فراکسیون‌های مجلس دهم رو به تزاید گذاشته و به رقم ٨٨ رسیده است. در شرایطی که یک‌سال‌ونیم است فراکسیون زنان مجلس دهم مشغول به کار است، حالا این سؤال مطرح شده که دلیل شکل‌گیری فراکسیون خانواده چیست؟ و مأموریت این فراکسیون نوپا چه خواهد بود؟ به‌همین‌دلیل پای گفت‌وگوی پروانه مافی نشسته‌ایم. او به‌تازگی به‌عنوان رئیس فراکسیون خانواده مجلس دهم برگزیده شده است و شکل‌گیری این فراکسیون را نه اتفاقی برای موازی‌کاری که به‌دلیل انبوه مشکلات در حوزه زنان و خانواده می‌داند و می‌گوید: «هنوز جا دارد چند فراکسیون دیگر هم شکل بگیرد، آن‌قدر مشکلات این بخش زیاد شده».
او را بیشتر به‌عنوان نخستین زن فرماندار در تهران می‌شناسیم. مافی معتقد است سؤال درباره اینکه چرا فراکسیون خانواده شکل گرفته است، از قضا سؤال پخته‌ای نیست. چراکه ٨٨ فراکسیون (گاهي با حوزه‌های فعالیت مشابه) شکل گرفته و این سؤال مطرح نشده است و حالا طرح این سؤال کمی مشکوک به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال می‌گوید باید در عمل قضاوت شود که فراکسیون خانواده چه خواهد کرد و حالا برای این قضاوت زود است.
پروانه مافی اهل کرمانشاه است و تحصیل‌کرده رشته مدیریت. در دولت اصلاحات با حکم عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور به مقام فرمانداری شمیرانات رسید. با روی‌کارآمدن دولت محمود احمدی‌نژاد نیز یک سالی توانست در همان مقام فرمانداری به فعالیتش ادامه دهد. او این روزها عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران است.
اخیرا دیدم فراکسیون خانواده ایجاد شده. سؤال این است که وقتی فراکسیون زنان داریم دلیلی دارد که بخواهیم فراکسیونی با همان شکل و سیاق تشکیل دهیم؟ به نظرتان این در بین نمایندگان خانم نشانه ضعف نیست؟ این فراکسیون با شباهت‌های زیاد با فراکسیون زنان به نظرتان موازی‌کاری نیست؟
این سؤال شما سرتاپایش اشتباه است. از بِ بسم‌الله گرفته تا آخرش. سؤال شما اشتباه است. اول اینکه فراکسیون نوظهور در مجلس نداریم. در مجلس می‌تواند بی‌نهایت فراکسیون تشکیل شود. پیش‌تر فراکسیون‌ها از نظر جمعیت و تعداد محدودیت نداشتند و تعداد کمی هم می‌توانستند فراکسیون شکل بدهند، اما اخیرا چارچوب‌دار‌تر شده و دست‌کم باید ٥٠ نفر برای عضویت در یک فراکسیون طلب عضویت داشته باشند.
منظورم از نوظهور، فراکسیونِ تازه ایجاد شده است، حالا شما برداشت خودتان را دارید و من برداشت خودم را.
نه، شما خبرنگار هستید. کلمه بار دارد. هر کلمه معنایی دارد. کلمه نوظهور کلمه خوبی نیست و اهانت است.
البته این نگاه شماست. سؤال من را جواب نمی‌دهید و تفسیر می‌کنید.
نه من وقت می‌گذارم و تا آخر جواب می‌دهم. من اول باید سؤال شما را اصلاح کنم و ادامه دهم.
خب بفرمایید چرا فراکسیون خانواده، وقتی همین حالا فراکسیون زنان داریم؟
همان ابتدا بحث زنان و خانواده را مطرح کردیم و گفتند فقط به زنان بپردازیم. این موضوع همان روزهای نخست مطرح شد. تعداد زیادی از خانم‌ها گفتند فراکسیون زنان و خانواده باشد. از اینها گذشته مسئولیت فراکسیون بنا بود دوره‌ای باشد که متأسفانه این مصوبه هم زیرپا گذاشته شد. سال اول مسئولان فراکسیون «خانواده» را نپذیرفتند و گفتند فقط زنان. ما مشکلات زیادی داریم. مباحث خانواده و طلاق و انواع زندگی که از قضا مفاهیم مورد قبول فرهنگ عمومی کشور ما را ندارد و هیچ‌جا به آن نمی‌پردازند؛ فرزندان حاصل از طلاق و کودک‌آزاری و مشکلات دختران جوان، اینها نیازمند کار جدی است.
