشتر دلسوزیهایی بود که نسبت به یکدیگر داشتیم.نکته دیگر اینکه من دوست داشتم دیدگاههای آقای احمدینژاد را پس از دستگیری آقای مشایی و بقایی بشنوم و به همین دلیل نیز در این زمینه صحبت کردیم.مطالبی هم بنده با ایشان درمیان گذاشتم.»
وی ادامه میدهد:« من در این دیدارها نه همه استدلالهای ایشان را پذیرفتم و نه ایشان چنین رویکردی داشت. با این وجود استدلالهایی که برای یکدیگر مطرح میکردیم میتوانست برای هم مفید باشد و راهی برای جلوگیری از واگراییهای که هم میتوانیم خودمان عامل آن باشیم و هماینکه از بیرون به ما تحمیل شود.»
در یکی دیگر از گفتوگوها او حتی از لفظ خس و خاشاک احمدینژاد که به کاربرده شده بود اینگونه دفاع میکند که : « در سال۸۸ آقای احمدینژاد از عبارت «خس و خاشاک» استفاده کرد که منظور ایشان به همه حامیان انتخاباتی رقیب نبود. ایشان حتی چند بار درباره این مسئله توضیح دادند و عنوان کردند منظور ایشان کسانی بوده که فضا را تعمدا متشنج کرده بودند.»
مقایسه با حسن روحانی
رئیس سابق صداو سیما در راستای دفاع از احمدینژاد بارها حسن روحانی و او را باهم مقایسه کرد و در حالی که میگوید: «نکته جالب درباره آقای روحانی این است که هنگامی که با ایشان صحبت میکنید و برای ایشان دوساعت استدلال میکنید، هنگامی که جلسه تمام میشود انگار که با این بشقاب صحبت کردهاید و هیچ تغییری در رویکرد ایشان مشاهده نمیکنید.»
از رفتار و منش احمدینژاد قدردانی میکند و در گفتوگویی دیگر میگوید: «من رفتار آقای روحانی را میبینم؛ میگویم ای کاش آقای روحانی کمی خصلتهای خوب دیگران را هم میگرفت. آقای احمدینژاد مردمی و سادهبودنش خیلی از مشکلات را حل میکرد. ما هر لحظه میخواستیم میتوانستیم احمدینژاد را ببینیم اما در مدتی که مسئول بودم، یک بار نتوانستم آقای روحانی را ببینم.یک بار نتوانستم تلفنی با ایشان صحبت کنم. فکر کردم فقط من هستم، دیدم بقیه هم اینطور هستند. اصلا دسترسی به آقای روحانی نیست.»
او یک بار هم به خاطره ای از احمدینژاد اشاره دارد و اظهار میدارد: «یادم است یک سفر آمریکا همراه آقای احمدینژاد بودم. در هواپیما کنار آقای احمدینژاد راحت گعده داشتیم، میگفتیم و میخندیدیم. یک جایی در مسیر، آقای احمدینژاد کنار من نشسته بود؛ خسته بود؛ گفت آقای ضرغامی نمیخوابی؟ با اینکه یک جایی در هواپیما مخصوص رئیسجمهور است. یک پتو از زیر پای من و خودش کشید و رفت زیر صندلی گرفت خوابید. اصلا پای من روی سرش بود. من مدام باید پایم را جمع میکردم که صورت ایشان را له نکنم. راحت خوابید. من مصلحت نمیبینم برخی کنتراستهای رفتاری آقای روحانی را بگویم. خوب نیست؛ شاید زمانی بگویم. ایشان عمدتا متفاوت شد؛ بعد از ریاستجمهوری متفاوتتر از گذشته شدند حتی با نزدیکترین افراد.»
ضرغامی به جز گوشزد تفاوتهای رفتاری، عملکرد دولت احمدینژاد را هم به رخ دولت روحانی میکشد و مثلا دریک مورد که حسام آشنا در توئیتی خطاب به مردم نوشته بود:« اگر ممکن است چند پیشنهاد مشخص برای حل مشکلات کشور توسط مجلس شورای اسلامی مطرح کنید.» به کنایه مینویسد: «از مرثیه توزیع سبد کالا در سال ۹۲ تا ارز زائران اربعین تا گوشت و پوشک معلوم شد که دولت نه مولد خوبی است و نه موزع خوب. مشاوران محترم که به دنبال دریافت پیشنهادات اجرایی هستند تجربیات و اتوماسیون دولت نهم و دهم را در مورد توزیع جمعبندی کنند و به شرف عرض برسانند.»
