کجای کار دولت می‌لنگد؟ | چندصدایی در کابینه رئیسی

کابینه نیاز به ترمیم دارد

غلامرضا نوری‌قزلچه، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه موضوع استعفای عبدالملکی موضوعی سیاسی است، گفت: فعلا چیزی که به ظاهر دیده می‌شود و مشخص است به عملکرد این دولت و وزارتخانه بر می‌گردد.  به گفته وی دولت از تصمیماتی که در این وزارتخانه گرفته ‌می‌شد، گله داشت، اما در سایر وزارتخانه‌های اقتصادی دولت نیز چنین مشکلاتی وجود دارد. نوری تاکید کرد: دولت انتظار داشت که مجلس با استیضاح این کار را انجام دهد، ولی مجلس یک ماه پیش از وزیر سابق کار سوال کرد و قانع شد. دولت احتمال داد که استیضاح وزیر در مجلس رای نیاورد. به گفته رئیس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس، معمولا دولت‌ها سعی می‌کنند هزینه‌ها را گردن مجلس بیندازند. به هر حال هزینه‌های این تصمیمات بالاست و قطعا اگر راهکار دیگری وجود داشت مانند استیضاح، دنبال آن می‌رفتند ولی نشد.  به گفته این نماینده مجلس، استعفای عبدالملکی برای نخستین قدم برای اصلاح کابینه خوب است، اما اگر دولت می‌خواهد موفق شود و به آن وعده‌هایی که داده است عمل کند باید بیش ا‌ز این کابینه را ترمیم کند. وی با بیان اینکه از یک ماه گذشته حدس می‌زد که وزیرکار استعفا کند، درباره ویژگی‌های فرد جایگزین وزیر کار نیز گفت: حتما فرد جایگزین باید در آن حوزه کاربلد و صاحب تجربه باشد. دولت هم تجربه کرد و بهتر است از تجربه‌اش درس بگیرد و این وزارتخانه از نظر اجتماعی و اقتصادی مهم است بنابراین لازم است که فرد کاربلد، ‌توانمند و با تجربه‌ای را در آن وزارتخانه بگذارند. وی علت اصلی ناکارآمدی دولت را در برخی وزرا اعلام کرد و گفت: از روز اول هم گفتیم که در تیم اقتصادی دولت مشکلات خیلی اساسی وجود دارد و شاید در حوزه‌های دیگر هم مشکلات باشد، ولی در حوزه‌های اقتصادی مشکلات خیلی واضح و اساسی بود.

وزارت رفاه جزیره مستقل شده بود

محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون جهش تولید نیز به «دنیای اقتصاد» گفت: وزارت ‌رفاه در خط مقدم حوزه تولید و تجارت و بازرگانی است. در حوزه حقوق بازنشستگان نیز همیشه یک وزیر نقش تعدیل‌کننده انتظارات کار‌کنان و دولت را دارد و نباید وزیر رفاه تبدیل به پلیس خوب شود و دولت را تبدیل به پلیس بد کند.

به گفته زنگنه، عملکرد آقای عبدالملکی مخصوصا در حوزه بازنشستگان ایجاد تصویری از یک پلیس خوب بود به نفع کارگران و بازنشستگان و این به نظرم با منطق یک وزیر که می‌خواهد در یک دولت کار کند خیلی همگرایی ندارد، زیرا شما وزیر دولتی و وقتی می‌خواهید تصمیم بگیرید و می‌دانید آن تصمیم در حیطه اختیارات هیات دولت است، قبل از آنکه آن را رسانه‌ا‌ی کنید باید با بقیه ارکان دولت همفکری و همراهی کنید و وزارت رفاه نمی‌تواند جزیره مستقل باشد. وقتی دولت یک تصمیم درباره حقوق کارکنانش می‌گیرد و بعد ما یک تصمیم دیگر بگیریم یا مثلا وقتی می‌خواهیم درباره حقوق بخش کارگری تصمیم بگیریم این تصمیم قطعا در حوزه‌های مالی و پولی ما و در همه حوزه‌ها تاثیرگذار است.  زنگنه درباره علت استعفای وزیر کار نیز گفت: علت اینکه دولت به این نتیجه رسید که آقای عبدالملکی کنار گذاشته شود به جهت عدم همراهی با کل دولت بود. من هماهنگی دولت را مهم‌تر از یک برنامه خوب می‌دانم. گاهی اوقات یک برنامه خوب وقتی مجموعه دولت هماهنگ نیستند، بد اجرا می‌شود؛ اما اگر همه اعضای دولت هماهنگ باشند می‌توانند حتی برنامه بد را خوب اجرا کنند.

