دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا مي‌گويد كه هميشه طرفدار گفت‌وگو بوده و قطعا با گفت‌وگوي تلفني با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي موافق است. در برابر پيونگ‌يانگ بدون اشاره به امريكا، طي روزهاي جاري به بهبود روابط با كره جنوبي اشاره مي‌كند. اولين مذاكرات مستقيم مقام‌هاي دو كره قرار است فردا، درست يك ماه مانده به مسابقات المپيك زمستاني برگزار شود. همزمان كميته بين‌المللي المپيك اعلام كرده است كه ممكن است با وجود گذشتن ضرب‌الاجل ثبت‌نام ورزشكاران براي شركت در المپيك، به دو ورزشكار كره شمالي براي شركت در اين رقابت‌ها مجوز فوق‌العاده بدهد.
در تازه‌ترين اظهارات كيم جونگ اون كه از سوي خبرگزاري كي‌سي‌ان‌اي منتشر شده است، رهبر كره شمالي از آمادگي كشورش براي عادي‌سازي روابط با سئول گفته است و تاكيد كرده است مردم دو كره بايد با يكديگر آشتي كنند. از روزهاي ابتدايي سال جاري كه كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي در پيامي خواستار شركت تيم كره شمالي در مسابقات المپيك زمستاني كره جنوبي شده‌بود، روابط ميان دو كره، از حالت بحراني گذشته خارج شده است.
پيشنهاد برگزاري نشست ميان مقام‌هاي دو كره، در مورد المپيك از سوي سئول و پذيرش اين پيشنهاد از سوي پيونگ‌يانگ مي‌تواند اولين دوره گفت‌وگوهاي دو جانبه ميان دو كشور از دو سال پيش به اين سو باشد. بهانه اين گفت‌وگوها هر چند ممكن است شركت كره شمالي در المپيك زمستاني باشد، اما در دوراني اتفاق مي‌افتد كه تنش‌ها ميان پيونگ‌يانگ و واشنگتن به حد اعلاي خود رسيده و تهديد يك جنگ اتمي، جامعه جهاني را در حالت هشدار قرار داده است.
المپيك زمستاني پيونگ‌چانگ، قرار است دقيقا يك ماه ديگر در خاك كره جنوبي برگزار شود، درست ٣ دهه بعد از المپيك ١٩٨٨كه كره شمالي آن را تحريم كرده‌بود. دو كره اكنون بيش از ٦٤ سال است كه رسما با يكديگر در جنگ هستند. سئول تحت‌الحمايه امريكا و پيونگ‌يانگ تحت الحمايه اتحاد جماهير شوروي سابق از تابستان ١٩٥٣ در وضعيت يك آتش‌بس شكننده در كنار يكديگر قرار گرفته‌اند. كره شمالي كه در طول جنگ ٣ سال كره، همواره از سوي ايالات متحده امريكا تهديد به استفاده از سلاح‌هاي اتمي عليه خود مي‌شد، از همان زمان تلاش براي ايجاد يك برنامه هسته‌اي بازدارنده را آغاز كرد.
سال ١٩٦٣ همكاري كره شمالي با شوروي براي ساخت يك راكتور تحقيقاتي هسته‌اي در خاك كره شمالي آغاز شد و ٤٠ سال بعد سال ٢٠٠٣، پيونگ‌يانگ با خروج رسمي از پيمان NPT رسما آغاز برنامه توسعه سلاح‌هاي هسته‌اي خود را اعلام كرد؛ سلاح‌هايي كه طي يك سال گذشته به بزرگ‌ترين تهديد نظامي عليه ايالات متحده امريكا تبديل شده است.
