به گزارش دنیای اقتصاد، محمدحسین باقی: شکست‌های میدانی داعش در عراق و سوریه باعث شده پایگاه خلافت این گروه در این دو کشور رو به فروپاشی رود. به نظر می‌رسد تسخیر فرودگاه موصل در عراق و پیشروی نیروهای تحت حمایت ترکیه در الباب، داعش را در آستانه فروپاشی قرار داده باشد. به گزارش سی.ان.ان، نیروهای عراقی توانستند پس از یک ماه عملیات شدید علیه داعش، این گروه را از فرودگاه موصل بیرون کنند و کل فرودگاه را تسخیر کنند.
سرهنگ عبدالامیر محمد، فرمانده واحدهای واکنش سریع پلیس فدرال عراق، اعلام کرد این فرودگاه اکنون تحت کنترل کامل نیروهای عراقی است. در همین رابطه، فرماندهی مشترک عملیات اعلام کرد که تاکنون بیش از ۸۵ داعشی کشته شده‌اند و بیش از ۶۰ بمب و وسایل انتحاری خنثی شد. شهروندان موصل می‌گویند نیروهای داعشی اکنون در جست‌وجوی خانه به خانه برای یافتن تلفن‌های همراه هستند.
از سوی دیگر، به گزارش گاردین، شورشیان تحت حمایت ترکیه نیز توانستند تقریبا تمام الباب را از وجود داعش پاکسازی کنند و این مهم طی ۵ ماه جنگ سخت و طاقت فرسا رخ داده است. البته این بیرون راندن بی‌هزینه نبوده است. گفته شده بمب‌گذاری انتحاری در شهر الباب در سوریه به کشته شدن دست‌کم ۲۹ نفر منجر شده است. این شهر روز پنج‌شنبه ۵ اسفندماه ۱۳۹۵ از گروه داعش پس گرفته شد. گاردین می‌افزاید شبه‌نظامیان داعش با عقب‌نشینی‌های خود از الباب و موصل «مین»هایی در مناطق آزاد شده کار گذاشته و هنگام عقب‌نشینی نیز درگیری سختی با نیروهای طرف مقابل داشتند. تسلط بر فرودگاه موصل و پایگاه نظامی القیاره از مهمترین دستاوردهای دولت عراق محسوب می‌شود.
آیا داعش به پایان راه نزدیک می‌شود؟
سوالی که این روزها در بسیاری از محافل رسانه‌ای، آکادمیک در سطح منطقه مطرح شده این است که آیا با تحولاتی که در عراق و سوریه شکل گرفته (حمله به داعش) آیا نیروهای خلافت به پایان راه خود نزدیک می‌شوند یا خیر؟ مجله The Spectator در شماره ۱۸ فوریه ۲۰۱۷ خود در تحلیلی در این زمینه می‌نویسد: «از زمانی که داعش بر عالم و آدم اعلان جنگ داد، تصوری از شکست نداشت» اما این روزها سایه شکست بر تمام ارکان این گروه نمایان شده است. این گزارش می‌افزاید شکست مساله‌ای است که از سوی یکی از متفکران برجسته داعشی «ابو الفاروق المصری» هم پیش‌بینی شده بود.
او سال ۲۰۱۶ در سخنانی گفته بود: «اعلان جنگ به دنیا باعث می‌شود خلافت در گهواره خود بمیرد.» المصری افزود: «این باعث می‌شود پروژه مان زنده به گور سپرده شود.» او یکی از بزرگان داعشی است که در رقه این سخنان را اعلام کرد و گویی هدف او اعلام خطر برای رهبری داعش بود. استراتژی داعش چیزی به بار نیاورد جز «نابودی» سربازان خلافت. المصری در سخنان هشدارآمیز خود به رهبری داعش می‌گفت: «برای من زندانی شدن صدبار بهتر است از اینکه شاهد کشته شدن سربازان و نابودی خلافت در نبردی انتقام‌جویانه باشیم که هیچ گریزی از آن نیست.» او با این سخنان گویی گور خود را حفر می‌کرد، چراکه اندکی بعد ربوده شده و احتمالا در یکی از زندان‌های مخوف داعش به سر می‌برد یا روانه دیار ابد شده است. دونالد ترامپ هم با المصری موافق است زیرا از زمانی که وارد کاخ سفید شده است بر طبل نابودی داعش می‌کوبد.
