آقای روحانی! منشور حقوق شهروندی یک انشای مزخرف بود

غائله بنزین خوابید اما به بهای ذبح حقوق شهروندی. برخی کشته، برخی دستگیر و بسیاری هم مایوس شدند چرا که دیدند چطور در فقدان گوش‌های شنوا و امکان اعتراض مدنی، سوءاستفاده‌گران میدان‌دار می‌شوند. در عین حال همه شاهد بودند که مسئولان امر چطور همه را با یک چوب رانده و خود را نشنیدن می‌زنند. قطع یک هفته‌ای اینترنت و امنیتی شدن فضا در سراسر کشور شاهد این مدعا است. حال که آب‌ها از آسیاب افتاده اما شاهدیم که آقایان چطور برای برداشتن بار این تصمیمات و اقدامات از گردن خود تلاش می‌کنند؛ بیش از همه هم دولتی‌ها.

به گزارش آزادی، رئیس جمهور حقوق‌دانی که وعده نگارش منشور حقوق شهروندی می‌داد، وزیری که قرار بود دستش حتی روی دکمه فیلترینگ نرود و دیگران. انگار نه انگار که تا دیروز از چه موضعی سخن گفته و با کدام ادبیات به پرشماری خود بالیده و مخالفان را عددی نمی‌دانستند. وزیر جوان روحانی از تلاش‌های خود برای برقراری سریع اینترنت می‌گوید و گمان می‌کند که اظهاراتش مبنی بر نقش نداشتن در این اختلال عامدانه مقبول افتاده درحالی که برای بیرون کشیدن پای خود از این ماجرا یک هفته قبل باید استعفا می‌داد.

از آذری‌جهرمی جوان و آن سر پر سودا اما چه توقعی وقتی جناب روحانی آنطور نقاب از چهره برداشت و همان مسئول امنیتی سابق شد. هر چه باشد او در روزهای اخیر بیش از همه ۶ سال گذشته زیر چتر حمایت دیگر نهادهای حاکمیتی قرار گرفت و الحق هم خوب از پس اثبات قدرشناسی خود به آنان، برآمد.

دولتی که تا دیروز مفتخر به تدوین منشور حقوق‌شهروندی بود، از اجرای قانون اساسی هم انصراف داد و دست بدنه اجتماعی و جریان سیاسی حامی خود را حسابی در پوست گردو گذاشت.

آنچه در این یک‌هفته، ۱۰ روز به ملت و کشور رفت اما چنان بود که دیگر سخن گفتن از حقوق شهروندی و بدعهدی دولت در تحقق منشور وعده داده شده گزاف به نظر می‌رسد. حقوق‌دانان توجه به مسائل بسیاری ابتدایی‌تر یعنی پایبندی به قانون اساسی و دیگر قوانین موجود را ضروری دانسته و امیدی به فراتر از آن ندارند.

برای مثال، نعمت احمدی، وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگویی با «آزادی» گفت: « من از بی‌مهری پدر می‌گویم و شما از کم لطفی ناپدری! قانون اساسی را رعایت نمی‌کنند آن‌ وقت شما دنبال پایبندی به منشور حقوق‌شهروندی هستید! منشور حقو‌ق شهروندی یک دفترچه است که لازم‌الاجرا هم نیست. اصل ۲۷ قانون اساسی که می‌گوید اجتماعات و راهپیمایی‌ها آزاد هستند هم مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این مثل این است که شما پدر را کنار گذاشته و از همسایه انتظار داشته باشید که خرج زندگی شما را بدهد.»

