منافع بیشتر برای بارزانی از استقلال اقلیم کردستان مهمتر است

«احمد بخشایشی اردستانی» کارشناس مسائل منطقه در تشریح نزاع میان اقلیم کردستان و عراق بر سر همه‌پرسی استقلال در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: از گذشته تاکنون همواره یک نیروی گریز از مرکز برای کردها وجود داشته است. به گونه‌ای که هرچندوقت یک بار شاهد خیزش این طیف برای به دست آوردن استقلال و تشکیل یک کشور مستقل هستیم که رهبری آن در اقلیم کردستان عراق قرار دارد. در این بین هیچ کدام از چهار کشوری که کردها در آن حضور دارند، علاقه‌ای به جدا شدن این طیف از خاک خود ندارند و حتی «مسعود بارزانی» به عنوان رهبر اقلیم کردستان عراق به صورت جدی تاکنون به دنبال محقق کردن این موضوع نبوده است.

وی ادامه داد: در اظهارات وی به ظرفیت‌های قانون اساسی عراق اشاره شده است و بیان کرده که بر اساس آن کردها می‌توانند اقدام به کسب استقلال از عراق کنند. در این بین باید بدانیم که قانون اساسی و نظام سیاسی عراق بر اساس دموکراسی انجمنی بنا شده است. به گونه‌ای سه طیف اصلی سنی، شیعه و کردها در بدنه ساختار سیاسی عراق حضور دارند.

به عنوان مثال زمانی که نخست‌وزیر از شیعیان باشد، معاونان وی باید از طیف کردها و سنی انتخاب شوند؛ همچنین زمانی که رئیس جمهور عراق از کردها باشد معاونان آن از سنی‌ها و شیعیان خواهد بود. مشابه این موضوع در مورد رئیس مجلس هم صدق می‌کند، یعنی زمانی رئیس مجلس از طیف سنی‌ها است معاونان و نفرات اصلی باید از شیعیان و کردها انتخاب شوند. از این نظر اینکه بارزانی می‌گوید سهم کردها نادیده گرفته شده است، حرف نادرست و بی‌پایه‌ای ارزیابی می‌شود.

یکی از مسائل مهم در عراق، عدم درک اقلیم کردستان از وضعیت امنیتی این کشور است. درست است که کردها در بیرون راندن داعش از موصل و عراق حضور داشتند اما برخی از شهرها مانند حویجه و تلعفر همچنان در دست داعش است. حال، اینکه کردها در کشوری که همچنان آلوده به ویروس داعش است به دنبال استقلال هستند و هر روز بر خواسته خود پافشاری می‌کنند که این موضوع درستی نیست، بلکه عراق باید به آرامش نسبی برسد تا بتوان در مورد موضوع‌های مختلف گفت‌وگو و تبادل نظر کرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به جنبه‌های فرعی همه‌پرسی استقلال کردستان، گفت: در این بین آمریکایی‌ها هم تا حد زیادی خواهان استقلال کردستان نیستند. یکی از دلایل این است که اگر کردستان مستقل شود، بدون تردید در برخی از استان‌های ترکیه اوضاع و احوال ناآرام می‌شود و این موضوع موجب فاصله گرفتن ترکیه به عنوان عضو موثر ناتو خواهد شد و نهایتاً شاهد نزدیک شدن آنکارا به روسیه خواهیم بود.

مساله دیگر که از داده‌های سیاسی و میدانی نشات می‌گیرد این است که به نظر می‌رسد کردها در حال مخابره پیام به دنیا هستند تا بتوانند حد چانه‌زنی خود را افزایش دهند و منافع بیشتری کسب کنند. از این رو به نظر می‌رسد که بارزانی فقط شوق و اشتیاق شکلی دارد و در بطن نفس و نظریه خود، تنها به دنبال استقلال اقلیم کردستان عراق است نه تشکیل حکومت کردستان بزرگ در سراسر منطقه.

وی در پایان با مقایسه راهبرد آمریکا و اسرائیل در خصوص استقلال کردستان عراق بیان کرد: زمانی که نفوذ ایران در منطقه و عراق افزایش پیدا کرد، شاهد خلق داعش توسط آمریکا بودیم. ایالات متحده سعی داشت تا از داعش به نفع منافع و راهبردهای خود استفاده کند، اما داعش از قالب هدایت شونده خارج شد و از این رو آمریکا باید به دنبال جریان دیگری باشد تا بتواند نسبت به منطقه و خصوصاً عراق اعمال فشار کند.

به عبارت دیگر ایالات متحده به دنبال «منبع بحران» جدید در منطقه است و این منبع بحران در حالت فعلی «کردها» به حساب می‌آیند. از این منظر آمریکا برای کنترل بحران و خلق سناریوهای خود کردها را در نظر گرفته است اما به دنبال استقلال و پیدایش کردستان بزرگ نیستند. در مقابل اسرائیل به دنبال پیدایش کشور کردی در منطقه است تا بتواند در نزدیک‌ترین جای ممکن در کنار ایران، سوریه و عراق حضور داشته باشد. حتی تل‌آویو سعی کرده در آذربایجان علیه ایران فعالیت کند که همچنان این فعالیت‌ها ادامه دارد.