آمادگي ترامپ براي تماس
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده از زمان آغاز به كارش به عنوان رييس‌جمهور همواره ادعا كرده است كه اسلاف خود در كاخ سفيد را عامل تبديل شدن كره شمالي به تهديد كنوني مي‌داند. ترامپ مدعي است كه كاري را مي‌كند كه «٢٥ سال پيش» بايد انجام مي‌شد. اما مواضع رييس‌جمهور امريكا مرتبا در مورد كره شمالي تغيير مي‌كند. اين دومين بار است كه ترامپ ادعا مي‌كند حاضر است با رهبر كره شمالي مستقيما گفت‌وگو كند، در برابر او بارها حملات تندي را عليه رهبر كره شمالي انجام داده و او را «مرد موشكي» ناميده است و كره شمالي را به «تخريب كامل» و «آتش و خشم» تهديد كرده است.
ترامپ بار ديگر شنبه شب در جمع خبرنگاران و در پاسخ به پرسشي كه آيا حاضر مي‌شود با رهبر كره شمالي تلفني صحبت كند، تاكيد كرد: «حتما. من هميشه به گفت‌وگو اعتقاد داشته‌ام. اما موضع ما قاطع است. نگاه كنيد، موضع ما همين است كه هست. ما قاطعيم، اما اگر قرار باشد، قطعا اين كار [گفت‌وگوي تلفني با رهبر كره شمالي] را انجام مي‌دهم. هيچ مشكلي با اين كار ندارم.» ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاري كه پرسيده‌بود آيا براي ديدار با رهبر كره شمالي «پيش‌شرطي» دارد، گفت: «منظور شما را متوجه نمي‌شوم.
اين اصلا چيزي نيست كه من گفتم. كيم جونگ اون مي‌داند كه من حرف بي‌خود نمي‌زنم، من حرف بي‌خود نمي‌زنم، به هيچ‌وجه. نه حتي يك درصد! او اين را مي‌داند. با اين وجود ما مي‌توانيم به يك راه‌حل خيلي صلح آميز و خيلي خوب برسيم. داريم روي آن كار مي‌كنيم با همراهي آدم‌هاي خيلي زياد.»
بر خلاف واشنگتن، در پيونگ‌يانگ ادبيات نسبت به ماه‌هاي گذشته تغيير كرده است. رهبر كره شمالي، بر خلاف ماه‌هاي گذشته به جاي خطاب قرار دادن واشنگتن، سئول را مخاطب پيام‌هاي خود قرار داده است. كيم بر خلاف نگاهش به واشنگتن، به سئول پيام‌هاي دوستانه مي‌فرستد. رهبر كره شمالي همواره امريكا را دشمن اصلي خود معرفي كرده است و تاكيد كرده كه زرادخانه هسته‌اي‌اش هيچ تهديدي عليه كشورهاي همسايه نيست.
با اين حال همكاري‌هاي جاري نظامي سئول و واشنگتن، از سوي پيونگ‌يانگ «تحريك‌آميز و جنگ‌طلبانه» عنوان مي‌شد. هفته گذشته بود كه كره جنوبي اعلام كرد قصد دارد برگزاري رزمايش نظامي مشترك با امريكا را به تاخير بيندازد. بعد از اينكه روسيه، چين و كره شمالي از اين اقدام استقبال كردند، امريكا رسما اين توافق را تاييد كرد، ولي در عين حال پنتاگون تاكيد كرد كه اين رزمايش بعد از پايان المپيك برگزار خواهد شد.
بر خلاف دولت جديد در ايالات متحده امريكا كه موضعي مبهم در مورد كره شمالي اتخاذ كرده است، مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي، خواهان آشتي ميان دو كره و كاهش تنش‌هاست، اما موضع تندروانه در واشنگتن باعث شد كه طي يك سال رياست‌جمهوري ترامپ، كره شمالي به ٦ آزمايش موشك‌هاي ميان‌برد و دو آزمايش هسته‌اي اقدام كند.
