آژانس بار دیگر پایبندی ایران به برجام را تایید کرد (+متن کامل دوازدهمین گزارش آژانس درباره ایران)

به گزارش فارس، «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه (۸ شهریور) بار دیگر تایید کرد که ایران به مفاد تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ متعهد بوده است.

بر اساس گزارش فصلی تازه آژانس که امروز در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفته، میزان ذخایر اورانیوم با غنای کمتر از ۵% همچنان کمتر از ۳۰۰ کیلوگرم است. میزان ذخایر آب سنگین ایران نیز کمتر از سقف تعیین‌شده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است. ضمنا ایران دسترسی‌های مورد درخواست آژانس را فراهم کرده است.

بر اساس توافقی که سه سال پیش در شهر وین اتریش به دست آمد، ایران پذیرفت به مدت ده سال فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود کند. در مقابل، گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان) هم قرار بود تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای ایران را رفع کند. دولت آمریکا اردیبهشت ماه امسال با «فاجعه‌بار» خواندن این توافق، از آن خارج شد و در حال احیای تحریم‌های رفع‌شده ذیل این توافقنامه است.

این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در برجام به عنوان مرجع نظارت بر حسن اجرای تعهدات هسته‌ای طرفین معرفی شده، تاکنون بیش از ۱۰ بار پایبندی کامل ایران به این توافق را تایید کرده است. با وجود خروج آمریکا از برجام، اجرای تعهدات ایران ادامه دارد و تهران در حال رایزنی با اتحادیه اروپایی است که می‌گوید قصد دارد با تضمین منافع مالی ایران، برجام را حفظ کند. از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، بسیاری از شرکت‌های اروپایی از بیم تحریم‌های آمریکا، بازار ایران را ترک کرده‌اند.

متن کامل دوازدهمین گزارش آژانس درباره ایران

متن کامل گزارش یوکیا آمانو به شرح زیر است:

شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی

GOV/2018/33

۳۰ اوت ۲۰۱۸

راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱  (۲۰۱۵) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

A.‎ مقدمه

۱. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، و مشورتها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام، ارائه می دهد.

B.‎ سابقه

۲. در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، بهمراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و سیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ شورای امنیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را به تصویب رساند که در آن از جمله از مدیرکل درخواست نمود که "راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد" ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت ۲۰۱۵، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید. شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

۳. در دسامبر ۲۰۱۶ و ژانویه ۲۰۱۷ مدیرکل نه (۹) سند ، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تایید رسیده و متضمن روشنگری هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

۴. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ ۲/۹ میلیون یورو در سال می باشد. برای سال ۲۰۱۸ منابع مالی فرابودجه ای برای مبلغ ۱/۵ میلیون یورو از ۲/۹ میلیون یورو لازم است . تا تاریخ ۲۷ اوت ۲۰۱۸، مبلغ ۵/۶ میلیون یورو منابع مالی فرابودجه‌ای برای تامین هزینه فعالیتهای مرتبط با برجام برای سال ۲۰۱۸ و بعد آن در دسترس است.

۵. در تاریخ ۴ ژوئیه ۲۰۱۸، به عنوان بخشی از گفتگوهای ادواری عالی‌رتبه بین آژانس و ایران،  مدیرکل با جناب آقای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در وین دیدار کرد. آنها فعالیت‌های پادمان در ایران را مورد بحث قرار دادند.

C.‎ فعالیتهای راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

۶. از تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام  را منطبق با رویه های پادمانی استناندارد آژانس و به شیوه ای بیطرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است ، . آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل ، بشرح ذیل گزارش می دهد.

C.‎1 .‎ فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

۷. ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک (رآکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.، ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی شده به صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است (بندهای ۳ و ۱۰).

۸. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP) ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP نظارت نماید (بند ۱۵). در تاریخ ۲۵ اوت ۲۰۱۸، آژانس راستی آزمائی نمود که این کارخانه در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب سنگین ایران ۹/۱۲۲ متریک تن می‌باشد. در طول دوره گزارش دهی  ایران بیش از ۱۳۰ متریک تن آب سنگین نداشته است (بند ۱۴).

۹. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای ۱۸ و ۲۱).

C.‎2 .‎ فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و سوخت

۱۰. در کارخانه غنی سازی سوخت (FEP) در نطنز بیش از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR-1 به صورت نصب شده در ۳۰ آبشار به شکل محاسبه شده در واحدهای عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به صورت نصب شده وجود نداشته است (بند ۲۷). ایران ۳۴ سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب دیده یا خراب نصب شده در FEP خارج کرده است (بند ۲۹.۱).

۱۱. ایران به غنی سازی UF6 در FEP ادامه داده است. ایران غنی سازی بالاتر از ۶۷/۳ درصد از اورانیوم ۲۳۵ را انجام نداده است (بند ۲۸).

