احتمال رسیدن به یک توافق بر سر برجام، با تحرکات اخیر تهران بالا گرفته است. به نظر می رسد ایران یک بار دیگر قصد کرده تا شانس خود را برای احیای برجام امتحان کند. از سوی دیگر کشورهای اروپایی این بار پای خود را از ماجرا کنار کشیده اند و از خود اشتیاقی برای احیای برجام نشان نمی‌دهند. با این حال طرف امریکایی رویکر روشنی به کلیت ماجرا ندارد. برخی از صداها برجام را مرده می دانند و برخی دیگر می گویند که تنها کاری که می شود کرد، پیشبرد دیپلماسی است.
در خبرآنلاین با فریدون مجلسی دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین الملل به گفتگو نشسته ایم:
به نظر می رسد که در یکی دو هفته اخیر تهران چراغ سبز خود را برای ادامه گفتگوهای احیای برجام نشان داده است. آیا امکان توافق بین دو طرف وجود دارد؟
میز مذاکره به نتیجه رسیده و دو طرف منتظر امضای طرف ایرانی هستند. طرف ایرانی هم موافقت نکرده و موافقت هم نخواهد کرد. برای اینکه طرف غربی اکنون دیگر امیدی به اینکه از جانب ایران سازگاری خاصی صورت بگیرد ندارد. زیرا آنها توقع دارند که ایران از خط قرمزهایشان در منطقه خطور نکند. جمهوری اسلامی ایران هم اعلام کرده که بر سیاستهایش در خاورمیانه پایبند است و از آن عقب نمی کشد.
مطلوب ترین توافقی که ایران می‌تواند به آن دست پیدا چیست؟
بهترین توافقی که ایران به دست بیاورد این است که بتواند نیروهای دفاعی خود را حدالامکان حفظ کند و فعالیت های هسته ای خودش را در اختیار نظارت کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد و ثروت داخلی خود را صرفا صرف توسعه اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی داخل ایران کند. این نکته ای است که جمهوری اسلامی اگر به سمت آن برود، مطلوب خواهد بود.
برخی از کارشناسان به عملکرد مذاکره کنندگان فعلی اعتراض دارند. ایا این افراد توانایی یا میل به ایجاد یک توافق را دارند؟
این افراد تمایلی برای رسیدن به یک توافق ندارند. آنها خواهان برخوردی هستند که منجر به نابودی اسراییل شود و با این حساب میلی به توافقی که غرب از آنها انتظار دارد ندارند.
سفر وزیرخارجه ایران به عمان باعث شد تا بار دیگر زمزمه واسطه گری مسقط در مورد احیای برجام مطرح شود. آیا عمان می تواند بار دیگر این نقش را بازی کند؟
عمان وابستگی های فرهنگی و اجتماعی با ایران دارد. جامعه این کشور نیمه بلوچی و نیمه عربی است و در رژیم گذشته هم در جنگ ظفار از همکاری ایران بهره بردند. آنها وفاداری به ایران دارند اما وفاداری عربی شان بیشتر است. عمان برایش بسیار مهم است که در ایران صلح برقرار باشد و به شکل یک کشور ثروتمند در عرصه بین المللی با استقلال برگردد و این کشور از روابطی که با ایران دارد بهره مند شود. چرا که به راحتی می تواند جای دبی را در ارتباط اقتصادی و بازرگانی با ایران بگیرد. مسقط تمایل دارد که تهران وارد مرحله سازگاری با سازمان ملل متحد و غرب شود. در زمان گفتگوهای منجر به برجام عمان کار وساطت را برعهده گرفت. آنها اکنون هم مایلند چه توسط ایران و چه به دعوت ایران این کار را دوباره قبول کند. اما وساطتی که نتیجه آن مثبت باشد. امروز طرف غربی و امریکا به صورت صریح تر خواهان تحمیل شرایط خود در مورد یک نوع سکون و ارامش در سیاست خارجی ایران هستند.
آیا می توان گفت که برجام از حوزه وزارت خارجه آمریکا خارج شده و به کاخ سفید رفته؟ با کنار رفتن رابرت مالی این شایعات بالا گرفته است.
در آمریکا اینطور نیست که کسی در کاخ سفید بخواهد دستور بدهد. امور خارجی در اختیار وزیر خارجه است و این وضعیت کماکان هم وجود دارد. بهانه های اخیر انها فقط جهت تاثیرگذاری روی طرف خارجی گرفته می شود و در نهایت کار به دست وزارت خارجه انجام می شود. انجا حساب و کتاب امور بین المللی با اندیشکده ها و اتاق های فکری است که سیاست دولت امریکا را شکل می دهند و با تغییر دولت ها و... هم خیلی سیاستها بالا و پایین نمی شود. دولت امریکا مدت ها در این فکر بود که بتواند با ایران کنار بیاید. اما آنها در حال حاضر سعی می کنند به هر قیمتی شده جمهوری اسلامی را به پذیرش اصول روابط بین الملل مورد نظرشان راضی کنند. رفت و آمدها و وساطت عمان برای اموری که از سوی ایران قابل پذیرش نیست ثمری نخواهد داشت.
مهسا مژدهی
- 16
- 4
