سرنوشت بازماندگان از دولت دوازدهم؛ بازگشت برخی وزرا به فضای آکادمیک

کیاوش حافظی: بعضی از آنها هم مثل محمود واعظی، معصومه ابتکار و محمد نهاوندیان در دولت روحانی ماندند اما سمت‌هایشان تغییر کرد. بعضی‌هایشان هم مثل محمدعلی نجفی و حسین دهقان مقصد دیگری برای فعالیت انتخاب کردند. چند نفری هم ترجیح دادند به کار پژوهشی و تدریس بپردازند. 

متولی حقوق شهروندی در بنیاد ملی نخبگان

غیبت الهام امین‌زاده در جمع معاونین روحانی کمی عجیب به نظر می رسید. او کلیددار یکی از اصلی ترین وعده های شیخ دیپلمات در دولت یازدهم بود. تدوين منشور «حقوق شهروندی» و اجراي آن از وعده هایی بود که روحانی در همان روزهای اول روی کار آمدنش در دستور کار خود قرار داد. امین‌زاده در آن روزها معاون حقوقی رئیس جمهور حقوقدان بود و این سمتش را تا تیر ۹۵ حفظ کرد و سپس دستیار روحانی در امور حقوق شهروندی شد. نبود او در بین زنان معاون روحانی از همین نظر کمی عجیب بود اما بعد از مدتی شنیده شد که اين تحصیل‌کرده دانشگاه گلاسکو یکی از گزینه های روحانی برای وزارت دادگستری بوده. او به آنا گفته بود که «گزینه وزارت دادگستری بودم اما با معرفی من موافقت نشد.»

عدم معرفي وي به مجلس به عنوان يکي از وزراي پيشنهادي دولت دوازدهم اين گمانه را در فضاي سياسي و رسانه‎اي ايجاد کرد که قوه قضاییه با پیشنهاد وزارت امین‎زاده مخالفت کرده است. چرا که معمولا دستگاه قضایی برای انتخاب وزیر دادگستری گزینه های خود را به رئیس جمهور معرفی می کند و با توافق دو قوه به مجلس معرفي مي‎شود. مدتي بعد شايع شد که امین‌زاده احتمالا در معاونت وزیر جدید داگستری مشغول به کار خواهد شد اما او با تکذیب اين شايعه، اعلام کرد که به تدریس در دانشگاه و فعالیت در بنیاد ملی نخبگان ادامه خواهد داد.

انصاری در مجمع تشخیص مصلحت نظام 

مجید انصاری که سابقه چهار دوره نمایندگی مجلس را دارد، با روی کار آمدن دولت روحانی ابتدا معاون پارلمانی او شد. او در دولت اصلاحات هم یک سال عهده دار این سمت بود. انصاری بعد از سه سال با حکم حسن روحانی به معاونت حقوقی رفت و حسینعلی امیری جایگزین او در راهروهای مجلس شورای اسلامی شد. انصاری از دولت روحانی خداحافظی کرده و جایش را به لعیا جنیدی داده است. او را اکنون می توان در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام ديد.

خداحافظی یونسی با دولت

پیش از آنکه روحانی فهرست وزرای دولت جدید خود را به مجلس اعلام کند گفته می شد علی یونسی قرار است جای محمود علوی را بگیرد و همچون سال‎های اصلاحات دوباره مرد اول اين وزارتخانه باشد. اما دستیار ویژه رئیس جمهور ایران در امور اقوام و اقلیت‌های دینی اساسا این صحبت ها را گمانه زنی خواند و اعلام کرد بنا ندارد در دولت دوازدهم حضور داشته باشد.

کوچ دوباره پورمحمدی به قوه قضاییه

مصطفی پورمحمدی با خداحافظی از دولت یازدهم اکنون رسما در دستگاه اجرایی کشور سمتی ندارد. با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد در سال ۸۴، این عضو جامعه روحانیت مبارز به وزارت کشور رفت. عمر صدارتش در وزارت کشور به سه سال نرسید که باید جایش را به علی کردان می داد. پورمحمدی بعد از خداحافظی با ساختمان خیابان فاطمی به قوه قضاییه رفت و تا سال ۹۲ ریاست سازمان بازرسی کل کشور را برعهده گرفت. با آغاز دولت روحانی، پورمحمدی را می شد برای بار دیگر در جلسات هیات دولت در پاستور دید؛ اما این بار به عنوان وزیر دادگستری. پس از چهار سال حاصل رایزنی های روسای قوه مجریه و قضاییه تغییر در راس هرم وزارت دادگستری شد. پورمحمدی از وزارتخانه بینا قوه ای هم خداحافظی کرد و در حاشیه تودیع و معارفه وزیر دادگستری، از غلامحسین محسنی اژه‌ای حکم مشاوره رییس قوه قضاییه را دریافت کرد.

دهقان مرد تاثیرگذار صنعت دفاعی

حسین دهقان، وزیر دفاع دولت یازدهم نیز مانند اسلافش محمدحسین جلالی، محمد فروزنده، علی شمخانی، مصطفی محمدنجار و احمد وحیدی سابقه حضور در سپاه پاسداران را داشت. حالا با خداحافظی او از وزارت دفاع، یک بار دیگر یک ارتشی در راس این وزارتخانه قرار گرفت. خداحافظی دهقان از دولت اما به معنای خداحافظی از صنعت دفاعی نبود. رهبر انقلاب در حکمی، سردار حسین دهقان را به ‌عنوان مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی از نیروهای مسلح منصوب کردند.