۱۲. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی سازی شده ایران از میزان ۳۰۰ کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان ۶۷/۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند ۵۶). میزان ۳۰۰ کیلوگرم UF6 معادل با ۸/۲۰۲ کیلوگرم اورانیوم می باشد.

۱۳. تا تاریخ ۱۸ اوت ۲۰۱۸، میزان اورانیوم غنی شده تا ۳.۶۷ درصد اورانیوم ۲۳۵ ایران ۴/۱۳۹ کیلوگرم بوده است، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.

۱۴. در کارخانه غنی سازی سوخت فردو (FFEP) بیش از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد ۲) از تأسیسات مزبور قرار داده نشده است (بند ۴۶). در تاریخ ۱۴ اوت ۲۰۱۸ آژانس راستی آزمایی نمود که تعداد ۱۰۲۰ سانتریفیوژ IR-1 در شش آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی آزمایی نمود که پنج سانتریفیوژ IR-1 در قالب طراحی موقعیت های ۱۶ سانتریفیوژ IR-1 نصب شده بودند و یک سانتریفیوژ IR-1 در یک موقعیت جداگانه نصب شده بود، به منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیتهای تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ های پایدار». ایران در بازه زمانی گزارش هیچ گونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته ای در کارخانه وجود نداشته است (بند ۴۵).

۱۵. همه سانتریفیوژهای و زیرساخت‌های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند (بندهای ۲۹، ۴۷، ۴۸ و ۷۰). آژانس دسترسی منظم به ساختمان های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است (بند ۷۱). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، از جمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند ۵۱)

۱۶. ایران فعالیت های غنی سازی اش را در راستای برنامه بلند مدت  غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی خود به همان صورت ارائه شده به آژانس در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ انجام داده است (بند ۵۲).

۱۷. در تاریخ ۱۹ اوت ۲۰۱۸ آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از ۱ رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

۱۸. ایران هیچکدام از تأسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورد استفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند ۵۸).

C.‎3.‎ تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

۱۹. هیچ اورانیوم غنی شده ای از طریق فعالیتهای تحقیق و توسعه انباشت نگردیده، و غنی سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوزها در چارچوب محدودیتهای تعریف شده در برجام بوده است (بندهای ۴۲-۳۲).

۲۰. ایران اظهارنامه های مربوط به تولید و موجودی لوله های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند ۱/۸۰ ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیتهای مشخص شده در برجام استفاده شده اند( بند ۲/۸۰ ). ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( بند ۶۲)

۲۱. همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (بند ۷۰) ایران با استفاده از فیبر کربن لوله های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه برداری و آزمایش شده و تمامی آنها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی آژانس بوده است.

D.‎ اقدامات شفاف سازی

۲۲. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدینوسیله وضعیت آنها در اماکن هسته ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند ۶۷.۱). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرس

ان  منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته ای، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده از محل کار در مکان های نزدیک سایتهای هسته ای در ایران را تسهیل نموده است (بند ۶۷.۲).

۲۳. ایران کماکان به آژانس اجازه داده - تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی - بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند ۶۸)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند ۶۹) .

E.‎ دیگر اطلاعات مرتبط

۲۴. ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده ۱۷ (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن را ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی های تکمیلی به همه سایتها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است. همکاری بموقع و فعالانه از سوی ایران در ارایه چنین دسترسی، اجرای پروتکل الحاقی را تسهیل و اعتماد را افزایش می‌دهد.

۲۵. همانگونه که قبلاً گزارش شد، در ژانویه ۲۰۱۸، آژانس از ایران درخواست نمود تا بر اساس پروتکل الحاقی روشن سازی و توضیحات بیشتری در خصوص طرحهایش در مورد توسعه چرخه سوخت هسته ای، شامل فعالیتهای تحقیق و توسعه برای پیشران هسته ای دریایی ارایه نماید. طی نامه مورخ ۲۸ آوریل ۲۰۱۸، ایران به آژانس اطلاع داد « طی پنج سال اول، هیچ نوع تاسیساتی دخیل نخواهد بود و موتورها / رآکتورهای با سوخت هسته ای برای اهداف غیر نظامی (Civilian) مورد استفاده قرار خواهد گرفت» و اطلاعات بیشتر در قالب نسخه روزآمد شده بعدی اظهارنامه های سال ۲۰۱۷ (پروتکل الحاقی) به آژانس ارایه میگردد. در ماه مه ۲۰۱۸، ایران این اطلاعات را طی اظهارنامه‌های روزآمد شده سال ۲۰۱۷ به آژانس ارائه نمود.

۲۶. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد.

۲۷. طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در جلسات گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نکرده است. (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیسون مشترک، بند ۶.۴.۶).

F.‎ خلاصه:

۲۸. آژانس به راستی آزمائی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقت نامه پادمان ها اعلام شده، ادامه می دهد. ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

۲۹. از روز اجرا، آژانس به نظارت و راستی آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

۳۰. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.