به گزارش اعتماد، روز سردی در ماه دسامبر ۲۰۱۱، رهبر جدید کره شمالی همراه با هفت مشاور در خیابان‌های پیونگ‌یانگ تابوت کیم جونگ ایل را به دوش کشیدند.
هیچ‌کدام از این همراهان امروز در کنار کیم جوان نیستند. ماه اکتبر سال جاری، او آخرین مشاوران و همراهان پدرش را کاهش درجه داد که هر دو نفرشان بالا نود سال داشتند. به این افراد باید ۳۴۰ نفر را نیز اضافه کرد که بنا به گزارش مؤسسه «استراتژی امنیت ملی»، اندیشکده‌ای در «سرویس اطلاعات ملی کره جنوبی» (NIS)، تصفیه یا اعدام شدند.
رویترز در گزارشی درباره رهبر جوان کره شمالی و اندیشه‌های سیاسی او نوشت: کیم، که در نظر رئیس جمهور ایالات متحده «مشخصاً دیوانه» است، شش سال به تعبیر جنوبی‌ها حکومت وحشت خود را ادامه داده و پیش‌بینی ناپذیری و جنگ‌طلبی وی در جهان هراس افکنده است: وی پس از اعلام «پیشرفت چشم‌گیر» در برنامه موشکی، کره شمالی را قدرتی هستهای خطاب کرد که می‌تواند ایالات متحده را هدف بگیرد. اما نگاهی نزدیک‌تر به رهبری او نشان می‌دهد که پشت پرده «دیوانگی‌های» او نقشه‌ای وجود دارد.
کیم جونگ اون، ۳۳ ساله یکی از جوان‌ترین رهبران دنیاست. او وارث کشوری با تاریخی قابل افتخار است که به دست ابرقدرت‌های جنگ سرد به واسطی سوسیالیست میان چین کمونیست و جنوب کاپیتالیست بدل شد. اقتصاد تحت مدیریت پدر کیم از سوء مدیریت رنج می‌برد و سقوط کمونیسم شوروی نیز به معنای از دست دادن تکیه‌گاهی مهم برای کره شمالی بود.
رهبر جوان کره شمالی برای تثبیت جایگاهش در قدرت از سه قدرت بهره گرفته است: ارتش و قدرت هستهای، نوعی اقتصاد بازار خاموش در بخش خصوصی، و کیش شخصیت. او برای رسیدن به اهدافش دو مرد قدرتمند را اعدام کرد و خواهر کوچک‌تر خود کیم یو جونگ را برگماشت. ناظران کره شمالی معتقدند که او تبلیغاتچی ارشد کیم است. او تنها عضو از بستگان ناتنی کیم در سیاست است. کیم جونگ چول، برادر بزرگتر آنها را پدرش از مقام جانشینی خلع کرد.
به گزارش این مؤسسه که اطلاعات خود را از جاسوس‌های رده بالا به دست می‌آورد، کیم جونگ اون از ابتدای رسیدن به قدرت بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلار روی ۲۹ آزمایش هستهای و موشکی سرمایه‌گذاری کرده است، ۱۸۰ میلیون دلار برای ساخت ۴۶۰ مجسمه خانوادگی و بالغ بر ۱ میلیارد دلار روی کنگره حزبی سال ۲۰۱۶ – از جمله آنها می‌توان به ۲۶.۸ میلیون دلار صرفاً برای وسایل آتش‌بازی اشاره کرد.
لی سونگ کیون، کارشناس رهبری کره شمالی در مؤسسه مطالعات وحدت در دانشگاه زنان Ewha (شکوفه هلو) در سئول گفت « او بسیاری از فرماندهان و مقامات ارشد را کنار گذاشته و تعدادی را هم به سادگی و با قساوت تمام کشته است. این گمان ایجاد می‌شود که او دیوانه است. [...] اما این روشی تاریخی برای حکومتی طولانی مدت است.»
رهبر بزرگ
این کارشناس در ادامه افزود، پیونگ‌یانگ در روزگار باستان، پایتخت امپراتوری کوگوریو و ریشه کلمه «کره» بود. در طول تاریخ، «رهبر بزرگ» مفهومی است که از ایده‌های متعددی شکل گرفته: خداوند قادر، عبادت کنفسیوسی یکی از والدین، و شاهی که قیم بهشت است.
لی، از پژوهشگران ارشد رهبری کره شمالی، اظهار داشت که بر اساس نظریه جانشینی در دولت کره شمالی، مطرح کردن کیم جوان باید زمان حیات پدرش انجام می‌شد. پدر کیم ۲۰ سال پیش از به دست گرفتن قدرت منتخب شده بود، به همین دلیل توانست به مدت ۲۰ سال متحدان و نظام رهبری خود را ایجاد کند. این در حالی است که کیم جونگ اون تنها سه سال منتظر رهبری بود.