وی د‌ر پاسخ به این سوال که آیا با رفتن ایشان دولت هماهنگ شده یا اینکه به نظر می‌رسید که تغییرات دیگری نیز در کابینه باید ایجاد شود نیز گفت: من از ایشان تشکر می‌کنم که ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت را در توییت‌شان گوشزد و اعلام کردند که برای ایجاد هماهنگی از کابینه جدا می‌شوند. اما دو وزارتخانه دیگر اقتصادی هم هستند که حداقل آنها هم باید همراهی بیشتری داشته باشند.  وی در پاسخ به اینکه آیا فشار تیم‌های اقتصادی موجود در دولت باعث استعفای عبدالملکی شد نیز گفت: این سوال شما سوال مهمی است از این حیث که ایشان به دلیل فضا‌سازی سایر طیف‌های اقتصادی دولت، رفتند. قطعا این طور نیست. امروز همه کارگران تصدیق می‌کنند که هیچ کس به اندازه خود آقای رئیسی حامی همه کارگران و محرومان و طیف حقوق‌بگیر نیست. من اتفاقا همین ایراد را به آقای عبدالملکی عرض کردم که در دولت نباید یک نفر خوب باشد و یک نفر بد.

دولت یک کشتی است و با مجلس فرق می‌کند. اعضای مجلس۲۹۰ نفر هستند و این حق را دارند که حتی بر خلاف مصوبه مجلس نظرشان را اعلام کنند، اما دولت یک کشتی است و همه باید در این کشتی هماهنگ عمل کند و هر کس هماهنگ عمل نکند بداند که کشتی را دچار اختلال می‌کند. وی با تایید این نکته که دولت به تغییرات دیگری هم نیاز دارد تا به ساختاری هماهنگ دست یابد، گفت: فکر می‌کنم یک سال زمان بسیار خوبی برای سنجش عملکرد وزرا‌ست. آقای رئیسی همزمان با معرفی وزرا به مجلس اعلام کردند که عهدمان با اعضای دولت یک ساله است. در آیین‌نامه مجلس هم در ماده ۲۳۵ این قانون را داریم که رئیس‌جمهور و وزرا هر سال باید به مجلس بیایند و خود را به مجلس عرضه کنند. امیدواریم مجلس امسال این قانون را اجرایی و عملیاتی کند. به نظرم بعد از یک سال زمان بسیار خوبی است که رئیس‌جمهور و دولت با نگاه مثبت و نگاه جهش و رشد، مجموعه وزرا را پایش کند. ممکن است یک وزیر یک جا لازم باشد تعویض شود و ممکن است یک جا عملکرد وزیر لازم باشد که تعدیل شود. وی همچنین برکناری و قبول استعفای آقای عبدالملکی را بحثی فراتر از موضوع نارضایتی بازنشستگان دانست و گفت: محدود کردن این استعفا به نارضایتی بازنشستگان، سطحی‌نگری است.

زیرا وزارت رفاه بزرگ‌ترین وزارتخانه دولت است که بیشترین بنگاه اقتصادی را دارد. سهم بسیاری از بازار سرمایه امروز در اختیار شرکت‌ها و مجموعه‌های وابسته به وزارت رفاه است. در چند سال گذشته هم دولت بخش بزرگی از دیون خود به صندوق تامین اجتماعی را از طریق واگذاری سهام انجام داده و در سال گذشته بین ۱۰۰ تا ۱۴۰ هزار میلیارد تومان فقط سهام بانک‌ها و شرکت‌ها را به تامین اجتماعی دادیم. به گفته این نماینده مجلس، عملکرد وزارت رفاه به عنوان وزارتخانه‌ای که بیشترین سهم از اقتصاد کشور را دارد در کل اقتصاد موثر است و تصمیماتی که در آن وزارتخانه اتخاذ می‌شود، کل اقتصاد کشور را متاثر می‌کند.  