وی با تاکید بر اینکه «قوانین متعددی داریم که باید رعایت شود.» گفت: « الان افراد بسیاری در جریان ناآرامی‌های اخیر بازداشت شده‌اند. روشن است که این افراد تخلفی کرده و اتهامی متوجه آن‌ها است اما میثاق بین ما و حاکمیت قوانین موضوع است و بر اساس آن همه متخلفان و مجرمان از حقوقی برخوردار هستند. ما اکنون از تعداد بازداشتی‌ها و این که کجا نگهداری می‌شوند بی‌خبری هستیم در حالی که قانون آیین دادرسی کیفری در این باره صراحت دارد و باید این ها به خانواده‌های خود خبر دهند، وکیل داشته باشند، بازجوها برابر قانون حقوق شهروندی رفتار کنند. قانون اساسی به منع شکنجه و اخذ اقرار به عنف اشاره دارد و ... . اما شاهدیم که قبل طی شدن این مراحل این‌ها را به آمریکا و اسرائیل و سلطنت و ... وصل می‌کنند و این قصاص قبل از جنایت است.»

احمدی با اشاره به اینکه «این فصل بدی در تاریخ حقوق ما است» گفت: «هر وقت قانون به وسیله مسئولین و مجریان به هر علت و بهانه نادیده گرفته شود یک جای کار اشکال دارد. برابر ماده ۱۰۰ قانون آیین دادرسی کیفری هر تحقیقی درباره این بازداشتیان باید با حضور وکیل باشد اما ما هنوز از تعداد آنان مطلع نیستیم و تازه می‌خواهیم غربالگری کنیم. واژه‌ای که من هنوز معنی آن را در حقوق نفهمیده‌ام!»

این کارشناس مسائل حقوقی همچنین به خاطرات چرچیل اشاره کرد و گفت: «چرچیل در خاطرات خود می‌گوید در جریان بمب‌باران لندن باید در جلسه‌فوری شرکت می‌کردم. محل جلسه در یک خیابان ورود ممنوع بود و در شرایط اضطراری به راننده گفتم که وارد خیابان ورود ممنوع شود و پلیس جلوی ما را گرفت. پلیس گفت به من ربطی ندارد که بمب‌باران است و متخلف نخست وزیر است یا فرد دیگری، هر وقت قانون را نوشتید من هم اجرا می‌کنم. چرچیل اگرچه جریمه می‌شود اما می‌گوید که جنگ را بردیم زیرا در این شرایط و در اوج بمب‌باران در لندن قانون اجرا می‌شود.»

به گفته وی، «ما می‌بازیم به این خاطر که به قانون احترام نمی‌گذاریم. اگر به قانون احترام گذاریم هم جامعه متقاعد می‌شود که هر حرکتی منطبق با قانون است و هم کسانی که تحت تعقیب قرار می‌گیرند در موضع مظلومیت قرار نمی‌گیرند.»

احمدی افزود: « الان همه مردم می‌گویند وای که الان با این بازداشتی‌های بیچاره چه می‌کنند. این یعنی ما افرادی که شاید متقلب و مجرم باشند را در جایگاه مظلوم می‌نشانیم. من ده‌ها بار در کلاس و مترو و ... شنیدم که مردم از برخورد ماموران با معترضان می‌گفتند و نگران برخوردی بودند که بعد از بازداشت با آنان می‌شود. این درحالی است که فرد جایی را آتش زده و متخلف است اما ما با عدم رعایت قانون، به متخلفان امتیاز داده و آنان را در جایگاه مظلوم قرار دادیم. در عین حال متاسفانه مجریان قانون را در جایگاه ظالم قرار داده‌ایم.»

نعمت احمدی، تنها کسی نیست که سخن گفتن از وعده فراموش شده روحانی درباره حقوق شهروندی را گزاف می‌داند. کامبیز نوروزی، حقوق‌دان نیز در گفت‌وگو با «آزادی» گفت: « من از اول هم گفتم که این منشور حقوق شهروندی مزخرف و یک قصه فریب‌کارانه است که عده‌ای در کاسه آقای روحانی گذاشتند. حقوقی‌ها و سیاسی ها کلی کف و سوت زدند اما نه خود روحانی به این موضوع اعتقاد داشت و نه اطرافیان او.»

وی منشور حقوق شهروندی را «یک انشای مزخرف» توصیف کرد و گفت: « اکنون شرایط برای بررسی و پرداختن به این منشور بسیار پیچیده است».