اثر تحريم‌ها
طي ماه‌هاي گذشته ايالات متحده امريكا بر تحريم‌ها به عنوان ابزاري براي تحت فشار قرار دادن كره شمالي تكيه كرده است تا بتواند پيونگ‌يانگ را وارد به كنار گذاشتن برنامه هسته‌اي خود كند. تازه‌ترين تحريم‌هاي تصويب شده از سوي شوراي امنيت سازمان ملل متحد، سقف واردات نفت كره شمالي را تا ٩٠ درصد كاهش داده است. اما بسياري از تحليل‌گران معتقدند كه اين تحريم‌ها نمي‌تواند باعث شود كره شمالي برنامه هسته‌اي‌اش را كنار بگذارد.
حتي گروهي از تحليل‌گران اصل اثرگذاري تحريم‌ها را زير سوال برده‌اند. هفته‌نامه ساندي اكسپرس در گزارشي به نوشته پژوهش‌گر مسائل كره شمالي به نام كيم‌چول مي‌نويسد: «تحريم‌هاي تازه عليه كره شمالي تاثيري در اقتصاد اين كشور ندارد و با وجود اين تحريم‌ها باز هم به نظر مي‌رسد كه نرخ رشد اقتصادي كره شمالي با توجه به برنامه‌هاي مديريت سوسياليستي و دروني‌ساز اقتصاد، مثبت باشد.»
به گفته اين تحليل‌گر كره شمالي با كم شدن واردات نفت خام، تكيه خود را بر زغال‌سنگ افزايش خواهد داد. با استفاده از زغال‌سنگ به جاي نفت خام، وابستگي انرژي كره شمالي به خارج از اين كشور بسيار كاهش پيدا مي‌كند. در عين حال دني روي، تحليل‌گر موسسه شرق-غرب در هاوايي براي روزنامه ساوت چاينا مورنينگ پست مي‌نويسد: «امريكايي‌ها در تبليغات در مورد اثر تحريم‌هاي تازه اغراق مي‌كنند، در واقع تازه‌ترين تحريم‌ها فقط ٣٠ درصد از واردات نفت كره شمالي را قطع مي‌كند.»
اين تحليل‌گر در عين حال تاكيد مي‌كند كه روسيه و چين نه تنها با قطع كامل صادرات نفت خام به كره شمالي موافقت نخواهند كرد، بلكه حتي ممكن است به دور زدن تحريم‌ها توسط كره شمالي كمك كنند. دني روي تاكيد مي‌كند: «امريكا هيچگاه نمي‌تواند چين را راضي كند تا فشار بر كره شمالي را تا حدي افزايش دهد كه باعث سقوط نظام در اين كشور شود. چين بيش از آنكه از دستيابي پيونگ‌يانگ به سلاح هسته‌اي نگران باشد، از سقوط نظام حاكم در اين كشور نگران است.»
اين تحليل‌گر مسائل شرق آسيا در عين حال تاكيد مي‌كند: «شايد اگر تحريم‌هاي امريكا در دوره‌اي اجرا مي‌شد كه كره شمالي هنوز به فناوري ساخت سلاح‌هاي هسته‌اي قابل حمل با موشك دست پيدا نكرده‌بود، مي‌شد به اثربخشي اين تحريم‌ها اميد داشت، اما امروز هيچ اميدي به اثربخشي اين تحريم‌ها وجود ندارد. »
به اعتقاد اين تحليل‌گر بسياري از جنگ‌هاي دو قرن اخير به دليل موضوع نفت خام آغاز شده است، چه زماني كه تحريم نفتي ژاپن در جنگ جهاني دوم باعث تصميم استراتژيك سلطنت اين كشور براي حمله به پرل‌هاربر در خاك امريكا شد، چه حمله امريكا به عراق در آغاز قرن بيست و يكم كه به اعتقاد بسياري با هدف تسلط بر ميادين نفتي خاورميانه انجام شد، نهايتا تحريم كره شمالي نيز در شرايط كنوني، جهان را به جاي نزديك كردن به صلح، به جنگ بيشتر نزديك مي‌كند.
شهاب شهسواري
- 17
- 2
