کشورهای جهان سوم به درمان بیشتر از بهداشت توجه می‌کنند

امروز (هفتم آوریل و ۱۸ فروردین) روز جهانی بهداشت است. انتخاب روزی به‌عنوان روز توجه به تمام ابعاد بهداشت اعم از روانی و جسمی در زمانی اتفاق افتاد که بیشترین تمرکز نظام‌های سلامت در جهان بر مقوله درمان بود. رویه‌ای که به گفته نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، هنوز هم در ایران، به اشتباه ادامه دارد. پیمان یوسفی در مورد اهمیت توجه به بهداشت در مقابل تمرکز بر درمان، به اعتمادآنلاین می‌گوید: «درمان یک فرآیند پرهزینه است، هم هزینه‌های مالی در این فرآیند بالا است و هم هزینه‌های روحی و روانی. این به معنی بد بودن توجه به درمان نیست، اما اگر به جای تمرکز بر درمان، به مسائلی مانند پیشگیری و بهداشت توجه کنیم دیگر بسیاری از مشکلات جسمی و روحی پیش نخواهد آمد که بخواهیم برای درمان آنها هزینه کنیم و مردم هم در رنج مضاعف بیفتند.»

یوسفی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر بیشتر از ۳۰ درصد از بودجه نظام سلامت صرف دارو می‌شود. وقتی هزینه‌های مربوط به تجهیزات درمانی و تشخیصی، نیروی انسانی و... را هم در نظر بگیریم، می‌بینیم که چندان اعتباری برای پیشگیری و بهداشت باقی نمی‌ماند. در حالی که این رویه به اشتباه در کشورهای جهان سوم در پیش گرفته شده است.»

او با اشاره به اینکه بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته فکر می‌کنند هرچه تجهیزات گران‌تری خریده و پول بیشتری برای درمان هزینه کنند، قطعاً مردم سالم‌تری دارند، می‌گوید: «این در حالی است که کشورهای توسعه‌یافته تلاش می‌کنند با اقدامات پیشگیرانه، مانند غربالگری منظم و اجباری، توسعه بهداشت عمومی و... کاری کنند که اساساً عده کمتری از مردم دچار بیماری شوند. به‌این‌ترتیب دیگر نیازی به طی کردن فرآیندهای پیچیده درمان هم نخواهد بود.»

یوسفی دلیل کم‌توجهی کشورهایی مانند ایران به مسئله بهداشت را تأثیر طولانی‌مدت این اقدامات می‌داند و می‌گوید: «مدت‌ها طول می‌کشد که سیاست‌های مبتنی بر بهداشت و پیش‌گیری نتیجه بدهد، در حالی که وقتی تمرکز بر درمان باشد مردم به‌سرعت تأثیر سیاست‌گذاری‌ها را می‌بینند. در بسیاری از کشورها دولت‌ها سعی می‌کنند به‌محض روی کار آمدن کاری کنند تا مردم به‌سرعت نتیجه اقدامات آنها را ببینند.»

او به سهم کم بهداشت در طرح تحول سلامت، در مقایسه با درمان انتقاد می‌کند و می‌گوید: «طرح تحول سلامت به‌عنوان اصلی‌ترین برنامه دولت در حوزه اجتماعی واقعاً زمینه تحولات مثبت زیادی را فراهم کرده است اما به نظر می‌رسد سهم بهداشت و اقدامات پیشگیرانه، چنان‌که باید در آن لحاظ نشده و مانند بسیاری از طرح‌هایی که در سال‌های اخیر اجرا شده‌اند، بیش از هر چیز به مقوله درمان توجه شده است. در واقع می‌توان گفت که تمرکز بیش از حد بر درمان و پروژه‌های درمانی از یک طرف و کم‌توجهی به بهداشت در طرف دیگر حلقه‌های مفقوده طرح تحول سلامت هستند.»

یوسفی ادامه می‌دهد: «چه‌بسا اگر به مقولاتی مانند بهداشت و پیشگیری توجه می‌شد، این طرح تا این اندازه با بحران اعتبار روبه‌رو نمی‌شد و به مرور طی چند سال از هزینه‌های مورد نیاز برای اجرای آن کم می‌شد. این همان مسئله‌ای است که ما از آن با عنوان مدیریت منابع یاد می‌کنیم و غفلت از آن باعث می‌شود تا حوزه درمان به چاهی پرنشدنی تبدیل شود.»