همه‌چیز بعد از آن شروع شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوري ایالات متحده، ویدئوهایی ضداسلامی از یک گروه راست افراطی بریتانیایی به نام «نخست بریتانیا» را در حساب کاربری توییتر خود بازنشر کرد. این اقدام با انتقاد دفتر نخست‌وزیر بریتانیا مواجه شد و ترامپ نیز در پاسخ به این انتقاد در توییتی خطاب به ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، این‌چنین نوشت: «به‌جای تمرکز بر من، بر روی تروریسم اسلام‌گرای افراطی که در بریتانیا جریان دارد، تمرکز کنید».
بعد از آن بود که موج واکنش بریتانیایی‌ها به ترامپ در دفاع از نخست‌وزیر کشورشان به‌پا خاست. یکی از اعضاي پارلمان بريتانيا، ترامپ را «فاشیست» و دیگری او را «ابله» خواند. با این تفاسیر، باید گفت هرچند توییت‌های ترامپ برای آمریکا خیری دربر ندارد، اما به‌نظر برای بریتانیا داشته است. درواقع مواضع ترامپ توانسته به اتحادی کم‌سابقه در میان سیاست‌مداران بریتانیایی بینجامد که در ماه‌های اخیر بر سر مسائل گوناگونی ازجمله برگزیت دچار انشقاق و چنددستگی شده بودند.
به عبارت دیگر، تمرکز بر ترامپ باعث شد تا احزاب بریتانیایی برای مدتی هرچند اندک رقابت‌ها را کنار گذاشته و یک صف واحد را علیه ترامپ تشکیل دهند. طیف منتقدان ترامپ چهره‌های متفاوتی از صادق‌خان، شهردار مسلمان لندن تا نایجل فاراژ، یکی از طرفداران پروپاقرص برگزیت، را دربر می‌گرفت. در جلسه پارلمان نیز امبر راد، وزیر مسکن، که پیش‌تر در مزیت همکاری اطلاعاتی با آمریکا سخن گفته بود، حاضر نشد در دفاع از ترامپ سخنی بر زبان بیاورد.
داستان ویدئوهای جنجالی
یکی از ویدئوی به اشتراک گذاشته‌شده از سوی ترامپ، یکی از اعضاي داعش را نشان می‌دهد که احتمالا در سوریه در حال تخریب مجسمه مریم مقدس است. یکی از ویدئوهای دیگر نیز ظاهرا «مهاجر مسلمانی» را نشان می‌دهد که به یک جوان هلندی حمله برده است. این در حالی است که طبق گفته اداره پلیس هلند، فرد مهاجم متولد و بزرگ‌شده هلند بوده و مهاجر نیست.
سومین ویدئو نیز متعلق به شورش‌های مصر در سال ٢٠١٣ میلادی است که در آن مردی از بالای یک ساختمان در شهر اسکندریه مصر به پایین پرت می‌شود. به‌نظر هدف از انتشار این ویدئوها، خشونت‌طلب نشان‌دادن مسلمانان و دامن‌زدن به اسلام‌هراسی است؛ امری که ترامپ نیز با فرامین خود ازجمله منع سفر اتباع شش کشور بر آن صحه گذاشته است. دراین‌باره، جاستین ولبی، اسقف اعظم کانتربری، نیز اقدام ترامپ در طنین‌اندازی صدای افراطیون راست‌گرا را «عمیقا آزاردهنده» خواند.
از دیگر سو دامنه انتقادات از سیاست‌مداران بریتانیایی به همتایان آمریکایی‌شان نیز رسیده است. سناتور جان مک‌کین نیز گفته که از توییت‌های رئیس‌جمهور غافلگیر شده است. اُرین هچ، سناتور اهل سوتا، نیز بدون اشاره مستقیم به توییت ترامپ، ترزا می را یکی از رهبران بزرگ جهان خوانده و از این طریق به‌نظر کوشیده از او دلجویی کند.