زنگنه افزود: به جرات می‌توان گفت که بیش از ۱۰ درصد از بازار سرمایه فقط در اختیار مجموعه شستا است و محاسبه شرکت‌هایی که در آن مدت هم دولت واگذار کرده، نشان‌دهنده سهم قابل توجه این وزارتخانه دربازار سرمایه است. عضو کمیسیون جهش تولید و اصل ۴ تصریح کرد: در سایر بنگاه‌ها همانند پتروشیمی، فولاد، بانک‌ها و صنایع مادر و خرد و حمل‌ونقل یک بخش عمده‌ای از آن صنایع زیرمجموعه وزارت رفاه هستند، بنابراین هماهنگی وزارت رفاه با سایر بخش‌های دولت بسیار می‌تواند موثر باشد. زنگنه در خصوص ویژگی‌های جایگزین وزیرکار نیز گفت: وزیر این وزارتخانه پیش از آنکه استاد دانشگاه باشد و سوابق علمی داشته باشد باید سوابق و تجربه مدیریتی بنگاه داشته باشد و وزیری باشد که وزیر کسب درآمد باشد نه وزیر هزینه.  به گفته وی، اگر وزیر هزینه باشد این وضعیتی که در صندوق‌های بازنشستگی داریم تشدید می‌شود.

تراز منفی ماهانه در صندوق‌های بازنشستگی نزدیک به ۱۰هزار میلیارد تومان است. زیرا همیشه مدیران وزارت رفاه، مدیران هزینه بوده‌اند، ولی مدیران ما باید مدیران درآمد باشند؛ یعنی آینده هم نسل موجود و هم نسل‌های آینده دردست وزیر رفاه است. زنگنه افزود: یک بخشی از علتی که کار را به اینجا کشاند، نارضایتی مجلس و بدنه وزارت رفاه و بیشتر فعالان اقتصادی از چینش‌هایی بود که در سطح بنگاه‌های اقتصادی و مخصوصا در سطوح بالاتر ایجاد شده بود.

متشکرم که خداحافظی کردی

رحیم زارع، ‌عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس درباره لزوم تغییرات دیگر در کابینه نیز گفت: دولت خیلی دارد زحمت می‌کشد، ولی اینکه چرا نتیجه نمی‌گیرد برای من جای سوال است. مهم‌ترین حوزه دولت نیز حوزه اقتصادی است و الان اولویت اول نظام، مساله اقتصادی است. وی درباره وزیر سابق کار و پیش‌دستی برای استعفا گفت: تشکر می‌کنم که وقتی تشخیص داد دیگر نمی‌تواند موثر باشد، استعفا کرد. تلاشش را کرد اما نتیجه همین بود. کار خوبی کرد و رسم خوبی از خود به جا گذاشت.  به گفته زارع، در حوزه تامین اجتماعی نباید وزیری با شعار بیاید. بلکه فردی مورد نیاز است که پروتکل‌های اجرایی سیاسی، اجتماعی، ‌اقتصادی و سیاسی کشور را بشناسد. مردم‌شناسی خوبی داشته باشد. اولویت‌بندی کند در این میان اکنون مسائل بازنشستگان در اولویت‌ قرار دارند و تقویت صندوق‌های بازنشستگی باید در دستور کار قرار گیرد.  

زور کابینه به انباشت مشکلات نمی‌رسد

رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز درباره استعفای وزیر سابق کار گفت: این تصمیمی بود که در خود دولت درباره آقای عبدالملکی گرفته شد و تا جایی که به یاد دارم ایشان برا‌ی سوال در مجلس آمد و حتی کارت زرد هم از مجلس نگرفت، ولی واقعیت این است که کابینه هم پای آقای رئیسی حرکت نمی‌کند. به گفته رحیمی، کابینه نیازمند تغییرات است و آقا‌ی رئیسی به نظرم شخصیت پرکاری است و دارد با تلاش و صداقت کار می‌کند، و‌لی زور انباشت مشکلات از زور کابینه بیشتر  است و به نظر می‌رسد کابینه آقای رئیسی همپای ایشان حرکت نمی‌کند و شاید نیاز باشد که دامنه تغییرات به سایر وزارتخانه‌ها هم گسترش پیدا کند. وی در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید کدام یک از وزارتخانه‌ها درمعرض خطر تغییر وزیر است، گفت: به نظرم وزارت نفت و ‌صمت نیازمند تغییراتی است، اما نقطه قوت کابینه وزیر امورخارجه است، زیرا مساله مذاکرات یک مساله فراتر از امورخارجه است و وزارت امو‌رخارجه صرفا مجری تصمیماتی است که در سطح کلان کشورگرفته می‌شود.