 سلام چیت‎چیان به پژوهش

حمید چیت چیان، وزیر نیروی روحانی گویا با وداع از دولت به سیاست‎ورزی پایان داده است. زندگی سیاسی وزیر سابق نیرو با نمایندگی تبریز در مجلس (دوره سوم) آغاز شد. البته چیت چیان پیش از نمایندگی در سپاه و جهاد سازندگی فعالیت کرده بود. او بعد از در آوردن لباس نمایندگی مشغول تدریس و فعالیت تخصصی در حوزه وزارت نیرو بوده است. گفته می‌شود او حالا بعد از به سر آمدن دوران وزارتش به پژوهشگاه نیرو رفته است.

طبیب تورم به صندوق توسعه ملی می رود؟

از جمله افرادی که نقش تاثیرگذاری در عملکرد دولت یازدهم داشته می توان به علی طبیب‎نیا اشاره کرد که بعضی به او طبیب تورم لقب داده اند. آنگونه که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور گفته بود، قرار نیست طبیب‎نیا در دولت دوازدهم نقشی نداشته باشد. برخی گمانه زنی‎هایی رسانه‎ای حاکی از این است که روحانی مشغول مذاکره با طبیب نیا شده تا از او در صندوق توسعه ملی استفاده کند.

 نجفی به بهشت رفت

شاید خوش اقبال‎ترین یار روحانی در دولت یازدهم که اکنون در دولت حضور ندارد، محمدعلی نجفی باشد. مرد اصلاح طلب روحانی که موفق به حضور در راس وزارت آموزش و پرورش نشد، مدتی کوتاه در میراث فرهنگی و چند سالی هم مشاور رئیس جمهور بود. انتخابات ۹۶ اما بین این دو یار فاصله انداخت. با ورود کامل لیست امید به شورای شهر تهران، نجفی در کنار بعضی دیگر از دولتی ها نامزد شهرداری پایتخت شد و در نهایت یک بار دیگر شهرداری تهران به کارگزارانی ها رسید. او اقبال وزارت دوباره را در دولت روحانی ندید اما حالا بر صندلی شهرداری تکیه زده که دو مسئول قبلی‌اش از همان صندلی عزم رقابت در ریاست جمهوری کردند. نجفی حالا برای رئیس جمهور پیغام فرستاده که دوست دارد به عنوان شهردار در جلسات هیات دولت در کنار روحانی بنشیند.

معاونت اطلاع رسانی مقصد چهارم صالحی امیری

در بین افرادی که حالا در کابینه روحانی حضور ندارند کنجکاوی درباره یک نفر بیشتر است. او کسی نیست جز رضا صالحی امیری؛ مردی که انتخاب روحانی برای سکانداری وزارت ورزش و جوانان بود اما با بی میلی مجلس نهم مواجه شد و از رئیس جمهور سمت ریاست کتابخانه ملی را دریافت کرد تا سرانجام موعد وزارت او در دولت برسد. زمانی که روحانی تصمیم گرفت کابینه اش را ترمیم کند، صالحی امیری باید سمت دیگری را پر می کرد.

او قرار بود بر صندلی وزارت ارشاد بنشیند. او ۹ ماه وزیر ارشاد بود و سرانجام وزارتخانه را به معاون خود عباس صالحی امیری سپرد. بعضی شنیده ها از این حکایت داشت که صالحی امیری این بار در کنار محمدعلی نجفی، سمت قائم مقامی و معاونت هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران را پر می کند.

اما برخی گمانه‎های دیگر از تصمیم به تشکیل معاونت اطلاع رسانی در دولت حکایت دارد تا صالحی امیری در راس آن قرار گیرد. 

 سرنوشت نامعلوم بعضی یاران روحانی 

دولتمردان دیگری هم هستند سرنوشت‌تان پوشیده مانده است. دانش آشتیانی که فقط ۹ ماه وزیر آموزش و پرورش بود، محمد‌رضا نعمت زاده ملقب به پیر صنعت و محمد فرهادی که هنوز جایگزینی برای او در وزارت علوم قطعی نشده است؛ از این دست وزرا هستند. در این میان شاید بتوان حدس هایی زد. احتمالا علی اصغر فانی و دانش آشتیانی دو وزیر آموزش و پروش دولت یازدهم که قبل از حضور در کابینه مشغول تدریس در دانشگاه بودند، سنگر خدمت در اتاق های دانشگاه را دوباره انتخاب کرده اند.

محمد فرهادی وزیر علوم سال‎های قبل نیز که پزشک گوش حلق و بینی است، احتمالا به طباطت و تدریس مشغول می شود. محمدرضا نعمت زاده هم قبل از وزارت مشغول فعالیت در حوزه های نفت و گاز بود، مخالفانش بارها او را متهم به حضور در هیات مدیره ۱۹ شرکت می کردند؛ البته او نیز می گفت قبل از پذیرفتن وزارت از آنها استعفا داده است. بعید نیست که او حالا به مسئولیت های قبلی خود بازگشته باشد. درباره علی جنتی هم احتمالاتی از حضورش در عرصه فرهنگ و دیپلماسی مطرح است اما چندان پررنگ نیست.