او در سال ۱۹۸۴ متولد شد. به گفته کنجی فوجیموتو، آشپز ژاپنی خانواده کیم و یکی از معدود افرادی که می‌توانست درباره ملاقات‌هایش با کیم جوان صحبت کند، او نفر سوم در صف قدرت، و کودکی متمرد و اهل رقابت بود. فوجیموتو، صاحب یک رستوران سوشی در پیونگ‌یانگ، در خاطراتش (۲۰۱۰) نوشت، او یک بار به صورت عمه‌‌اش، کو یونگ سوک، سیلی زد برای اینکه او را «ژنرال کوچولو» خطاب کرده بود، در حالی‌که کیم دوست داشت او را «رفیق ژنرال» خطاب کنند.
به گفته محققان، هنگامی که کین جونگ ایل متوجه شد پسر جوانش به زودی جانشین وی می‌شود تدابیر گوناگونی را برای حفاظت از فرزندش به اجرا گذاشت. لی گفت از جمله این تدابیر انتقال پایگاه قدرت کشور برای ایجاد رقابت میان نخبگان بود تا کیم جوان بتواند آنها را به بازی بگیرد.
کیم جونگ ایل قدرت اصلی کشور را ارتش خطاب کرد – سیاستی مشهور به سونگان، یعنی «اول ارتش». او در کنفرانس حزبی ۲۰۱۰ این کار را انجام داد تا ارتش برای جلب رضایت بیشتر رهبر با مقامات حزبی رقابت کنند.
«سلاح مرد ضعیف»
استراتژی نظامی اولین چیزی بود که کیم تغییر داد. پدر او از وعده خلع سلاح هستهای به عنوان ابزاری برای چانه‌زنی استفاده می‌کرد. کیم در فوریه ۲۰۱۲ راه پدر را دنبال کرد، او وعده داد که در عوض کمک‌های غذایی ایالات متحده برنامه هستهای کره شمالی را متوقف کند.
اما طی چند هفته بعد با تغییری تاکتیکی اعلام کرد، کره شمالی یک موشک دور برد شلیک خواهد کرد. به گفته سونگ لاک، سفیر سابق کره جنوبی در گفت‌وگوهای ۲۰۱۱ که منجر به توافق فوریه شد، «مذاکرات میراث کیم جونگ ایل بود، ذهن استراتژیک کیم از همان موقع شکل گرفته است.»
به گفته خبرگزاری دولتی KCNA کره شمالی در ژانویه ۲۰۱۶، کیم معتقد است صدام حسین و معمر قذافی به شدت ضعیف شده بودند و قدرت هستهای نداشتند. «تاریخ ثابت کرده بازدارندگی قدرت هستهای می‌تواند شمشیر قدرتمندی برای تجاوز نامطلوب خارجی باشد.»
چند ماه پس از به قدرت رسیدن کیم، کره شمالی قانون اساسی خود را تغییر داد و خود را دولت مجهز به سلاح هستهای معرفی کرد.
یکی از تابوت‌کشان مراسم تدفین پدر کیم، ری یونگ هو، رئیس ستاد کل ارتش خلق کره بود. کیم او را در جولای ۲۰۱۲ به طرز مرگباری کشت. اطلاعات کره جنوبی بعدها تأیید کرد که «ری» اعدام شده است.
کره شمالی در دسامبر ۲۰۱۲ آزمایش موشکی موفقیت‌آمیز دیگری را انجام داد.
در سال ۲۰۱۳، کیم سیاست جدید خود را اعلام کرد: «خط بیونگ‌جین» یا توسعه موازی با هدف پیش‌برد همزمان برنامه هستهای و رشد اقتصادی.
تای یونگ هو، معاون سفیر سابق کره شمالی در لندن، که در سال ۲۰۱۶ به کره جنوبی پناهنده شد، معتقد است که بازدارندگی هستهای عنصر ضروری این سیاست است. تهدید نابودی کامل، بمب اتمی را بدل به «سلاح مرد ضعیف» می‌کند. او با این‌کار می‌تواند کنترل کشور را سخت‌تر کند و حکومت طولانی مدت خودش را تضمین کند.
«او از وقتی که به سلاح هستهای رسیده با انعطاف بیشتر تخصیص منابع را انجام می‌دهد و نیروهای نظامی را برای پروژه‌های سازندگی شهری می‌گمارد.»
«رویای احمقانه»
در سال ۲۰۱۲، کیم اندکی پس از رسیدن به قدرت تصمیم گرفت که اصلاحات دهه ۱۹۸۰ چین را تقلید کند. کشاورزان امکان پیدا کردند که بخش عمده محصولاتشان را حفظ کنند. این امکان به شرکت‌های دولتی داده شد تا به قیمت بازار محصولاتشان را بفروشند و کارگران را استخدام یا اخراج کنند. تجار و کارآفرین‌های خصوصی تشویق شدند تا در پروژه‌های دولتی یا مؤسسات وابسته به حزب یا ارتش سرمایه‌گذاری کنند. کیم همچنین تصمیم‌گرفت تا از بازارهای غیر رسمی چشم‌پوشی کند – اهرم قدرتی که پدرش بیهوده سعی در حفظش داشت.