آخرین دفاع
ما دفاع او از احمدینژاد تنها در مقایسه با دولت روحانی بروز پیدا نمیکند. آخرین دفاع ضرغامی از او به روز گذشته و توئیتش خطاب به رئیس سابق قوه قضاییه برمیگردد. قوه قضاییه با اشاره به تهمتهایی که به او زده شده بود اظهار داشت که تهمت زنندگان را حلال نمیکند. این در حالی است که نوع اتهاماتی که وی از آنها سخن گفت همان چیزی بود که احمدینژاد یا پیشتر یاران او چند بار نسبت به آملی لاریجانی مطرح کردند، از همین رو خیلیهاخطاب «حلالشان نمیکنم » آملی لاریجانی را احمدینژاد تعبیر کردند، حال آنکه ضرغامی نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و گفته است :« احوط آن است که در زمان تودیع، دیگران ما را حلال کنند نه بالعکس!
از این نمونه واکنشها در این یکی دوسال از سوی ضرغامی بسیارند. همه اینها نشان میدهد که عزتالله ضرغامی برخلاف بقیه همچنان به احمدینژاد پایبند است و هیچ گاه برای حضور در سیاست نخواسته تا از او عبور کند. حتی در اوج زمانهایی که گفته میشد احمدینژاد تبدیل به شخصیتی غیر قابل کنترل شده است که هر بار با رفتارهایش ضربههای بیشتری را به ساختار نظام میزند.
امروز هم که رئیس دولت سابقاندکی از آن حملات مستقیم به بخشهای مختلف ساختار کشور را کاسته است نیز مورد حمایت ضرغامی است.
دلیلش چیست
اما در حالی که به گواهی بسیاری از شخصیتهای کشور احمدینژاد دیگر برای انتخابات ریاستجمهوری تایید صلاحیت نخواهد شد و اساسا در زمینههای دیگر نیز نمیتواند نقش چندانی در قدرت داشته باشد، راز وفاداری عزت اله ضرغامی به محمود احمدینژاد چیست؟ آیا صرفا یک رابطه قلبی در این میان است یا مسائل دیگری هم هست. دیگر تقریبا بر کسی پوشیده نیست که عزتاللهضرغامی میخواهد خود را به عنوان یک کاندیدا برای ریاست جمهوری معرفی کند. آیا او در نبود احمدینژاد قرار است کاندیدای مورد حمایت رئیس دولت سابق باشد؟ سوالی که با نگاهی به سوابق رئیس دولت سابق نشان میدهد که نمیتواند پاسخش آری باشد، چون که احمدینژاد دراینگونه مواقع یا خودش وارد عرصه میشود یا نزدیکترین یارانش که اکنون هردو در زندان هستند و از میان بقیه اطرافیان احمدینژاد، ضرغامی نمیتواند گزینه معقولی برای احمدینژاد و ظرفیت اجتماعی او به شمار بیاید. بنابراین نباید تصور کرد که تقاضایی از سوی رئیس دولت سابق برای این وفاداری مطرح است. پس دلیل چیست؟
استفاده از پایگاه رای احمدینژاد
ضرغامی آگاه است که اگر میخواهد به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری در سالهای آینده وارد عرصه شود راه موفقیتش متفاوت بودن وی از دوجناح اصولگرا و اصلاح طلب است. دراین راه نزدیکی و پایبندی به احمدینژاد شاید بهترین کار باشد. از سویی دیگر به نظر میرسد رئیس سابق صداو سیما با خیالی آسوده ازاینکه دیگر احمدینژاد بنا نیست نقشی در قدرت بازی کند و با علم به اینکه در ماههای اخیر با وقوع حوادث اقتصادی و شرایط خاص در کشور، بخشی از مردم دلسرد از شرایط کنونی و دلزده از روحانی و خسته از جناح چپ و راست دوباره به سمت احمدینژاد گرایش پیدا کردهاند و پایگاههای اجتماعی رئیس دولت سابق روزبه روز به دلیل ناضایتی کنونی از کشور بیشتر میشود، سعی میکند این ظرفیت و پایگاه مردمی را تا میتواند به سمت خود جلب کند تا در کنار سایر آرا بتواند از ظرفیت احمدینژاد به سود خود استفاده کند. این شاید محتملترین راز این وفاداری به شمار بیاید.
- 18
- 1