طی روزهای اخیر اخبار ضدونقیض فراوانی پیرامون مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن و حصول توافقی محدود و موقت مخابره شده، به گونه‌ای که دو طرف مجبور به واکنش در این زمینه شده‌اند. این در حالی است که با وجود آن‌که نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون صدور قطعنامه علیه ایران به کار خود پایان داده، اما دولت‌های غربی بر شدت ابراز نگرانی‌های خود نسبت به برنامه اتمی ایران افزوده‌اند.
در چنین وضعیتی، محتوای مذاکرات احتمالی میان ایران و آمریکا، بر سرنوشت مناقشه هسته‌ای و توافق برجام تعیین کننده می‌نماید. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، که مذاکرات هسته‌ای را از نزدیک دنبال می‌کند، در رابطه با این مذاکرات رشته توییتی را منتشر کرده است.
به نوشته واعظ: به تازگی انتشار اخبار (بعضاً نادرست یا نادقیق) در مورد «توافق با ایران» یک سرگردانی در افکار عمومی ایجاد کرده. اما حقیقت ماجرا چیست؟ به صورت کلی در سه حوزه تحولاتی در جریان است:
مذاکرات هسته‌ای-امنیتی بین ایران و آمریکا: گفتگو بر سر توافق موقتی که مستلزم رفع تحریم باشد مطرح نیست. چراکه چنین توافقی، با توجه به فضای سیاسی قدرتمندی که علیه جمهوری اسلامی در واشنگتن ایجاد شده، ۱.با مخالفت کنگره مواجه خواهد شد ۲.به بایدن از نظر سیاسی در آستانه انتخابات ضربه خواهد زد. در گفتگوهای غیرمستقیم مسقط، تمرکز بر تنش‌زدایی و خطوط قرمز یکدیگر در مسائل هسته‌ای، منطقه‌ای و همکاری نظامی با روسیه بوده است. این اقدامی است در راستای بازدارندگی و قطعاً مثبت است چرا که از وقوع درگیری نظامی ناخواسته جلوگیری خواهد کرد.
مذاکره بر سر زندانیان دوتابعیتی: مدت‌هاست که از طریق قطر در جریان است و چارچوب کلی آن این بوده: آزادی زندانیان دوتابعیتی در ایران در برابر آزادی زندانی های ایرانی در آمریکا و آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی برای خرید دارو و غذا. چنین توافقی محتمل و مبارک است: چراکه ۱.نیازمند رفع تحریم نیست و در واشنگتن با دشواری حقوقی مواجه نخواهد شد ۲.اقدامی بشردوستانه است. از طرفی زندانیانی که زندگی‌شان قربانی دعوایی سیاسی شده به آغوش خانواده باز می‌گردند. و از طرف دیگر دسترسی مردم ایران به دارو و غذا در شرایط تحریمی تسهیل می‌شود.
مذاکرات ایران با آژانس در امور پادمانی: به تازگی ایران در مورد یکی از پرونده‌ها (آباده) توضیحاتی ارائه کرده که آژانس در حال بررسی آن است. چند اقدام هم در راستای بالابردن شفافیت برنامه هسته‌ای انجام شده. اما هنوز اختلافات زیادی بین ایران و آژانس حل نشده باقی مانده‌اند.
تحولات اخیر در ۳ حوزه ذکر شده چه از نظر پیشگیری/مدیریت بحران و چه از نظر بشردوستانه، همگی حداقلی اما مثبت‌اند. گروه‌های مختلف خصوصاً در ایران و اسرائیل با بزرگ‌نمایی، له یا علیه این تحولات موضع می‌گیرند. اما نتیجه اقدامات‌شان ناخواسته مشترک است: تضعیف این پیشرفت‌های حداقلی.
- 11
- 2
