۳ گزینه در خطر رفوزگی

با گذشت یک هفته از معرفی هیات دولت به بهارستان‌نشینان، از امروز مراحل رای اعتماد وزرا با شنیدن نطق‌های موافقان و مخالفان و همچنین سخنرانی وزرای پیشنهادی در چند جلسه صبح و عصر صحن علنی برگزار می‌شود. نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس از سه شیفت بودن جلسات رای اعتماد وزرای پیشنهادی خبر داد.

اکبر رنجبرزاده، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در خصوص روند بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت، اظهار داشت: تصمیم اعضای هیات رییسه مجلس درباره روند رای اعتماد به وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم این است که رای اعتماد در روز پنجشنبه به پایان برسد. به هرحال امروز روحانی در صحن علنی مجلس حاضر می‌شود تا از وزرای پیشنهادی خود دفاع کند، این در حالی است که رییس‌جمهور با چالش گزینه پیشنهادی برای وزارت علوم روبه‌رو است و این نخستین بار است که با وجود معرفی ۱۷ وزیر کابینه، رییس‌جمهور کشور نتوانسته است وزیر علوم، تحقیقات و فناوری را به مجلس معرفی کند.

اما وزرای پیشنهادی رییس‌جمهور نیز این روزها ترافیک سنگینی در کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های مختلف مجلس به پا کردند تا نهایتا بتوانند نظر نمایندگان را برای گرفتن صندلی وزارت در وزارتخانه متبوع خود جلب کنند. در این میان برخی وزرا راه چندان سختی در پیش ندارند و خیال‌شان از گرفتن رای اعتماد از بهارستان‌نشین‌ها راحت است.

از طرفی وضعیت برخی از وزرای دیگر چندان مطلوب نیست و به گفته برخی نمایندگان مجلس بعید به نظر می‌رسد که این وزرا بتوانند فاصله بهارستان تا وزارتخانه مربوطه را به سلامت طی کنند مگر آنکه دفاعیات رییس‌جمهور و برخی رایزنی‌ها در هیات رییسه مجلس، نمایندگان را مجاب کند تا به وزرای پیشنهادی رییس‌جمهور اعتماد کنند.

اما شنیده‌ها حاکی از آن است که علی ربیعی، وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر پیشنهادی کشور، آذری جهرمی، وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری اطلاعات و سید محمد بطحایی وزیر پیشنهادی آموزش‌و‌پرورش نسبت به سایر وزرای پیشنهادی راه سخت‌تری برای گرفتن رای اعتماد از نمایندگان مجلس دارند.

براساس گفته غلامرضاجعفرزاده ایمن آبادی، نایب رییس فراکسیون مستقلین افتادن سه وزیر پیشنهادی قطعی است چون اوضاع رحمانی‌فضلی‌ وزیر پیشنهادی کشور، جهرمی‌ وزیر پیشنهادی ارتباطات و بطحایی‌ وزیر پیشنهادی آموزش‌و‌پرورش اصلا خوب نیست. هرچند در این مدتی که روحانی کابینه را به مجلس معرفی کرده گزینه‌های پیشنهادی به فراکسیون‌های مختلف مجلس رفتند و سعی کردند رای بالایی برای خود بگیرند اما با این وجود این چهار گزینه برای رسیدن به صندلی وزارت نیازمند دفاع وحمایت جدی روحانی و ارائه برنامه نهایی خود در صحن علنی مجلس هستند.

گمانه‌زنی درباره وزرایی که از مجلس رای اعتماد نمی‌گیرند

در این میان وزرای پیشنهادی کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش‌و‌پرورش از شانس کمتری برای دریافت رای اعتماد برخوردارند. عبدالرضارحمانی فضلی از جمله وزرای پیشنهادی روحانی است که عملکرد نامناسب او در دولت یازدهم گله‌های‌ زیادی را از سوی اصلاح‌طلبان به همراه داشت و فراکسیون امید چندان رغبتی برای حضور او در کابینه ندارد.

رحمانی فضلی در گزینش استانداران شهرهای مختلف دست به انتخاب افرادی زد که چندان با دولت یازدهم همراه و هسمو نبودند و در این زمینه نتوانستند به دولت کمک کنند. از طرف دیگر ضعف عملکرد او در نحوه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری عامل دیگری است که موجب کاهش شانس او برای گرفتن رای اعتماد از نمایندگان مجلس می‌شود.