ابهام در «رابطه خاص» آمریکا و بریتانیا
به‌نظر توییت‌های ترامپ بار دیگر پای یک بحث قدیمی را به پارلمان بریتانیا باز کرده است. این پارلمان پیش‌تر و در ماه فوریه بحث لغو درخواست سفر ترامپ به این کشور را با این استدلال که این امر ممکن است موجبات سرافکندگی ملکه را فراهم آورده، به بحث گذاشته بود. اتفاقات روزهای گذشته به‌نظر این بهانه را به مخالفان سفر ترامپ به بریتانیا داده است تا بار دیگر این بحث را به شکلی جدی‌تر در پارلمان پیگیری کنند.
در‌همین‌باره صادق‌خان که پیش‌تر نیز بعد از حمله تروریستی در لندن با ترامپ وارد مجادله شده بود، خواستار آن شد که به ترامپ اجازه سفر به این کشور داده نشود. پل فلین، عضو خانه عوام، پا را از این فراتر گذاشت و با اين استدلال که ترامپ به ترویج نفرت نژادی پرداخته است، خواستار بازداشت او در صورت ورود به خاک بریتانیا شد. از دیگر سو، این مسئله را باید درسی تلخ برای ترزا می دانست که حالا به‌نظر فهمیده است که چقدر مدیریت روابطش با ترامپ می‌تواند کار سختی باشد.
از دیگر سو، این تنش‌های لفظی میان سیاست‌مداران بریتانیایی و ترامپ در حالی بالا گرفته است که بریتانیایی‌ها همواره به‌خاطر «رابطه خاص»شان با ایالات متحده به خود بالیده‌اند و هفته گذشته نیز اعلام خبر نامزدی شاهزاده هری با مگان مارکل آمریکایی آنها را به وجد آورده بود.
شوک به می
ترزا می نیز که درحال‌حاضر در اردن به سر می‌برد، انتشار مجدد توییت‌های گروه افراطی «نخست بریتانیا» را کاری اشتباه خواند با این حال تأکید کرد که «رابطه خاص» میان آمریکا و بریتانیا به نفع هر دو کشور است و باید ادامه یابد. از دیگر سو، می با اشاره به اینکه درخواست سفر ترامپ به بریتانیا پذیرفته شده است، به نوعی آب پاکی را روی دست افرادی که خواهان لغو سفر ترامپ به بریتانیا هستند، ریخت. البته طبق گفته می، هنوز زمان دقیقی برای این سفر تعیین نشده است.
روز پنجشنبه نیز کاخ سفید اعلام کرد سفر بریتانیا درحال‌حاضر در برنامه‌های کاخ سفید وجود ندارد اما دو طرف در تلاش برای برگزاری این سفر هستند. این در حالی است که یک‌میلیون‌و ٨٠٠ هزار بریتانیایی با امضای درخواستی خواستار لغو سفر ترامپ به کشورشان شده‌اند. نیکلا استورجن، نخست‌وزیر اسکاتلند، نیز ضمن صحه گذاشتن بر انتقاد می از ترامپ، خواستار اتخاذ موضعی سخت‌گیرانه‌تر و لغو سفر ترامپ به بریتانیا شد.
برخی تحلیلگران سیاسی از راه‌حل سومی برای این وضعیت سخن می‌گویند که در آن ترامپ در یک دیدار کمتررسمی و مختصرتر و احتمالا به مناسبت گشایش سفارت جدید آمریکا در لندن، به بریتانیا سفر کند. به‌نظر این گزینه‌ای مناسب‌تر برای بریتانیا در شرایط کنونی است. بریتانیا که در سال ٢٠١٩ میلادی از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد، نگاه ویژه‌ای به همکاری اقتصادی و تجاری گسترده با واشنگتن برای جبران محدودشدن دسترسی‌اش به بازار اروپا دارد.