ترامپ از روزهایی که وارد گود رقابت‌ها شد می‌گفت برنامه‌ای گسترده برای شکست داعش دارد. او به پنتاگون ۳۰ روز زمان داد تا یک استراتژی جامع برای شکست این گروه ارائه دهد. این مجله در ادامه گزارش خود می‌نویسد طرح بازپس‌گیری رقه را تیم اوباما برای ترامپ به یادگار گذاشت. یکی از اعضای تیم امنیت ملی اوباما به «پاول وود»، نویسنده این گزارش، می‌گوید تیم امنیت ملی اوباما طرحی ۵-۴ صفحه‌ای در مورد نحوه شکست داعش در رقه به تیم ترامپ داد و در کنار آن برآوردی نیز از هزینه‌های این کار ارائه دادند. این عضو تیم اوباما که نخواست نامش فاش شود می‌گوید: «وقتی این طرح را به تیم ترامپ دادیم یکی از آنها گفت این طرح فوق‌العاده پیچیده است. رئیس‌جمهور آن را نمی‌فهمد.» نزدیکان اوباما به نیویورک‌تایمز می‌گوید رئیس‌جمهور فقط گزارش‌های کوتاهی را می‌خواند که پر از عکس باشند. از اسنادی که به دست واشنگتن پست افتاده چنین برمی‌آید که اعضای دولت ترامپ طرح اوباما را محکوم به شکست دانسته‌اند. با این حال، به نظر می‌رسد «ژنرال متیس»، وزیر دفاع ترامپ، در حال اجرای طرح پیشنهادی اوباما است.
یکی از بندهای این طرح می‌گوید نیروهای کرد باید با مسلح شدن از سوی آمریکا به محاصره رقه بپردازند. این موجب خشمگین شدن ترکیه می‌شود که ظهور دولت کردی را به ضرر خود می‌بیند. اکنون برای ترک‌ها مبارزه با کردها مهم‌تر از مبارزه با داعش است. دولت آمریکا در مبارزه با داعش همزمان از دو طرف متضاد حمایت می‌کرد: ترکیه و کردها. ترجیح اوباما این بود که به ترکیه اجازه تسخیر رقه را بدهد، اما ترک‌ها ۱۲۰ مایل فاصله دارند.
ترامپ هم ممکن است کردها را تسلیح کند. آلترناتیو برای این طرح، حضور نیروهای زمینی آمریکا خواهد بود. این گزینه «احتمالا» مد نظر مقام‌های وزارت دفاع است. برخی مقام‌های پنتاگون می‌گویند: «استفاده از تانک و ادوات زرهی آمریکا برای شکستن خط دفاعی داعش در رقه ممکن است مد نظر قرار گیرد.» اگر چنین شود و دولت ترامپ دست به این کار بزند هزینه‌های گزاف سیاسی به دنبال خواهد داشت. گزینه دیگری که مد نظر است این است: اعزام نیروهای ویژه و دادن آزادی‌عمل بیشتر به آنها برای عملیات. هم اکنون ۲۰۰ تکاور دریایی و نیروهای دلتا به کردها و گروه‌های کوچک عرب کمک و مشاوره نظامی می‌دهند.
یکی از نزدیکان ترامپ به «پاول وود»، نویسنده The Spectator، می‌گوید: «پرزیدنت می‌خواهد ظرف ۹۰ روز به پیروزی قاطعی بر داعش دست یابد.» این مقام از این می‌ترسید که مبادا چنین طرحی به معنای «رگبار بمب» بر موصل و رقه باشد. ترامپ در سخنانش بارها گفته بود: «این احمق‌ها را بمباران می‌کنم.» ژنرال بازنشسته دیوید پترائوس به این مجله می‌گوید ارتش به دنبال بمباران گسترده نیست و قوانین جنگی نیز چنین اجازه‌ای نمی‌دهند. او می‌گوید: «در سال ۲۰۱۴ می‌توانستیم داعش را ظرف چند هفته از میان ببریم. بزرگترین مشکل این بود که اوباما دو سال وقت داد که داعشی‌ها نفس تازه کنند و این کار را سخت تر کرد.» اگر چنین اقدامی روی دهد تلفات غیرنظامی که ارتش آمریکا به بار خواهد آورد از روس‌ها بیشتر خواهد بود. گروه‌های فعال و ضد جنگ بریتانیایی می‌گویند در ژانویه ۲۰۱۷، ۲۵۴ غیرنظامی و ۳۵۸ نظامی ائتلاف در حملات کشته شدند.