عدم همراهی نمایندگان با جوان‌ترین گزینه روحانی

اما محمد‌جواد آذری جهرمی که برای وزارت ارتباطات از جانب رییس‌جمهور معرفی شده به دلیل روشن نبودن سوابقش بعید به نظر می‌رسد رای اعتماد را از نماینده‌های مجلس برای تصدی‌گری در این وزارتخانه‌ها کسب کند. او از زمانی که نامش به عنوان وزیر پیشنهادی ارتباطات مطرح شد همراهی نمایندگان را تا به امروز همراه خود نداشته و برای همین به یکی از جنجالی‌ترین وزرای پیشنهادی دولت روحانی تبدیل شده که به خاطر سابقه‌اش در وزارت اطلاعات در دوره اول ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد نگرانی‌هایی در میان نمایندگان درباره عملکردش در دولت دوازدهم وجود دارد.

او در حال حاضر معاون وزیر ارتباطات و رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت است که اگر بتواند از مجلس رای بگیرد خیلی خوش‌شانس است و اگر موفق به کسب رای اعتماد از مجلس نشود، جوان‌ترین وزیر پیشنهادی کابینه حذف می‌شود و میانگین سنی کابینه بالاتر می‌رود.

تردید نمایندگان نسبت به بطحایی

از طرفی در خصوص سیدمحمد بطحایی، وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش، برخی شبهه‌افکنی‌ها نسبت به حضور او در هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان در زمان وقوع فساد مالی وجود دارد هر چند او در توضیح آن به نمایندگان گفته که صندوق ذخیره فرهنگیان دارای هیات امنایی است که مانند دیگر هیات‌های مشابه صرفا نقش سیاستگذاری دارند که سالی یک بار تشکیل جلسه می‌دهند و در آن جلسه صورت‌های مالی و گزارش حسابرسی را تشریح و تصویب و رئوس کلی برنامه‌های صندوق را بررسی و تایید می‌کنند، گزارش‌های حسابرسی به وسیله حسابرسان معتمد و تایید‌شده سازمان حسابرسی تهیه می‌شود.

این توضیحات اما برای برخی نمایندگان قانع‌کننده نبود و بهارستان‌نشین‌ها معتقدند که او در شان آموزش‌و‌پرورش و فرهنگیان نیست و برای انتخاب وزیر آموزش‌و‌پرورش باید فرهنگیان در اولویت باشند. البته بطحایی در این مدت رایزنی‌هایی نیز در جهت اینکه نظر‌ات مخالفان برخی نمایندگان را به موافق تبدیل کند داشته و شاید اکنون شانس بالایی برای گرفتن رای اعتماد مجلس داشته باشد.

گمانه‌زنی درباره وزرایی که از مجلس رای اعتماد می‌گیرند

براساس خبرهای رسیده از نمایندگان فراکسیون امید، این فراکسیون نظر مثبتی به ۹۰ درصد از وزرای پیشنهادی دارد. این خبر را علی اکبری، عضو شورای مرکزی فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی اعلام کرده و گفته است: نظر اکثریت اعضای فراکسیون نسبت به ۹۰ درصد وزرای پیشنهادی مثبت است.

از این رو به نظر می‌رسد برخی از وزرای پیشنهادی کابینه همچون محمدجوادظریف، سیدحسن قاضی‌زاده ‌هاشمی‌، بیژن نامدار زنگنه و سید محمود علوی به راحتی می‌توانند از مجلس رای اعتماد بگیرند. محمد جواد ظریف کارنامه درخشانی در دستگاه دیپلماسی از خود به جا‌ گذاشته و تاکنون هیچ یک از نمایندگان برای رای اعتماد به او سخن مخالفی درباره او مطرح نکرده‌اند.

سید حسن قاضی‌زاده ‌هاشمی با اجرای طرح‌ تحول سلامت هم تاکنون نتوانسته مخالفتی از سوی نمایندگان مجلس دریافت کند. سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات روحانی هم تاکنون رای منفی از سوی نمایندگان دریافت نکرده است. او و تیم عملیاتش در وزارت اطلاعات پس از حمله داعش به مجلس با دستگیری سریع و گسترده عوامل این حادثه تروریستی توانستند عملکرد مثبتی را در کارنامه خود ثبت کنند.

بیژن نامدار زنگنه که بیشترین عمر مدیریتی خود را به عنوان وزیر گذرانده نیز احتمالا جزو افرادی است که می‌تواند از مجلس رای اعتماد بگیرد. علی ربیعی که به عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مجلس معرفی شده است با وجود اما و اگرهای زیادی که درباره او در کسب رای اعتماد مجلس وجود داشت با این حال وضعیت او نسبت به روز اول معرفی‌اش در مجلس مثبت ارزیابی می‌شود.