جرمی کوربين، رهبر حزب کارگر، نیز پیشنهاد داده که ترامپ برای درک تنوع فرهنگی و مذهبی جامعه بریتانیا از مسجدی در این کشور دیدار کند. او همچنین رئیس‌جمهور آمریکا را به خویشتنداری و نوشتن دو یا سه توییت در روز فراخوانده است. ترامپ در حالی با لحنی نه‌چندان خوشایند، از می خواسته تا سرش به کار خودش باشد که ترزا می در زمره نخستین رهبران جهان بود که برای دیدار با او به کاخ‌سفید شتافت؛ دیداری که به‌نظر از شکل‌گیری یک رابطه قوی و محکم میان این دو خبر می‌داد اما اتفاقات روزهای گذشته به‌نظر سنگ محک خوبی برای سنجش میزان استحکام این رابطه خواهد بود.
ترزا می در خاورمیانه به دنبال چیست
ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، بار دیگر به خاورمیانه رفت تا پیوندهای دوجانبه را برای دوران پسابرگزیت محکم‌تر کند. او در جریان سفری سه‌روزه به خاورمیانه، پس از عراق، چهارشنبه‌شب وارد ریاض شد و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار کرد و سپس از عربستان راهی اردن شد. طبق گزارش‌های منتشرشده، عمده‌ترین هدف از انجام این سفر، تحکیم روابط سیاسی و اقتصادی بریتانیا با شرکایش در منطقه خاورمیانه برای دوران پس از برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) است. بریتانیا به دنبال آن است كه آینده‌ای مطمئن برای خود در جهان به وجود آورد و به‌همین‌دلیل به دنبال تحکیم روابط با کشورهایی است که قدرت و ثبات در آنها برای تداوم امنیت بریتانیا حیاتی هستند.
به گفته سخنگوی می، منافع امنیتی بریتانیا در منطقه خاورمیانه در گرو حمایت از اردن و عربستان‌سعودی و حفظ ثبات و امنیت این کشورهاست. خانم می در عربستان‌سعودی با ملک سلمان، پادشاه و محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی، دیدار کرد. اوضاع یمن رو به وخامت گذاشته، یکی از مهمترین محورهای مذاکره نخست‌وزیر بریتانیا بود. تمامی دیدارهای نخست‌وزیر بریتانیا در عربستان‌سعودی، پشت درهای بسته انجام شد و جزئیاتی دراین‌باره منتشر نشده است.
عربستان‌سعودی مهمترین شریک تجاری بریتانیا در خاورمیانه است. بریتانیا بیش از هر کشوری در اتحادیه اروپا به عربستان اسلحه می‌فروشد و از سال ۲۰۱۰ میلادی به این‌سو و با تشدید بحران‌ها در منطقه خاورمیانه، میزان فروش سلاح‌های بریتانیا به عربستان‌سعودی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. براین‌اساس تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۸۳ درصد از کل صادرات اسلحه بریتانیا به پادشاهی سعودی بوده است.
بریتانیا بیشترین میزان واردات نفت را نیز از عربستان‌سعودی دارد و تنها در شش‌ماهه اول سال ۲۰۱۵ میلادی، بیش از ۹۰۰میلیون پوند واردات نفت از این کشور داشته است. نخست‌وزیر بریتانیا تاکنون بارها و در حالی درخواست‌ها برای تعلیق فروش اسلحه به عربستان‌سعودی را رد کرده که ائتلاف اعراب به رهبری عربستان‌سعودی از سوی سازمان ملل متحد به بمباران بیمارستان‌ها، مدارس و حتی مجالس عروسی در یمن متهم شده است.
سفر خانم می هم‌زمان با تشدید فشارها در اتحادیه اروپا برای تعلیق فروش اسلحه به عربستان‌سعودی انجام می‌شود. این در حالی است که اعضای پارلمان اروپا روز پنجشنبه قطع‌نامه‌ای را به تصویب رساندند که خواستار ممنوعیت فروش سلاح به عربستان‌سعودی است. خانم می پیش از این سفر گفته بود پیام «آشکار و شفافی» به رهبری عربستان‌سعودی در مورد لزوم بازگشایی کامل بندر حدیده که در کنترل مخالفان است، خواهد داد.
- 15
- 2
