كشورهاي اروپايي كه منابع فسيلي خود را رو به اتمام ميبينند به دنبال متقاعد كردن كشورهاي ديگر براي عدم بهره‌‌مندي از منابع ملي خود براي توسعه و رشد اقتصادي هستند.
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در روز پنجشنبه هفته گذشته و طي سخناني مهم كه از قبل وعده آن را داده بود، كناره‌گيري امريكا از موافقتنامه پاريس را اعلام كرد. ترامپ گفت: «براي تامين منافع مردم امريكا، ايالات‌متحده از توافق اقليمي پاريس بدين‌وسيله خارج مي‌شود.»
رييس‌جمهور امريكا اذعان كرد دليل خروج اين كشور از موافقتنامه پاريس حفظ ميليون‌ها فرصت شغلي در صنايع و معادن امريكا است. در واكنش به اين اقدام ترامپ، سران كشورهاي فرانسه، آلمان و ايتاليا با انتشار بيانيه مشتركي به تصميم واشنگتن براي خروج از توافق آب‌وهوايي پاريس واكنش نشان دادند. امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه، آنگلا مركل، صدراعظم آلمان و پائولو جنتيلوني، نخست‌وزير ايتاليا در اين بيانيه خاطرنشان كردند كه موافقتنامه پاريس سنگ بناي همكاري ميان كشورها با هدف مبارزه موثر و زمان بند با تغييرات آب و هوايي است و نمي‌توان در آن دست برد.
اما موافقتنامه پاريس چيست؟
در جريان بيست و يكمين كنوانسيون تغيير اقليم سازمان ملل متحد كه در شهر پاريس برگزار شد، سندي به تصويب رسيد كه به موافقتنامه آب و هوايي پاريس شهرت يافت. بر اساس اين سند بين‌المللي، دياكسيد كربن مهم‌ترين عامل گرمايش كره زمين معرفي شده است و هدف نهايي آن ممانعت از افزايش دو درجه‌اي دماي كره زمين است. اين توافقنامه پس از مذاكراتي كه ميان نمايندگان ١٩٥ كشور جهان در پاريس انجام گرفت، در تاريخ ٣٠ آذرماه ١٣٩٤ به تصويب رسيد.
آيا زمين در حال گرم شدن است؟
از اواخر قرن بيستم موضوع چالش‌برانگيزي در بين محافل علمي و حتي افكار عمومي مطرح شد كه مدعي بود ميانگين دماي كره زمين در سال‌هاي اخير در حال افزايش است و بايد براي آن چاره‌اي انديشيد. دانشمندان زيادي شروع به كار پژوهشي كردند كه نتايج به دست آمده، آنها را به دو گروه عمده تقسيم كرد.
گروهي حامي نظريه گازهاي گلخانه‌اي بودند و عقيده داشتند كه اين گازها از جمله دياكسيد كربن انسان‌ساخت، عامل گرمايش جهاني است و براي كنترل وضع موجود بايد مصرف سوخت‌هاي فسيلي در جهان كاهش يابد. اما گروه ديگري از دانشمندان كه كمتر مورد حمايت رسانه‌ها قرار گرفتند، معتقد بودند كه عوامل ديگري مانند افزايش فعاليت‌هاي خورشيدي موجب افزايش گرمايش جهاني شده است. اين دانشمندان با وجود اينكه داراي ادله محكم و شواهد تجربي فراواني بودند به دلايل نامعلومي مورد بي‌مهري سياستمداران و صاحبان رسانه‌ها قرار گرفتند.
چرا اتحاديه اروپا طرفدار سرسخت موافقتنامه پاريس است؟
منابع انرژي ارزان مانند نفت، گاز و زغال‌سنگ در بسياري از كشورهاي اروپايي رو به اتمام است از اين رو اين كشورها چاره‌اي جز حركت به سمت انرژي‌هاي تجديدپذير براي كاهش وابستگي به واردات انرژي ندارند. اما در همين زمان در بسياري ديگر از نقاط جهان همچنان نفت و گاز به عنوان مهم‌ترين و ارزان‌ترين منبع انرژي براي به حركت در آوردن چرخ صنعت و اقتصاد وجود دارد و مي‌تواند صاحبان خود را به رشد اقتصادي و توسعه صنعتي كه پيش از اين اروپا تجربه كرده، برساند.
اما اين موضوع قاعدتا نبايد براي اروپايي‌ها مطلوب باشد چون رفته‌رفته فاصله اقتصادي و صنعتي خود با ديگر كشورها را در حال كم شدن ميبينند و مسبب وضع موجودند؛ زيرا اين كشورها بودند كه از انقلاب صنعتي تاكنون با مصرف منابع فسيلي بيشترين دياكسيد كربن را منتشر كردند و به كمك آن صنعت و اقتصاد خود را دگرگون ساختند و اكنون منع رطب مي‌كنند. به عبارت ديگر، اروپايي‌ها به دنبال شكستن نردباني هستند كه خود از آن بالا رفته‌اند و توسعه يافتند.
از طرف ديگر بازار انرژي‌هاي نو و تكنولوژي‌هاي آن در اختيار اروپايي‌ها قرار دارد و در صورت اجرايي شدن سياست‌هاي موافقتنامه پاريس و افزايش سهم انرژي‌هاي تجديدپذير اين اروپايي‌ها هستند كه از تهديد پايان منابع فسيلي خود، فرصت فروش تكنولوژي‌هاي جديد را به دست مي‌آورند و در غير اين صورت تبديل به واردكننده انرژي از كشورهاي عموما درحال‌توسعه خواهند شد كه به هيچ‌وجه قابل پذيرش نيست.
وضعيت عجيب ايران
در اين شرايط جمهوري اسلامي ايران كه در مجموع ذخاير نفت و گاز در رتبه اول دنيا قرار دارد در صورت پيوستن به موافقتنامه پاريس مجبور به اعمال سياست‌هاي كاهش بهره‌گيري از نفت و گاز در صنايع عموما انرژي‌بر خود خواهد بود.
از طرف ديگر در تعهد ارايه شده توسط ايران (INDC) به دبيرخانه موافقتنامه پاريس از سناريو BAU يا ادامه وضع موجود به عنوان روش كاهش انتشار استفاده شده است تا ١٢ درصد از ميزان انتشار كاهش يابد. در اين شرايط پذيرش موافقتنامه پاريس و اجراي تعهدات ارايه شده به مانند سقفي در مسير توسعه اقتصادي و استفاده از منابع خدادادي خواهد بود.
- 16
- 4