مسعود سلطانی‌فر، وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان که آبان‌ماه سال گذشته از مجلس رای اعتماد گرفت هم جزو افرادی است که احتمالا به راحتی برای کابینه دولت دوازدهم از مجلس رای اعتماد می‌گیرد.همچنین وزیر دفاع با وجود آنکه بعد از مدت‌ها از میان فرماندهان ارتش انتخاب شده است به نظر می‌رسد براساس نظرات مثبت مطرح شده از سوی فراکسیون‌های مختلف مجلس بتواند رای اعتماد آنان را کسب کند.

محمد شریعتمداری که به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت انتخاب شده است یکی از وزرایی است که احتمالا بتواند رای اعتماد نمایندگان مجلس را بگیرد. او یکی از چهره‌های شاخص مورد تایید روحانی و گروه اصلاح‌طلبان است، از این رو به نظر می‌رسد که راحت‌تر از بقیه وزرا در کابینه دولت روحانی جای گیرد.

آوایی نیز که به عنوان وزیر پیشنهادی دادگستری از جانب روحانی مطرح شده از آن جهت که به پیشنهاد رییس قوه قضاییه به رییس‌جمهور معرفی شده گرفتن رای اعتمادش از مجلس دور از انتظار نیست ضمن اینکه در عملکرد او آمده که روابط خوبی با شهروندان داشته و چون نمایندگان، وکلای ملت و به دنبال دستیابی مطالبات مردمی در مجلس هستند به نظر می‌رسد این گزینه، وزیر نهایی دادگستری باشد.

همچنین عباس آخوندی، وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی، سید‌عباس صالحی ، وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی، حبیب‌الله بیطرف، وزیر پیشنهادی نیرو و مسعود کرباسیان، وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی و محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی از جمله وزرایی هستند که احتمالا شانس بالایی برای کسب رای اعتماد از سوی مجلس شورای اسلامی دارند.

البته معرفی کابینه‌ها در هر دوره مجلس سروصدایی به پا کرده و در مقطعی به دلیل تفاوت جریان‌های سیاسی مجلس با دولت شاهد اختلافات این دو نهاد نیز بوده‌ایم البته روسای‌جمهور ما در دوره‌هایی در نحوه مواجهه با مجلس دچار چالش بیشتری با مجلس بوده‌اند که این اختلافات و ناهماهنگی‌ها خواه نا‌خواه در تصمیم مجلس برای رای اعتماد به کابینه دولت تاثیر می‌گذاشت.

البته همراهی مجلس و دولت برای گرفتن رای اعتماد بالای وزرای پیشنهادی موثر است اما قطعا نمی‌تواند معیار کاملی برای عبور وزرای پیشنهادی از بهارستان به وزارتخانه مربوطه باشد همانطور که در مجلس ششم نمایندگان اصلاح‌طلب اکثریت پارلمان را تشکیل می‌دادند اما به رضا فرجی دانا و نصرالله جهانگرد، وزرای پیشنهادی خاتمی رای اعتماد نداد‌ و البته باید به استیضاح وزرای خاتمی در این مجلس هم اشاره کرد که نسبت به مجلس پنجم که اکثریت اصولگرا را تشکیل می‌داد این تعداد استیضاح زیاد و البته قابل توجه بود.

این بار نیز روحانی مجبور است تا بار دیگر شانس خود را امتحان کند و بعید به نظر می‌رسد نمایندگان دست رد به سینه‌‌ رییس‌جمهور بزنند اما به هرحال نه به خاطر سهم‌خواهی جریان اصلاح‌طلب بلکه به خاطر اختلافاتی که میان این جریان و روحانی در زمان بعد انتخابات شکل گرفت ممکن است سه، چهار وزیر تاییدیه مجلس را نداشته باشند و دست رییس‌جمهور را در پوست گردو بگذارند‌ اما از حضور لاریجانی و همراهی مجلس دهم نباید غافل بود.

همان‌طور که لاریجانی در مجلس نهم همنوایی خود با دولت را در زمان توافقنامه برجام و دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک نشان داد بعید به نظر می‌رسد در مجلسی که اکثریت موافق دولت هستند روحانی را تنها بگذارد و نهایتا لابی با نمایندگان در خصوص تایید اکثریت وزرای پیشنهادی رییس‌جمهور بی‌نتیجه نخواهد بود. به هرحال این روزهای مجلس و همراهی با دولت و کاهش تنش‌ها می‌تواند فرصتی برای وحدت نظر بیشتر میان این دو نهاد باشد تا روحانی با خیال راحت افق ۱۴۰۰ را ترسیم کند.