پاول وود می‌گوید بمباران داعش البته بر این گروه تاثیر خواهد گذاشت. بی ۵۲های آمریکایی پل‌های فرات در رقه خراب کرده‌اند. اگر داعشی‌ها بخواهند فرار کنند باید شناکنان عبور کنند. ترامپ هم دستوراتی داده که گوانتانامو برای نیروهای داعش آماده‌سازی شود. با این حال، رهبران اصلی داعش همچنان سعی در فرار به سوی دیرالزور یا پالمیرا را دارند. ممکن است به بیابان‌های عراق پناه ببرند. اما بسیاری از نیروهای داعش در رقه اهل همین شهر هستند. برخی شیوخ و شهروندان سوری هستند که از زیستن زیر لوای داعش خوشحال تر هستند. عراق و سوریه پساداعش در چنبره افراط‌گرایی اهل سنت و تروریسم در خواهد غلتید. نویسنده گزارش می‌گوید یکی از نمونه‌های افراط‌گرایی خانواده‌ای عراقی بودند که نان شب نداشتند، اما خدمتکار داشتند. وقتی این خدمتکار مریض شد به خانواده اش گفتند در ازای آزادی او ۵۰ هزار دلار می‌خواهند، اما خانواده وی ۵۰ دلار نداشت چه برسد به ۵۰ هزار دلار. بنابراین، او را از خانه خودشان بیرون کردند تا مریض شد و بدون آب و غذا جان داد.
«رولف هولمبو»، سفیر سابق دانمارک در سوریه می‌گوید: «برای اهل سنت عراق خیلی سخت است که شیعیان، روس‌ها و غیره از شکست داعش بهره‌برداری کنند. برای اهل سنت عراق بهتر این است که گروه‌های سنی داعش را شکست دهند تا دیگران. بنابراین، طغیان اهل سنت در فردای پساداعش به شکل گسترده‌ای افزایش خواهد یافت. او می‌گوید: «ممکن است جسم خلافت متلاشی شود، اما روح خلافت یا خلافت مجازی باقی خواهد ماند.» یک سندی در دنیای داعشی‌ها در فضای مجازی در حال چرخش است با عنوان «خلافت نابود نخواهد شد.» این مجموعه گلچینی از سخنان و مواضع رهبران مرده و زنده داعش است. در این سند آمده است: «پیام خلافت این است که تا زمانی که اراده وجود داشته باشد دولت اسلامی هم وجود خواهد داشت.»
در بخشی از این سند آمده است که مسلمانانی که در آمریکا متولد می‌شوند ارتش فاتحین خواهند بود. پایان خلافت سرزمینی [از دست دادن سرزمین از سوی داعش] به معنای پایان ایده «دولت اسلامی» نیست. خطر ابعاد تازه‌تری به خود خواهد گرفت. به همین دلیل است که این دیدگاه از سوی برخی کارشناسان مطرح شده که غرب (اروپا و آمریکا) خواهان پایان کار داعش نیستند، چراکه چنین اقدامی باعث حرکت موج داعشی‌ها به اروپا خواهد شد و آنها را به بمب‌های ساعتی در قاره سبز تبدیل خواهد کرد. این مطلوب غرب نیست. آنها می‌خواهند داعش –لااقل- در سوریه حضور داشته باشد تا پایگاهی برای نبرد یا زندگی داشته باشند و در همین منطقه هم تحت مدیریت و کنترل زندگی کنند.
- 17
- 6
