چرخش معنادار عبدالله صالح و حمله موشکی انصارالله به امارات

همزمان با شروع درگیری‌ها میان علی عبدالله صالح رئیس جمهوری مخلوع یمن و گروه انصارالله در صنعا و چرخش ناگهانی رئیس جمهوری پیشین این کشور به سمت سعودی‌ها، انصارالله در خبری اعلام کرد که نیروگاه اتمی امارات در ابوظبی را هدف حمله موشکی قرار داده است.

تلویزیون المسیره که متعلق به انصارالله است روز گذشته در خبری فوری اعلام کرد: یگان موشکی یمن، یک فروند موشک کروز بالدار ارتش و کمیته‌های مردمی را با دقت به تاسیسات در حال ساخت هسته‌ای براکه در ابوظبی امارات شلیک و این موشک به هدف مورد نظر اصابت کرده است. در همین راستا، عزیز راشد معاون سخنگوی نیروهای مسلح یمن تاکید کرد که موشک کروز شلیک شده به تاسیسات هسته ای در ابوظبی، دستاورد یگان های موشکی یمن است و ما توان ساخت و تولید این‌گونه موشک‌ها را داریم . وی همچنین تاکید کرد که تولید این موشک‌ها بر اساس تازه‌ترین اطلاعات نظامی صورت می‌گیرد و کشورهای متجاوز اگر حملات خود را به یمن متوقف نکنند، پاسخگویی به آنها ادامه خواهد داشت.

این خبر در حالی مطرح شد که عصر روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش، امارات اخبار منتشر شده مبنی بر حمله موشکی انصارالله به سمت نیروگاه هسته‌ای این کشور را تکذیب و هیات امور فوق‌العاده بحران در امارات با رد این خبر اعلام کرد: تاسیسات هسته‌ای براکه در برابر حملات احتمالی محکم است و امارات سامانه‌های دفاع هوایی دارد که قادرند با هر تهدیدی مقابله کنند.

چراغ سبز عبدالله صالح به عربستان

از زمان شروع انقلاب یمن در سال ۲۰۱۱ و همزمان با حمله ائتلاف عربی به رهبری عربستان به این کشور فقیر در دو سال و نیم گذشته، یمن تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و درگیر بحرانی فراگیر در سطح سیاسی و اجتماعی بوده است. در همین راستا و در تازه‌ترین تحولات صورت گرفته، درگیری شدید میان نیروهای طرفدار علی عبدالله صالح و انصارالله یمن در صنعا طی دو روز گذشته، تحولات میدانی یمن را وارد مرحله جدیدی از بحران کرده است.

پس از این درگیری‌ها صالح که پیش از این در کنار انصارالله با ائتلاف عربی مهاجم به یمن در حال نبرد بود، در چرخشی معنادار به سمت عربستان به صراحت اعلام کرد که همزیستی میان دولت و حوثی‌ها وجود ندارد و دوره قدرت شبه نظامیان پایان یافته است. وی همچنین گفت که جایگاه طبیعی یمن در کنار کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است و علت اصلی رنج‌هایی که یمن از داخل و خارج متحمل می‌شود، حوثی‌ها هستند!

همزمان با این چرخش موضع رئیس جمهوری مخلوع یمن به سمت ائتلاف عربی که با استقبال گسترده از سوی عربستان و امارات روبرو شده است، گفته می‌شود که درگیری‌ها همچنان در شمال صنعا میان نیروهای انصارالله و گارد ریاست جمهوری طرفدار صالح در جریان بوده و علیرغم اینکه ادعا می‌شد که برخی از مقامات بلندپایه حوثی دستگری شده‌اند، خبرها حاکی از آن است که منزل علی عبدالله صالح و وزارت فرهنگ این کشور قرار دارد که تحت تصرف انصار الله است .

بحران یمن از ابتدا تا امروز

یمن اکنون نزدیک به هفت سال است که درگیر بحران داخلی بوده و از زمان حمله عربستان به این کشور، مردم یمن در وخیم‌ترین شرایط به سر می‌برند، به طوریکه سازمان ملل بارها در مورد قحطی و بیماری‌های مسری که همه روزه کودکان این کشور را به کام مرگ می‌کشد هشدار داده است. همزمان با وقوع سرایت انقلاب‌های عربی به یمن و سقوط حکومت علی عبدالله صالح رئیس جمهوری مادام‌العمر این کشور، روند تحولات در حیاط خلوت عربستان به گونه‌ای رقم خورد که با دخالت این کشور روند سیاسی در یمن به شکست انجامید.