و‌ی در پاسخ به اینکه وزارتخانه بوروکراسی کرخت و تنبلی دارد و سه ماه است که ایران درکشورهای ژاپن، ‌فرانسه و انگلستان سفیر ندارد نیز گفت: سه کار مهم در دوره خدمت امیر‌عبداللهیان در وزارت امورخارجه انجام شده است. یک اینکه نگاه حاکم بر دستگاه امور خارجه و فعالیت‌هایش نگاه اقتصادی است و این امر ضرورت داشت که در امور خارجه ما این تحول رخ دهد که آقای امیر عبداللهیان آن را انجام داده است. به گفته رحیمی، نکته دوم این است که وزیر امورخارجه بدون حاشیه و به نحو احسن‌ درحال گسترش روابط ما با کشورها‌ی همسایه است. نمونه‌اش سفر رئیس‌جمهو‌ر تاجیکستان و سفر قریب‌الوقوع  رئیس‌جمهور ترکمنستان و بهبود رابطه با کشورهای آسیای‌میانه است و تنش‌زدایی با کشو‌رهای عربی، جمهوری‌‌آذربایجان و حتی دور شدن از چاله طالبان و بحران افغانستان است. به نظرم وزارت امور خارجه نقطه قوت آقا‌ی رئیسی است.

دولت تغییرات ساختاری می‌خواهد

همچنین محمود عباس‌زاده مشکینی‌، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی نیز با بیان اینکه ا‌ز معدود نمایندگانی بود که در زمان رای اعتماد وزرا پشت تریبون رفته و از چینش تیم اقتصادی و برنامه‌های اقتصادی دولت انتقاد کرده است، گفت: تقریبا هر آنچه بنده پیش‌بینی می‌کردم در حال رخ دادن است.

وی درباره لزوم تداوم تغییرات کابینه نیز گفت: طبیعتا با گذشت یک سال از عملکرد دولت، ضعف‌هایی هم وجود داشته و برخی از ضعف‌های دولت با تغییر کابینه و برخی از ضعف‌ها با تغییر ساختار اصلاح می‌شود. معتقدم تغییراتی در دولت لازم است و اگر این تغییرات را دولت رقم نزند ممکن است مجلس این کار را بکند.   وی در پاسخ به اینکه آیا مجلس در استعفای آقای عبدالملکی نقش داشته است، گفت: نقدهای جدی به عملکرد وزارت تعاون، ‌کار و رفاه اجتماعی وارد بود. وی در پاسخ به اینکه آیا فشار ناشی از جلسه غیرعلنی و جلسه کمیسیون اجتماعی به وزیر سابق کار باعث استعفای ایشان شد نیز گفت: جلساتی که گذاشته شد برآیند این نقدها است. نمی‌توان گفت که جلسات مجلس باعث استعفای ایشان شد. ولی وزارت کار‌ جزو دو وزارتخانه‌ای بود که نقد‌های جدی بر عملکرد آنها وارد بود.  وی درباره شایعه انتصاب آقای عبدالملکی به‌عنوان سفیر ایران در انگلیس نیز گفت: این تصمیم بر عهده دولت است و البته در مورد سفرا، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی حساسیت‌هایی دارد؛ به ویژه سفرای ایران در کشورها‌ی اروپایی. معتقدم در انتخاب و بررسی عملکرد سفرا، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خیلی باید فعال شود.  

چندصدایی در کابینه رئیسی

محمدرضا میرتاج‌الدینی، ‌عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز گفت: کابینه آقای رئیسی هر چقدر منسجم‌تر باشد، به اهداف خودش می‌رسد. آقای رئیسی در روز رای اعتماد وزرا در مجلس اعلام کرد که من یک سال عملکرد وزرا را بررسی می‌کنم و بعد از آن تصمیم می‌گیرم و ما به تصمیمات آقای رئیسی احترام می‌گذاریم. به گفته وی، بهتر است ارزیابی عملکرد وزرا از داخل دولت باشد و سایر تغییرات کابینه نیز درون دولت انجام شود. وی در پاسخ به اینکه آیا درحال حاضر انسجامی بین اعضای تیم اقتصادی دولت وجود دارد نیز گفت: اختلاف نظر مشهود نیست، کابینه آقای رئیسی حزبی و جناحی نبود و با شناخت افراد را انتخاب کرده بودند و آقای رئیسی فراجناحی عمل کرد و توانمندی‌ها و شاخص‌های موجود در خود فرد، ملاک انتخاب بود. البته مرسوم است که دولت‌ها در میانه راه و در سال اول کار خود، کابینه را ترمیم می‌کنند. وی درباره علت ناهماهنگی تیم اقتصادی کابینه نیز گفت: نمی‌گویم هماهنگ نیستند، بلکه چون از یک مجموعه انتخاب نشده‌اند عملکرد‌ها متفاوت است.

هنگامه عليقلي