همین‌ها را نمی‌توانستید در فراکسیون زنان انجام دهید.
مگر ١٧ نفر در مجلس چقدر توان دارند؟ گرفتاری کمیسیونی و دیگر فعالیت نمایندگان را هم درنظر بگیریم. این اجازه نمی‌داد که بتوانیم به همه موضوعات برسیم. اتفاقا آقایانی که در محاکم خانوادگی و یا حقوقی کار کرده بودند، بارها به من مراجعه کردند که چرا برای خانواده و مسائل عدیده کمتر فعال هستید. ما ابتدا کمیسیون خانواده را مطرح کردیم ( در قالب طرح) اما بالاخره رأی نیاورد و به فراکسیون رسیدیم. با ٥٥ نفر، انتخابات هیئت رئیسه را برگزار کردیم و حالا امیدواریم با همکاری ما و فراکسیون زنان بتوانیم برخی امور را پیش ببریم. کودک‌همسری، خشونت و زنان و مسائل خانواده و... .
خب خیلی از اینها (محورهای موردنظر شما در فراکسیون خانواده) می‌توانست در فراکسیون حمایت از کودکان یا آسیب اجتماعی و حقوق شهروندی بررسی شود. چطور می‌خواهید جلوی موازی‌کاری را بگیرید؟
هیچ موازی‌کاری‌ای در کار نیست. من بعد از یک‌سال‌ونیم حضور در مجلس دریافتم هرچه کار شود، کم است. اینطور نیست که اگر یک فراکسیون آسیب‌های اجتماعی داشته باشیم، خانواده آسیب می‌بیند، مشکلات زیاد است. حجم کار نمایندگان زیاد است. بسیاری از نمایندگان در این فراکسیون‌ها مشترک فعالیت می‌کنند. بعد از فراکسیون خانواده، فراکسیون حقوق شهروندی شکل گرفت. حالا بگوییم آنها هم موازی ما کار می‌کنند. این از عدم‌شناخت فضای داخل مجلس می‌آید. نباید بدون شناخت قضاوت کرد. ما تقسیم‌بندی‌هایی داریم؛ در مسائلی که همپوشانی هست تقسیم‌بندی می‌کنیم تا موازی‌کاری انجام نشود.
اجازه بدهید برگردیم به تغییر نام مرکز امور زنان ریاست‌جمهوری به زنان و خانواده در دوره احمدی‌نژاد. درواقع در آن دوره عده‌ای بنا داشتند با انواع طرح‌ها و ایده‌ها حضور زن را معطوف به خانه ترسیم کنند، آن هم زمانی که زنان ما ناگزیر از کار در بیرون از خانه‌اند و چرخ خانه‌ها با یک نان‌آور نمی‌چرخد. از این نظر سؤال می‌پرسم که این نام خانواده، وقتی شما فراکسیون زنان دارید، چه کارکردی دارد؟
اینها برداشت‌های غلطی است که متأسفانه هنوز وجود دارد. البته آنچه را در گذشته نه‌چندان‌دور اتفاق افتاد من هم به‌خاطر دارم، اما قطعا زنان حاضر در مجلس دهم اشتراکی با آن نوع نگاه ندارند.
مهمترین مقامی که برای زن هست، مقام مادری است، اما به این معنا نیست که اگر این را می‌گوییم و به تحکیم خانواده اشاره داریم، با نقش زن در اجتماع مخالف باشیم. می‌توانیم در عین اینکه خانواده موفق و مادر موفق و فرزندان موفق داشته باشیم، شرایط و قوانین را برای حضور اجتماعی و اقتصادی زن آماده کنیم.