سعودی‌ها از همان ابتدای انقلاب در یمن دو هدف را مدنظر داشتند؛ یکی اینکه دولتی همسو با شورای همکاری‌های خلیج فارس بر سر کار بیاید و دوم اینکه نحوه کنار رفتن صالح مبنایی باشد برای مدیریت سایر کشورهای عربی درگیر با انقلاب. این طرح با مقاومت انقلابیون شکست خورد و تنها موافقت شد که منصور هادی قدرت را به جای صالح در دست بگیرد. عربستان و متحدانش به مرور با توجه به سرعت تحولات یمن و ناکامی در حفظ موقعیت قبلی دولت، سعی کردند با ایجاد نوعی شکاف در صف انقلابیون، علاوه بر طولانی ساختن ماجرا به منظور خستگی مخالفان، از سرایت موج اعتراضی به مرزهای خود جلوگیری کنند.

با شکست تمام این عوامل و فرار منصور هادی به عربستان و قدرت گرفتن انصارالله، سعودی‌ها در ظاهر چاره‌ای جز حمله به این کشور فقیر عربی نداشتند. آنها در اوایل فروردین ماه ۱۳۹۴ تحت عملیاتی به نام توفان قاطع با حضور تمامی کشورهای شورای خلیج فارس به غیر از عمان به یمن حلمه کردند و مقصودشان این بود که ظرف مدت زمانی کمتر از دو هفته روند تحولات این کشور را به سود خود تغییر دهند. اکنون نه تنها این دو هفته به دو سال و نیم تبدیل شده، بلکه در این میان علاوه بر از بین رفتن زیر ساخت‌های یمن، هزاران غیرنظامی از جمله کودکان قربانی این حملات و تبعات ناشی از آن شده‌اند.

تلاش مجدد سعودی‌ها برای یارگیری در منطقه

با طولانی شدن جنگ یمن و زیر فشار قرار گرفتن عربستان از منظر افکار عمومی بین‌المللی، کارشناسان معتقدند که آنها در باتلاق یمن گرفتار شده و خواستار خروج سریع‌تر از این بحران هستند. در همین راستا با شکست طرح‌های عربستان در منطقه که در میدان سوریه، قطر، یمن و در آخر نیز لبنان صورت گرفت، آنها قصد دارند که برای رهایی از این مشکلات و همچنین بر هم زدن موازنه قدرت به سود ایران، در ابتدا راه حلی را برای خروج از یمن بیابند. به همین منظور با اختلاف افتادن میان صالح و حوثی‌ها، در صف مبارزان یمنی شکاف انداخته و قصد دارند که تنها با یک گروه، یعنی انصارالله یمن درگیر باشند.

چرخش ناگهانی صالح به سمت عربستان پس از سال‌ها از سوی تحلیل‌گران به تطمیع وی توسط ائتلاف عربی تعبیر می‌شود تا از این رهگذر جنگ خارجی، اکنون تبدیل به نزاعی داخلی میان گروه‌های یمنی شود. عربستان و هم‌پیمانانش می‌توانند با این برنامه علاوه بر رهایی از هزینه‌های هنگفت نظامی و همچنین بین‌المللی، با کمک به یک جریان با انصارالله یمن مقابله کنند.

از سوی دیگر عربستان با شکستی که در استراتژی خود در لبنان خورد، اکنون به فکر راه حلی برای خروج از بحران قطر است. در همین راستا، چند روز قبل خبری منتشر شد که قرار است امیر قطر به زودی در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس از ملک سلمان پادشاه عربستان عذرخواهی کند. انور عشثی یکی از کارشناسان عربستانی نیز روز گذشته در گفت و گوی خود با خبرگزاری اسپوتنیک مدعی شده است که در روزهای سه شنبه و چهارشنبه هفته جاری شاهد بازگشت قطر به سمت عربستان در نشست شورای همکاری خلیج فارس خواهیم بود.

این مساله نشان می‌دهد که عربستان با توجه به روند تحولات منطقه از سوریه تا عراق، یمن و لبنان نوعی تلاش مجدد برای جبران شکست‌های گذشته داشته و قصد دارد، جبهه جدیدی را در خصوص اجماع سازی علیه ایران بگشاید. این امر که با هشدار کارشناسان همراه بوده است، حاکی از آن است که این اقدامات می‌تواند به رادیکالیزه شدن تحولات منطقه دامن زده و روند مدیریت بحران که می‌رود پس از شکست داعش در عراق و سوریه به سمت آرامش پیش برود را مختل سازد.

محمدرضا ستاری