در آوریل همان سال، کیم، ۱۷ سال پس از آخرین باری که مردم کره صدای رهبرشان را شنیدند، با مردم کره صحبت کرد: «حزب قاطعانه تصمیم‌گرفته که تضمین کند مردم بعد از این هیچ‌وقت گرسنگی را تحمل نکنند».
ناظران خارجی امیدوار بودند که این اصلاحات سرآغاز گشودگی سیاسی و ورود کره شمالی به جهان باشد: در سال ۲۰۱۲، آنتونیو راتزی، که با کیم ملاقات داشته، اظهار کرد که کیم از او خواست که برای تیم فوتبال این کشور تسهیلات تمرین در ایتالیا را فراهم کند.
وی گفت «من با بسیاری از رهبران محلی کره شمالی صحبت کرده‌ام، آنها هدف حمله به هیچ جایی را ندارند. کره شمالی از تسلیحات هستهای صرفاً به عنوان ابزار دفاعی استفاده می‌کند.»
کیم همچنین تلاش کرد تا آزادی‌های اقتصادی باعث سست شدن موقعیت خودش نشود.
یکی دیگر از همراهان کیم هنگام تشییع جنازه پدرش جان سونگ تائک، مدیر پیشروی اصلاحات بود. همسر او خواهر کیم جونگ ایل و خودش سفیر چین بود که در افتتاح مناطق ویژه اقتصادی بسیاری در این کشور حضور پیدا کرده است.
در دسامبر ۲۰۱۳، او از پولیت‌بورو و در مقابل دوربین‌ها اخراج و متهم به توطئه برای کودتا شد. به گزارش سرویس اطلاعات ملی کره جنوبی، جانگ سرانجام با چند شلیک ضد هوایی اعدام شد و بقایای جسدش با اسلحه آتش افکن سوزانده شد. هیچ منبع دیگری این گزارش را تأیید نکرده است.
«دیکتاتور توسعه‌خواه»
از آن زمان، کیم سیاست کیش شخصیت را در پیش گرفت. روز اعدام جانگ، رودونگ سینمون، روزنامه رسمی کره شمالی، ترانه‌ای را در ستایش کیم جونگ اون با عنوان «ما به جز تو هیچ نمی‌دانیم» منتشر کرد.
بر اساس یکی از مؤسسات وابسته به NIS، کیم یک‌سال بعد دستور داد تمام کتب درسی را با ستایش از او و افزودن تصاویر سلاح‌ها و موشک‌های هستهای تغییر دهند.
روند کیش شخصیت کیم در سال ۲۰۱۶ به اوج رسید و متوجه فرهنگ عامه و جوانان شد. از جمله آنها می‌توان به انتخاب خوانندگان زن، گروه موران‌بانگ و برگزاری مراسم موسیقی و دعوت به اعلام وفاداری به رهبر نام برد. افزون بر این می‌توان به بریگاد شوک، مجموعه‌ای از جوانان کره شمالی و مسئولان [پروژه] بزرگ سازندگی اقتصادی اشاره کرد که حدود ۱۲۰۰ شعر و آثار ادبی دیگر را تولید کردند.
به گفته جان دلوری از دانشگاه یونسه‌ای «او مشروعیت خودش را به بهبود وضعیت اقتصادی کشور وصل کرده است. کیم جونگ اون می‌خواهد دیکتاتوری توسعه‌خواه باشد.»
رهبر کره‌شمالی خودش را «آورنده فراوانی» معرفی می‌کند. به گزارش وزارت وحدت دو کره، سال ۲۰۱۵، نیمی از تصاویری که از او گرفته شد مربوط به رخدادهای اقتصادی بود. تنها در سال جاری و به دلیل آزمایش‌های متعدد هستهای که واکنش‌های شدید ایالات متحده را به دنبال داشت، حضور نظامی کیم در اولویت قرار گرفت.
فردی که پشت عکس گریان کیم در مراسم تدفین پدرش حضور دارد، خواهر کوچکترش کیم یو جونگ ۲۸ ساله است. کیم، ماه اکتبر و در روزی که دو نفر از نزدیکان پدرش را برکنار کرد، خواهرش را در پولیت‌بورو گماشت. به گفته تای، کیم جونگ چول، برادر بزرگتر آنها، زندگی آرامی را در پیونگ‌یانگ سپری می‌کند. او نوازنده گیتار یک گروه موسیقی است.
لی سو سئوک، از پژوهشگران مؤسسه استراتژی امنیت ملی درباره رهبر کره شمالی می‌گوید «به نظرم کیم جونگ اون در عین تقویت پایگاه قدرت و رژیم دیکتاتوری خودش، از نظام موجود نیز استفاده خوبی می‌کند.»
شهاب غدیری
- 10
- 4