استدلال شما درست، اما نگاه بیرونی این است که در نهایت همین چند خانم در مجلس نمی‌توانند با هم کار کنند، به‌هرحال پاسختان به این نقدها چیست؟
٨٨ فراکسیون در مجلس ایجاد می‌شود، هیچ‌کس از این حرف‌ها نمی‌گوید، ولی تا در حوزه زنان دو فراکسیون شکل می‌گیرد این نقدها شنیده می‌شود، البته بخشی‌اش هم به خود زنان و موضع‌گیری‌های آنان برمی‌گردد.
درحال‌حاضر چند فراکسیون داریم؟
نزدیک به ٨٨ فراکسیون در مجلس فعالیت می‌کنند، ولی ١٥ فراکسیون از جانب هیئت‌رئیسه به رسمیت شناخته شده و فراکسیون زنان و خانواده جزء همین فراکسیون‌ها هستند.
اولویت فراکسیون خانواده چیست؟
پژوهش‌های حوزه خانواده را مدون خواهیم کرد. در بخش دانشگاهی مراکز متعددی داریم که سال‌هاست در حوزه خانواده کار کرده‌اند؛ پژوهش‌هایی که اغلب خاک می‌خورند. با مرکز پژوهش‌ها نیز در تماس نزدیکی هستیم.
از نظر شخص شما کدام قانون در حوزه زنان و خانواده نیازمند تغییر فوری است؟
امنیت زنان در خانواده و مباحث اشتغال و پارادوکس حضور زنان در فضای شغلی و خانواده باید به شکلی حل شود. قانون باید از حضور اقتصادی زن حمایت کند، به‌نحوی‌که هم حضور شغلی زن به رسمیت شناخته شود و هم حمایت‌هایی از مقام و نقش مادری و همسری برای زنان در نظر گرفته شود.
آنچه شما می‌گویید، گزاره‌هایی کلی است، چه موقع به گزاره‌های مصداقی می‌رسید؟
من خودم هم اشاره کردم که هنوز در کلیات هستیم، اما مصداق‌های فرعی را هم استخراج خواهیم کرد و روی آنها برنامه‌ریزی می‌کنیم.
فکر می‌کنید در مسئله حضانت، فراکسیون شما بتواند برای زنان کاری کند؟
مسائل حضانت روشن است و نیازمند قوانین جدید نیست...، اما مشکل هم هست، شاید در برخی محاکم سلیقه برخی قضات فرق کند. بحث حضانت فرزند، چه دختر و چه پسر الان به شکلی است که هر دو تا هفت سال نزد مادر نگهداری میشوند. اگر پدر شایسته نباشد، خب بچه به پدر تعلق نمی‌گیرد، اگر هم بگیرد،[منظورم پدری فاقد شرایط است] از منظر سلیقه‌ای شخصی قضات در برخی محاکم و رأی قاضی است و این هم قابل پیگیری است.
قوانین کافی است؟
نمی‌خواهم بگویم همه‌چیز کافی است، اما قوانین موجود در حوزه حضانت مناسب است. بعد از طلاق؛ چه دختر و چه پسر می‌تواند تا هفت‌سالگی با مادر باشد. بعدش هم معمولا دادگاه یا از خود بچه می‌پرسد یا شرایط را در نظر می‌گیرد و ماجرای حضانت تعیین‌تکلیف می‌شود.
اتفاقا خیلی از مسائل بعد از همان هفت سال اتفاق می‌افتد و زن‌ها آسیب می‌بینند؟
ببینید قوانین کافی و بدون اشکال نیست. می‌شود برای اینها هم فکر کرد و تکمله‌هایی آورد. به همین خاطر است که به شما می‌گویم، کار ما موازی‌کاری نیست. اتفاقا نیاز است چند فراکسیون دیگر هم تشکیل شود تا از پس کارها برآییم.
قضات زن چطور؟
در قوه قضائیه قاضی زن زیاد داریم.
آماری هم در اختیار دارید؟
آمار دقیق که نه! ولی آمار خوبی از قضات زن وجود دارد. آنها می‌توانند در این شرایط قضاوت هم داشته باشند. قوه قضائیه هم مشکلی ندارد. نیازمند کار فرهنگی هستیم. فشار به کمیسیون قوه قضائیه برای پیگیری همین ماجرا یکی از اینهاست.
آمنه شیرافکن
- 14
- 4
